Morgunblaðið - 22.03.1986, Page 33

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. MARZ 1986
33
Henning Sjöström, lögfræðingur Áke Gunnarsson, ræðir við blaðamenn fyrir utan skrifstofu sína
eftir að skjólstæðingur hans var látinn laus. AP/Slmamynd
ferðir sínar þegar morðið var
framið. Hann tók þó fram að hann
teldi að fleiri hefðu verið viðriðnir
morðið en Gunnarsson.
Holmer hefur einnig gagnrýnt
lögfræðingana í málinu. Hann
segir að þeir hafi misst stjórn á
sér og veitt fjölmiðlum of miklar
upplýsingar um málið.
Arbetet hefur haldið uppi áköf-
um vömum fyrir nafn- og mynd-
birtingunni. Blaðið sagði í rit-
stjómargrein í fyrradag; „Þetta
er einstakt og sögulegt mál og
því var það skylda okkar að birta
allt það sem máli skiptir."
Önnur sænsk blöð hafa tekið
afstöðu með Holmer og gagnrýnt
blaðið í Málmey í ritstjómargrein-
um. Langflest þeirra hafa þó farið
að dæmi Arbetet og birt nafn
Gunnarssons og myndir. Þau virt-
ust sannfærð um sekt Gunnars-
sons, þótt þau gættu þess að bera
alltaf lögregluna eða lögfræðing-
ana fyrir sig, og þau hafa stórauk-
ið sölu sína síðan Palme var
myrtur. Blöðin bollalögðu m.a.
hvenær réttarhöld gegn Gunnars-
son mundu hefjast og töldu að
langur tími mundi líða þangað til
af þeim gæti orðið.
Eitt blað í Svíþjóð skar sig þó
úr, hið virta blað Svenska Dag-
Nafnbirtingar hitamál
vegna Palme-málsins

Fyrirsagnir Svenska Dagbladets og Aftenpostens
Umfjöllun fjölmiðla um
Áke Gunnarsson umdeild
„ÉG ER feginn að vera á lífi, en á það versta eftir.
Eg verð brennimerktur um alla heimsbyggðina.“ Eitt-
hvað á þessa leið sagði Áke Gunnarsson, hægriöfga-
maðurinn sem var handtekinn vegna morðsins á Olof
Palme forsætisráðherra, en síðar látinn laus þegar
upplýsingar mikilvægasta vitnisins í málinu stóðust
ekki.
Sænsk blöð hafa verið gagn-
rýnd fyrir að birta nafn og mynd
Gunnarssons og tilgreina hann
sem morðingja Palmes. Umíjöllun
þeirra ogerlendra blaða um rann-
sókn morðmálsins hefur komið af
stað miklum umræðum í Svfþjóð
um nafn- og myndbirtingu í mál-
um sem þessum.
Lögfræðingar Gunnarssons og
ákæruvaldsins hafa ekki síður
verið gagnrýndir en blöðin fyrir
sinn hlut í málinu og verið sakaðir
um lausmælgi.
Samkvæmt sænskum meið-
yrðalögum og siðareglum
sænskra blaðamanna er nafn
grunaðs manns ekki birt fyrr en
hann hefur verið ákærður. Gunn-
arsson hafði verið handtekinn
vegna rannsóknar málsins þegar
nafn hans og mynd birtust. Opin-
berlega var sagt að hann væri
grunaður í Palme-málinu, en hann
hafði ekki verið ákærður.
Þegar Gunnarsson var hand-
tekinn var haft eftir hinum opin-
bera ákæranda, K.G. Svensson,
að ekki væri hægt að sanna að
hann ákærði hefði verið viðriðinn
morðið, en mjög gildar ástæður
væru til að gruna hann.
Hann sagði enn fremur að
mikilvægt væri að úrskurða
Gunnarsson í gæzluvarðhald
vegna þess að það gæti leitt til
þess að málið yrði uplýst. Virt
blöð eins og Jyllandsposten í
Danmörku sögðu að Svensson
„væri viss í sinni sök“ — hann
virtist sannfærður um að Gunn-
arsson væri sekur.
Hans Holmer, yfirmaður rann-
sóknarinnar, hefur veitzt að blað-
inu Arbetet í Málmey og sakað
það um að hefja „galdraofsóknir"
með þvf að birta nafn Gunnars-
sons og ljósmynd af honum. Þar
með reið blaðið í Málmey á vaðið
og önnur blöð fóru að dæmi þess.
Holmer hefur gagnrýnt fleiri
blöð í Svíþjóð fyrir að birta nafn
manns, sem hefði aldrei verið
ákærður, og myndir af honum.
Sjálfur virtist hann ekki vera í
vafa um sekt hins handtekna og
sagði m.a. að hann hefði logið um
Fyrirsagnir danskra blaða
gwfeTíJtB
længere i tvivl:
I •tourml

i mm
'p^Wíf
PJMJNgske tiden
gterke Indlcler mod den <llu.lt. | Palmc-morHp,-
Hanaffyrede Á
et skydevábeii

