Morgunblaðið - 16.05.1990, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. MAI 1990
Frakkland:
Gyðingahatrið samein-
ar ólíka ofstækishópa
París. Reuter.
Þjóðfylking hægriöfgamannsins Jean-Marie le Pens nýtur nú sam-
kvæmt skoðanakönnunum fylgis 15% kjósenda í Frakklandi. Ýmsir
aðrir og smærri hópar hægriofstækismanna hafa starfað áratugum
saman í landinu en þykjast góðir ef þeim tekst að fylla litla krá er
þeir boða til funda. Vanhelgun gyðingagrafreita í Frakklandi fyrir
skömmu hefúr beint sjónum manna að þessum litlu hópum, ekki síður
en flokki Le Pens, og margir telja þá bera ábyrgð á glæpaverkunum.
„Þar til ég varð 21 árs trúði ég um ofbeldisaðgerðir. Hreyfingunni
því að nasistar hefðu myrt gyðinga
í gasklefum. Þá fór ég að kynna
mér bækur þar sem staðreyndir
málsins voru raktar,“ segir Bertrand
Laforestier. Hann er nú 34 ára gam-
all menntamaður á ysta hægri væng
þar sem skoðanir manna eru með
þeím hætti að Þjóðfylkingin bliknar
við samanburðinn. Gyðingahatur og
andúð á vestrænu lýðræði sameina
hópana sem eru fjölmargir og spanna
allt frá aðdáendum þýskra nasista
til bókstafstrúarmanna úr röðum
kaþólikka. Fólk hefur umborið hóp-
ana, litið á þá eins og hveija aðra
fórn sem yrði að færa málfrelsinu.
Nú er farið að hitna undir þeim vegna
glæpaverkanna í grafreitunum.
„Ég fékk flmm morðhótanir í
morgun," sagði Laforestier, sem rek-
ur litla bókabúð í nánd við Louvre-
listasafnið, í símaviðtali við frétta-
mann Reuters síðastliðinn mánudag.
Hann selur einkum rit þar sem því
er vísað á bug með ýmsum röksemd-
um að nasistar hafí myrt sex milljón-
ir gyðinga á valdaárum sínum. Sama
dag tók Francois Mitterrand Frakk-
landsforseti þátt í göngu 100 þúsund
manna í París sem mótmæltu kyn-
þáttahatri og athæfi óþekktra manna
í grafreit gyðinga í bænum Carpentr-
as þar sem lík gamals manns hafði
verið grafíð upp og svívirt.
Pierre-André Taguieff er stjórn-
málafræðingur og hefur sérhæft sig
í málum ofstækishópanna. Hann seg-
ir fylkingu er nefnir sig „Þriðju leið-
ina“ hafa mest ítök. „Þeir hafa náð
talsverðum árangri í fáeinum háskól-
um og geta kallað 800 - 1.000 stuðn-
ingsmenn út á göturnar. Þeir segjast
vera byltingarhreyfíng og það væri
hægt að skilgreina þá sem ný-fas-
ista,“ segir Taguieff. Að sögn hans
vill Þriðja leiðin að áhrif gyðinga í
Frakklandi verði skert með beinum
aðgerðum stjórnvalda en leiðtogarnir
taka ekki undir kröfur annarra hópa
hefur tekist að fá til liðs við sig
fjölda svonefndra „skinheads," lítt
menntaðra, ofbeldisfullra ungmenna
sem nauðraka höfuð sín og eru þekkt
fyrirbrigði víða í Evrópu.
Deilur milli hópanna snúast venju-
lega um afstöðuna til Þjóðfylkingar-
innar, sem Þriðja leiðin og fleiri
hreyfíngar líta á sem forystuafl.
Hægrisinnaðir konungssinnar telja
að Le Pen sé of mikill lýðveldissinni,
nýfasistar að hann sé of hallur undir
kapítalista og franska kirkjunnar
menn sem Jóhannes Páll II páfi hef-
ur rekið fyrir óhlýðni og kreddu-
festu. Taguieff segir ljóst að Le Pen
hafí orðið „fokvondur" er hann
heyrði um árásirnar á grafír gyð-
inga. Skyndilegt brautargengi hans
hjá kjósendum geti verið í hættu ef
þeir tengi nafn hans um of við of-
stækishópana og athafnir þeirra.
Reiðin vegna atburðanna í Carpentr-
as hefur rifjað upp fyrir fólki að
áður hefur verið skýrt frá vanhelgun
á gyðingagrafreitum síðustu áratug-
ina. „Lögreglan fæst við tugi slíkra
mála á hveiju ári. Oft eru glæpa-
mennirnir nýnasistar sem fá sekt og
skilorðsbundna dóma. Það er hins
vegar nýtt að viðbrögð almennings
skyldu verða svo sterk við Car-
pentras-málinu; andúð á kynþátta-
hatri fer vaxandi," segir Taguieff.
Reuter
Sovésk tíska
Sú nýbreytni varð á starfsháttum sovéska sendiráðsins í Lundúnum í
gær að þar var í fyrsta skipti haldin tískusýning. Sýnd voru föt frá
Leníngrad og að sjálfsögðu voru sýningarstúlkurnar sovéskar.
