Morgunblaðið - 22.03.1986, Blaðsíða 18

18
MQRGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22.MARZ 1986
Fulltrúar samningsaðila á fundi með forsætis- og fjármálaráðherrum 26. febrúar sl. í þeim kjarasamningum var gengið endanlega frá
samkomulagi VMSÍ og fiskvinnslunnar um málefni sérhæfðs fiskvinnslufóiks. Karl Steinar Guðnason Iengst til hægri á myndinni.
Markmiðið er að auka reisn fisk-
vinnslunnar o g fiskvinnslufólksins
— rætt við Karl Steinar Guðnason, varaformann
Verkamannasambands íslands, um nýmæli í
kjarasamningum fiskvinnslufólks
„ÞETTA samkomulag er tví-
mælalaust einn merkasti áfangi
undanfarinna áratuga í kjara-
samningum fiskvinnslufólks —
svo framarlega sem fram-
kvæmdin tekst eins og til er
stofnað. Sjálfur er ég sannfærð-
ur um að samkomulagið á eftir
að koma fiskvinnslufólki, fisk-
vinnslunni sem hcild og þjóðar-
búinu öllu til góða,“ sagði Karl
Steinar Guðnason, alþingismað-
ur og varaformaður Verka-
mannasambands Islands, í sam-
tali við blm. Morgunblaðsins um
nýgert samkomulag um málefni
sérhæfðs fiskvinnslufólks, sem
gert var samhliða kjarasamning-
um ASÍ, VSÍ og VMS í lok síðasta
mánaðar. Karl og Guðmundur
J. Guðmundsson, formaður
Verkamannasambandsins, voru í
hópi þeirra, sem höfðu forystu
um gerð samkomulagsins fyrir
hönd verkalýðshreyfingarinnar
en „fiskvinnslupakkinn" svokall-
aði mun að verulegu leyti vera
„óskabarn" Verkamannasam-
bandsins, sem hefur nær allt
fiskvinnslufólk á landinu innan
sinna vébanda.
{ sem stystu máli ljallar sam-
komulagið um atvinnuöryggi fast-
ráðins fiskvinnslufólks, fræðslu
þess og skilgreiningu á starfsheit-
inu „sérhæfður fiskvinnslumaður".
í haust hefjast námskeið fyrir físk-
vinnslufólk og í framhaldi af því
mun það væntanlega fá allt að
þriggja launaflokka hækkun á laun-
um, sem svarar til 7,5% hækkunar
í dag en verða 9% eftir að upp hefur
verið tekið nýtt launaflokkakerfí,
eins og samningur ASÍ og atvinnu-
rekenda gerir ráð fyrir.
Að auka á reisn
fiskvinnslunnar
„Þetta byggir á samkomulagi
okkar og Vinnuveitendasambands-
ins frá 15. júní í fyrra þegar gert
var samkomulag um nokkra hækk-
un á töxtum," sagði Karl Steinar í
samtalinu við blm. Morgunblaðsins.
„Við vorum skammaðir talsvert þá
fyrir að ætla að fresta málinu en ég
tel að nú hafí vinna okkar á þeim
tíma, sem liðinn er, skilað góðum
árangri. Að þessu hefur unnið
nefnd, sem í eiga sæti fulltrúar
Verkamannasambandsins, Vinnu-
veitendasambandsins og Vinnu-
málasambandsins og við höfum átt
gott samstarf við sjávarútvegsráðu-
neytið. Það má segja að okkar starf
sé sambærilegt við það, sem er að
gerast í Noregi, þar sem menn tala
um að “hæve yrkets status". Það
sama vakir fyrir okkun að auka á
reisn fags fískvinnslufólks."
Karl sagði að mikil vinna hefði
farið — og ætti enn eftir að fara —
í gerð námsefnis, sem þyrfti að
vera bæði vandað og gott. „Þessu
verður skipt í tíu fjögurra stunda
þætti en þeir eru: Hráefnið og
meðferð þess; líkamsbeiting; öryggi
á vinnustöðum; hreinlæti og gerla-
gróður; verkþjálfun — vinnulag;
kjarasamningar og lög; launakerfí
í fiskvinnslu; vinnslurásir og verk-
unaraðferðir; afurðir og markaðir
og mannleg samskipti. Þátturinn
um mannleg samskipti hefur mikið
að segja að okkar dómi,“ hélt Karl
Steinar áfram, „varðandi viðhorf
starfsfólksins til vinnustaðarins.
Það vita allir, sem vilja vita það,
að viðhorfíð til fiskvinnslunnar
hefur verið mjög neikvætt — ungl-
ingum er stundum ógnað með því,
að ef þeir ekki standi sig í námi,
þá lendi þeir í físki! Það skiptir
því afar miklu máli fyrir allt viðhorf
fólks til greinarinnar, að fyrstu
.kynni þess séu ánægjuleg. Þetta
verða allir í greininni að skilja."
Þríggja launaflokka
hækkun
Hann benti á, að um þessar
mundir minnast Danir á tveggja
ára afmælis laga um svipað efni.
„Það tekur að vísu til fleiri atvinnu-
greina en bara fískvinnslu en þar
hefur um milljón manna hlotið
sambærilega starfsþjálfun. Reynsla
Dana af þessu er góð — og starfs-
þjálfunamámskeiðin eru meðal
annars ástæðan fyrir því, að fram-
leiðni í fískiðnaði er miklu meiri í
Danmörku en hér. Það er nefnilega
rangt, að enginn kunni að verka
físk nema íslendmgar," sagði Karl
Steinar. „Ætlunin er að allir starfs-
menn í fiskvinnslu hér á landi, á
milli §ögur og fímm þúsund manns,
sæki þessi námskeið, hvort sem
þeir hafa mikla reynslu eða litla.
Námskeiðin fyrir fískvinnslufólkið
verða haldin í fískvinnslubæjum og
—þorpum víðsvegar um landið og
leiðbeinendur verða sóttir þangað
heim eftir því sem hægt er. Til
undirbúnings því verða haldin leið-
beinendanámskeið nú í apríl. Þá á
námsefnið að liggja íyrir og fólki
verður kennt að kenna. Það mun
því væntanlega heyra sögunni til,
þegar líður á næsta vetur, að fólk
komi inn í greinina og sé sett beint
til vinnu án þess að fá nokkra til-
sögn í upphafí. Þá munu þeir, sem
hafa mesta starfsreynslu og ekki
koma því við fyrst í stað að sækja
námskeiðin, fá eins launaflokks
hækkun strax í haust. Eftir að þeir
hafa sótt námskeiðin, alls 40 stund-
ir, eiga þeir að fá tveggja launa-
flokka hækkun til viðbótar. Höfuð-
Karl Steinar Guðnason, varafor-
maður Verkamannasambands ís-
lands: Tímabundna atvinnuleysið
í fiskvinnslunni verður úr sög-
unni.
tilgangur þessa alls er vitaskuld að
auka á reisn fiskvinnslunnar og
fiskvinnslufólks og gera starfs-
greinina eftirsóknarverðari. Við,
sem höfum unnið í nefndinni að
þessu máli, erum sammála um, að
ef fólk getur ekki tileinkað sér það
efni, sem er á námskeiðunum, þá
höfum við ekki valið rétta leiðbein-
endur.“
Sem dæmi um gildi námsefnisins
nefndi Karl Steinar Guðnason það
sem í samningnum heitir „líkams-
beiting“ og minnti á, að í fískvinnslu
væru margir alvarlegir atvinnusjúk-
dómar, svo sem vöðvabólga. „Það
er hægt að koma í veg fyrir slíka
sjúkdóma að verulegu leyti með
því að beita líkamanum rétt. Það
má nefna sem dæmi, að í físk-
vinnslu hafa öll vinnsluborð verið í
sömu hæð til þessa — og á því er
raunar aðeins ein undantekning,
sem ég þekki, sem er ný samstæða
í Grindavík. