Morgunblaðið - 13.03.1990, Side 53

Morgunblaðið - 13.03.1990, Side 53
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. MARZ 1990 53 VELVAKANDI SVARAR í SÍMA 681282 KL. 10-12 FRÁJMÁNUDEGI TIL FÖSTUDAGS uu0uudu*jusUUL Kynlegar þýðingar í sjónvarpi Til Velvakanda. Fyrir um þrem árum sagði einn þýðenda sjónvarps í viðtali: „Þýð- ingar í sjónvarpi eru oft býsna góð- ar.“ Ég lagði við hlustir, því ég, ásamt fleiri kunningjum mínum, hef nánast með öllu misst af þessum góðu og tíðu þýðingum, en hef hins vegar séð margar býsna lélegar þýðingar í sama miðli. Þessi slælegu vinnubrögð virðast stafa af ýmsum orsökum, svo sem fáfræði, stundum svo furðulegri að tekur út yfir allan þjófabálk, hirðuleysi og ónákvæmni eða jafnvel „skemmdarstarfsemi", eins og ein skólanemi komst að orði, en hann vili eins og margir fleiri auka þekkingu sína á erlend- um tungum er hann horfir á sjón- varp. Fáfræði sumra þýðenda er svo furðuleg að hún myndi henta einkar vel í gríndálka dagblaða. Ég tek hér tvö dæmi. Eitt sinn skemmtu sjóliðar sér í landi. Einn sagði að hann ætlaði ekki að fara að aka barnavögnum og notaði þá orðið pram (stytting) úr perambulator: barnavagn. En pram þýðir reyndar einnig prammi og á því flaskaði þýðandi. Lát hann sjóliða segja: Ég ætla ekki að fara að aka prömm- um.“ Annað dæmi: Læknir mætti kunningja sínum á leið til sjúklings. Kunninginn heilsaði honum svo- hljóðandi: Hi, doe: halló doktor. Þýðandi sneri þessu þannig: Hæ, ertu með önd. Hann hélt sem sagt að doc (stytting úr doctor) væri duck, önd. Fleiri dæmi um rangþýð- ingar: ignore: þrjóskast við (rétt: hundsa, leiða hjá sér). fraud: galla- gripur (rétt: svik, svikari), critic: andófsmaður (rétt: gagnrýnandi). Dæmi um hirðuleysislegar þýð- ingar eða jafnvel afbakanir af ráðn- um hug: Famous: þekktur (r.: fræg- ur); charming: fögur (r: hrífandi, 'heillandi), do you like it: ertu með (r: geðjast þér að því, kanntu við það), relax: láttu ekki svona (r: slak- aðu á), attractive hefur ýmist verið þýtt sem laglegur, myndarlegur, eggjandi eða réttilega aðlaðandi. Þessi orð, relax og attractive (sum- ir krakkar í grunnskólum skilja þau), eru svo algeng að slíkar rang- þýðingar geta vart stafað af van- kunnáttu. Menn kynnu því að spytja, hvort hér gæti verið um „skemmdarstarfsemi" að ræða (til að torvelda mönnum að bæta kunn- áttu sína í ensku) eins og fyrrnefnd- ur skólanemi komst að orði. En sumir virðast hafa illan bifur á ensku og telja hana hinn mesta bölvald gagnvart íslenskri tungu. Ofangreind dæmi hafa öll verið um enskar þýðingar í sjónvarpi. En eru þýðingar þar á öðrum tungum eitthvað betri? Ef til vill. En þó gengur þar ýmislegt á tréfótum. Dæmi: (Spænska) — a veces: oft (r: stundum), indígena: indíáni (r: frumbyggi), mina abandonda: göm- ul náma (r: yfirgefin náma). (ít- alska) — conosco: mig rámar í það (r: ég þekki); Dáccordo: allt í lagi (r: samþykkur); Non sei solo: þú átt stuðning vísan (r: þú ert ekki einn). (Rússneska) — Zakon: skuld- binding (r: lög). (Franska) — Frat- emité: skyldleiki (r: bræðralag), (þýska) — Klassenkammerat: skóla- bróðir (r: bekkjarbróðir); In meinem Lage: í mínum málum r: í minni aðstöðu), Unterwegs: í bænum (r: á leiðinni); Anwalt: Veijandi (R: lögmaður). íslendingar virðast haldnir þeirri áráttu (lítt þekktri meðal annarra þjóða) að geta aldrei þýtt titla beint og eðlilega, umhverfa þeim oft gjör- samlega og hnýta einhveijum hala við þá líkt og þeir teldu skynsemi venjulegs fólks litlu þroskaðri en ómálga barns. Þannig hafa margir fáránlegir titlar bóka og kvikmynda orðið til á íslensku. Dæmi um einn slíkan titil í sjón- varpi má nefna ítalska mynd, „Cu- ore“: Hjarta. Þýðandi virtist telja að hjarta eitt saman hrykki skammt til skilnings venjulegu fólki. Réði bót á því og bætti slaufu framan við: „Af heitu hjarta" — óþroskuð- um íýð (að hans dórni) til frekari glöggvunar. Leikmaður Um eðli drauma Til Velvakanda. Þegar „allir eru sammála" og einkum þó, ef þeir eru mjög mikið sammála, hef ég stundum þóst mega hafa