Fundur utanríkisráðherra risaveldanna í Moskvu:
Ovíst um árangrir í viðræð-
um um fækkun kjarnavopna
Moskvu. Reuter. JHL.
JAMES Baker, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, kom í gær til
Moskvu þar sem hann mun næstu þrjá daga eiga viðræður við hinn
sovéska starfsbróður sinn, Edúard Shevardnadze. Afvopnunarmál
verða efst á baugi og sögðu bandarískir embættismenn í fylgd með
Baker að óvíst væri hvort ráðherrunum tækist að finna lausn á hin-
um flóknu ágreiningsefnum sem enn blasa við í START-viðræðunum
um fækkun langdrægra kjarnorkuvopna.
Leiðtogar risaveldanna, þeir Ge-
orge Bush og Míkhaíl S. Gorbatsj-
ov, samþykktu á Möltu-fundinum í
desember að stefna bæri að því að
drög að START-sáttmála væru til-
búin til undirritunar er þeir kæmu
næst saman til fundar. Gorbatsjov
heldur vestur til Bandaríkjanna um
næstu mánaðamót en mikil óvissa
hefur verið ríkjandi í START-við-
ræðunum á undanfömum vikum.
Fundur utanríkisráðherranna er
síðasta tækifærið sem gefst til að
miðla málum fyrir viðræður leiðtog-
anna í Washington og er því talinn
sérlega mikilvægur.
Ónefndur bandarískur embættis-
maður í fylgdarliði- Bakers sagði
að enn bæri meira á milli í START-
deilunni en fyrir tveimur mánuðum
er þær fréttir bárust að þáttaskil
hefðu orðið í viðræðunum og sam-
komulag Iægi fyrir um hvernig taka
bæri á stýriflaugum um borð í flug-
vélum, skipum og kafbátum. Á
fundi utanríkisráðherranna, sem
fram fór mánuði síðar í Washing-
ton, drógu Sovétmenn til baka hluta
þeirra tilslakana sem þeir höfðu
fallist á og tóku að krefjast þess á
ný að ákvarðaður yrði leyfilegur
hámarksfjöldi stýriflauga í skipum
og kafbátum. Bandaríkjamenn telja
á hinn bóginn að ógerlegt sé að
halda uppi fullnægjandi eftirliti með
því að sáttmáli í þá veru sé í heiðri
hafður og hafa lagt til að risaveldin
birti yfírlýsingu um þann fjölda stý-
riflauga sem komið verði fyrir um
borð í herskipum og kafbátum.
Sögðu bandarískir embættismenn í
gær að frekari tilslakanir af þeirra
hálfu kæmu ekki til greina. Að
auki mun enn ekki liggja fyrir full-
nægjandi skilgreiningar á drægni
þeirra eldflauga sem falla eiga und-
ir START-sáttmálann.
Sergei Akhromejev, helsti her-
málaráðgjafi Gorbatsjovs, staðfesti
í gær að enn væri deilt um grund-
vallaratriði í START-viðræðunum.
Hann kvaðst á hinn bóginn telja
allgóðar líkur á því að unnt yrði
að komast að samkomulagi fyrir
fund þeirra Bush og Gorbatsjovs
um næstu mánaðmót.
Sendiherra ísraels og ræðismaður íslands í Tel Aviv:
Kannast ekki við opinbera
mynt sem sýni Stór-ísrael
SteingTÍmur Hermannsson segist hafa séð peninginn með eigin augum
SENDIHERRA ísraels á íslandi með aðsetur í Ósló og ræðismaður
íslands í ísrael telja báðir Qarstæðu að yfirvöld í Israel hafi nokk-
urn tíma gefið út mynt sem sýni kort af Stór-ísrael sem nái yfir
hluta af nágrannaríkjunum. Eins og fram kom í Morgunblaðinu í
gær sýndi Yasser Arafat, leiðtogi Frelsissamtaka Palestínu,
Steingrími Hermannssyni forsætisráðherra mynt sem sá fyrmefndi
sagði að gefin hefði verið út nýlega í Israel og væri á peningnum
kort af Stór-ísrael. Fer hér á eftir hluti af viðtali Morgunblaðsins
við Steingrím sem tekið var á mánudag og viðbrögð sendiherra
ísraels á Islandi, ræðismanns íslands í ísrael og Abu Sharifs, eins
nánasta ráðgjafa Arafats.
„Já. Þetta var koparpeningur.
Hann gaf mér mynd af honum með
kortinu."
— Þannig að þú hefur séð pen-
inginn?
„Já. Ég sá hann.“
— Þetta er gefið út af stjóm-
völdum í ísrael?
„Já.“
— Það er ekki bara einhver lítilí
öfgahópur sem þama hefur verið
að verki?
„Nei, nei, þetta er gjaldgengur
peningur og með sjö arma kerta-
stjakanum."
Abu Sharíf, náinn aðstoðarmað-
ur Arafats, var í gær spurður hvaða
mynt Arafat hefði sýnt Steingrími
Hermannssyni. „Þetta er opinber
Steingrímur
var spurður hvort
Arafat hefði lagt
áherslu á hætt-
una sem stafaði
af hugmyndum
um Stór-ísrael.