SVENSKADAG B LAUU i' j
índrade utseendet
efter Palmemordet
Pfllrrtf
UTLAND
nxordel
jelflkli
, för P.lraöHioödöH
r,;re mordct- D» r»
Jrygveck»fi>rt

bladet, sem nefndi ekki Gunnars-
son á nafn og birti heldur ekki
mynd af honum.
I þess stað talaði Svenska
Dagbladet um „hinn handtekna"
eða „32ja ára mann sem hefur
verið handtekinn“ í fréttum sínum
um rannsóknina á morði Palmes.
Veijendur Gunnarssons, Henn-
ing Sjöström og Gunnar Falk,
hafa svarað gagnrýni Holmers
með því að setja út á hans þátt
í málinu og segja að ásakanir
hans séu út í hött.
„Ég get vel skilið að Holmer
sé þreyttur," sagði Sjöström í
sjónvarpsviðtali, „en hann ætti að
einbeita sér að starfí sínu í stað
þess að hlaupa á sig og setja fram
svona heimskulega ásökun gegn
okkur."
Á sama hátt og flest blöðin f
Svíþjóð virtust flest blöð í Dan-
mörku og víðar ekki í minnsta
vafa um að Gunnarsson væri
sekur.
Kaupmannahafnarblaðið
Ekstrabladet, sem þykir ekki
áreiðanlegt, birti flennistóra fyrir-
sögn með frétt á forsíðu um
handtöku Gunnarssons, „Morð-
ingi Palmes", en miklu minni yfir-
fyrirsögn, sem sagði „Lögreglan
ekki lengur í nokkrum vafa“.
Inni í blaðinu var fréttagrein
með stórri fyrirsögn: „Það er
hann.“ Fram kom í yfirfyrirsögn
með örsmáu letri að þessi stað-
hæfing væri höfð eftir „lögregl-
unni“.
I forsíðufrétt Ekstrabladets um
handtökuna er vitnað í yfirlýsingu
aðalákærandans, þar sem sagði:
„Gunnarsson er grunaður um
þátttöku í morðinu sem tilræðis-
maður ..." Blaðið hnýtti síðan
aftan í þessa tilvitnun: „Með öðr-
um orðum: það var hann, sem
framdi morðið!“
Flest blöð í Danmörku og víðar
lögðu eins út af fréttinni, þótt þau
gengju ekki eins langt og Ekstra-
bladet. Þau kölluðu jafnvel Gunn-
arsson „morðingja Palmes" full-
um fetum, en gættu þess þó yfir-
leitt að bera fyrir sig lögregluna
f fréttum um málið og í undir-
eða yfirfyrirsögnum.
Politiken sagði til dæmis í fyrir-
sögn á forsíðu „Lögreglan: Hann
myrti Palme“ og frétt í B.T. var
með fyrirsögninni „Morðinginn
skipti um andlit".
Berlingske Tidende sagði í
stórri forsíðufyrirsögn: „Hann
hleypti af skotvopninu", en í yfir-
fyrirsögn sagði með smáu letri:
„Sterkar líkur gegn hinum
ákærða í Paime-morðmálinu."
Eitt blað skar sig úr í Dan-
mörku á sama hátt og Svenska
Dagbladet í Svíþjóð. Hið virta blað
Jyllandsposten gætti þess vand-
lega að tala ekki um „morðingja"
í fréttum sínum um málið og
brennimerkja þannig hinn hand-
tekna. „Sænska lögreglan: grun-
aður maður lýgur um ferðir sfn-
ar,“ sagði í fyrirsögn fréttar
blaðsins um handtöku Gunnars-
sons. Hins vegar birti blaðið mjmd
af honum og nafngreindi hann.
Aftenposten f Osló fór að dæmi
Svenska Dagbladet og talaði um
„32ja ára mann, sem hefur verið
handtekinn vegna gruns um þátt-
töku f morðinu á Olof Palme,“ í
fréttum um málið og birti ekki
mynd af honum.
í brezkum og bandarískum
blöðum hefur verið talað um „hinn
grunaða" eða „hinn handtekna".
Fram hefur komið í fréttum að
Gunnarsson hyggist höfða mál og
krefjast hárra skaðabóta af blöð-
um og öðrum fjölmiðlum, sem
flest virðast ekki hafa farið eftir
venjulegum leikreglum, sem hafa
gilt um nafn- og myndbirtingu í
sakamálum, nefnt hann morð-
ingja Olofs Palme og birt myndir
af honum.
Því má búast við að framhald
verði á umræðum um nafn- og
myndbirtingu fjölmiðla í málum
sem þessum í Svíþjóð og annars
staðar á Norðurlöndum. Slík mál
hafa oft sett fjölmiðla í töluverðan
vanda, en hvort lausn finnst á
þeim er önnur saga.