það fyrir einskonar var- úðarbjöllu, að nú hefðu þeir einmitt ekki rétt fyrir sér. Mér kom þetta í hug, þegar góður maður benti mér á, að minnst hefði verið á eðli drauma þannig í blaðagrein, að hvað sem iiði hinum fjölmörgu og misjöfnu kenningum um það efni, þá væri það eitt sem „allir væru sammála um“ — allar kenningar um eðli drauma kæmu þar í einn stað, og væri þar engin undantekn- ing, nefnilega á þann veg, að draumar ættu að öllu leyti og alfar- ið upptök sín í heilanum sjálfum. „Heilinn framleiðir draumana sjálf- ur,“ segja þeir hver við annan, þeir allra snjöllustu, og þykjast vita allra manna best, það sem allir ættu að vita. Þetta var því athyglisverðara sem sjá mátti á því, hvernig blaða- kona þessi (GG) skrifaði, að hún hafði raunverulegan, fræðilegan áhuga á því hvað draumar væru. Hún furðar sig á þeim, dreymir Skrifið eða hringið til Velvakanda Velvakandi hvetur lesendur til að skrifa þættinum um hvaðeina, sem hugur þeirra stendur til — eða hringja milli kl. 10 og 12, mánudaga til föstudaga, ef þeir koma því ekki við að skrifa. Meðal efnis, sem vel er þegið, eru ábendingar og orðaskiptingar, fyrirspurnir og frásagnir, auk pistla og stuttra greina. Bréf þurfa ekki að vera vélrituð, en nöfn, nafnnúmer og heimilisföng verða að fylgja öllu efni til þáttarins, þó að höfundur óski nafnleyndar. Sérstaklega þykir ástæða til að beina því til lesenda blaðsins utan höfuðborgarsvæðisins, að þeir Iáti sinn hlut ekki eftir liggja hér í dálkunum. sennilega í skýrara lagi og langar til að vita hvað draumar eru. En það fær hún ekki að vita, því að það sem „allir eru sammála um“, ertekki nein skýring. Fyrir rúmum fjörutíu árum stóð ég í líkum sporum og blaðakona þessi gerir nú. Mig langaði til að vita. Mér varð dálítið líkt og Hringi kóngssyni í ævintýrinu, að ég heyrði rödd innan úr myrkrinu sem sagði: „Kjóstu mig!“ Ég kaus, tók mér bók í hönd og las, og þar fékk ég skýr- ingar, sem ekki eru af því tagi sem „allir eru sammála um“. Lengra er ég ekki kominn en þetta. En hvar og hvenær sem ég hef reynt á það, hvort alvitendur teldu sig geta fullyrt, að fjarsambönd meðvitunda (ÉSP o.s.frv.) ættu sér ekki stað, hafa þeir vikið sér undan því að svara. „Ég útiloka enga möguleika,“ segja þeir. Lengra eru þeir ekki komnir, blessaðir. Svo er til önnur manngerð, hinir svonefndu dulrænumenn, stundum kallaðir dulspekingar með vafasöm- um rétti, og var einn þeirra um daginn að reyna að leggja undir sig hugtakið draumgjafi, og blanda því saman við gamla hjátrú um „brjóst- búa“ (hjartavörð) og þessháttar. En þetta mun þeim ekki takast, því að hugtakið draumgjafi er vísinda- legt, og á aðeins heima þar sem verið er að leita skilnings. Hin rétta draumakepning er á þann veg, að með orku þeirri sem streymir í líkamann í svefni, berast þesskonar áhrif frá lifandi og vak- andi manni, einhversstaðar, að samskonar hugar- og heilaástand verður í þeim báðum. Þessvegna eru draumskynjanirnar svona skýr- ar stundum, og líkar vökureynslu. Hver sem athugar drauma sína með þetta í huga, mun finna margvís- legt samræmi þar sem áður voru mótsagnir. Þorsteinn Guðjónsson utsala SkóvcrsLutt Pórdtax íCirkjustrastí s s.pa&i HITABLÁSARAR á lækkuðu verói Rafmagnshitablásarar Steinolíuhitablásarar Fallar hf. VINNUPALLAR - STIGAR - VÉLAR - VERKFÆRI DALVEGI 16, FÍFUHVAMMI, KÓPAVOGI, SÍMI 641020 INNIHURÐIR • Með hagkvæmum innkaupum og góðu samstarfi við framleiðendur hefur BÚSTOFNI hf. tekist að lækka verulega verð á innihurðum. Samt sem áður er hvergi slegið af vörugæðum. • Með því að eiga stóran og góðan birgðalager getum- við venjulega afgreitt hurðirnar samdægurs. • Hurðirnar fást m.a. í beyki, keilueik, koto og álmi og að sjálfsögðu einnig hvítmálaðar eða ómálaðar. • Allar breiddir eru fáanlegar í íslenskum staðli. • Og einnig getum við boðið hinar vinsælu IDÉ-fulningahurðir. • Og verðið vitaskuld hagstætt eins og á öllu öðru hjá Bústofni hf. Biðjið um bækling. Ármúla 1, Reykjavík. Sími 82555

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.