„Hann sýndi
mér pening sem
ísraelar hefðu
nýlega gefíð út með korti á af
Stór-ísrael sem nær yfír meginhlu-
tann af Jórdaníu, írak og Palestínu
náttúrulega. Hann sagði að það
hefði vakið mikla tortryggni í
arabaheiminum að slíkt skyldi vera
gefíð út núna.“
— Var þetta peningur sem var
sleginn í Israel?
ísraelsk mynt, 10 agora, sem gefín
var út árið 1989 og sýnir kort af
Stór-ísracl. Þetta sýnir að ísraelar
hafa í huga að hefja landvinninga.
Á kortinu nær Israel yfir hluta af
Líbanon, Austur-Jórdaníu, hluta af
Sýrlandi, hluta af Saudi-Arabíu og
hluta af írak.“
Eins og fram kom í Morgunblað-
inu í gær kannaðist fréttastjóri
ísraelska blaðsins Jerusalem Post
ekki við tilveru slíkrar myntar.
Yehiel Yativ, sendiherra ísraels á
íslandi með búsetu í Ósló, hafði
þetta um málið að segja þegar leit-
að var til hans í gær:
„Með því að sýna forsætisráð-
herra íslands þessa mynt og segja
hana lýsa stórveldisdraumum ísra-
els sýnir Arafat enn einu sinni til
hve fáránlegra vinnubragða hann
getur gripið. Einu sinni hélt hann
því fram að á veggnum í þingsal
Israela héngi kort sem sýndi hið
sama. Þá hafði hann rangt fyrir
sér og einnig núna. Á umræddri
mynt er birt brot af fomminjum
og sýnir sláttan þær en ekki ann-
að. Síðan reynir Arafat að nota
blekkingarfullt ímyndunarafl sitt
til að draga af þessu pólitískar
ályktanir. Þetta er aðeins ómerki-
leg tilraun hans til að rugla viðmæ-
lendur sína í ríminu. Hitt er ekki
blekking að í skjaldarmerki allra
deilda PLO er að fínna kort af
Palestínuríki, þar sem ísrael hefur
verið þurrkað út af yfirborði jarð-
ar. Þetta geta allir séð með eigin
augum, þetta er óhrekjanleg stað-
reynd.“
Morgunblaðið hafði einnig sam-
band við Peter G. Naschitz, ræðis-
mann Islands í Tel Aviv. Hann
sagðist hafa skoðað allar þær
myntir sem nú væru í opinberri
notkun í Israel og á engri þeirra
væri kort af því tagi sem getið er
að ofan. „Á 10 agora peningnum
er tölustafurinn tíu á annarri hlið-
inni en sjö arma kertastjaki á hinni,
sem er tákn ísraels. I bakgrunni
er eitthvað sem líkist fomri leirker-
asmíð. En þar er alls ekki um kort
af Stór-ísrael að ræða eða nokkuð
slíkt. Hér hlýtur annaðhvort að
vera um misskilning að ræða eða
þá að Arafat hefur verið að leiða
forsætisráðherrann á villigötur."
Noregnr:
Sífellt fleiri
styðja NATO
STUÐNINGUR við aðild Noregs
að Atlantsliafsbandalaginu
(NATO) hefúr aukist um tvö pró-
sentustig siðan í október á
síðasta ári, samkvæmt nýlegri
skoðanakönnun stofnunarinnar
Norges Markedsdata. Að sögn
dagblaðsins Aftenposten telja
70% aðspurðra að NATO-aðildin
treysti öryggi landsins og 81%
álíta nauðsynlegt að halda uppi
hervörnum. Athygli vekur að
nær helmingur kjósenda Só-
síalíska vinstriflokksins (SV)
styður nú aðildina að NATO.
Stuðningurinn við aðildina að
bandalaginu hefur ekki mælst hærri
frá 1966. Aðeins þrír af hundraði
telja að aðildin auki hættuna á árás
og er það lægra hlutfall en áður
hefur þekkst í samsvarandi skoð-
anakönnunum.
Athyglisverð þróun hefur orðið
síðustu árin hjá kjósendum SV,
systurflokki Alþýðubandalagsins á
íslandi. 49% þeirra styðja nú aðild-
ina, þijú prósent fleiri en í október.
Aðeins tíu af hundraði kjósenda SV
telja nú að NATO-aðildin auki árás-
arhættuna, voru 16% í október.
Lyfta verður
manni að bana
Durban, Suður-Afríku. Reuter.
MAÐUR lét lífið í gær er lyfta
lokaðist á hann. Maðurinn var
að reyna að halda lyftudyrunum
opnum fyrir komumann en auð-
sýnileg bilun varð til þess að
dyrnar lokuðust.
Vitni sögðu að fætur mannsins
hefðu lokast úti og Iyftan lagt af
stað. Ein kona var í lyftunni með
mánninum og að sögn lögreglunnar
varð hún fyrir verulegu áfalli.
Maðurinn lést samstundis.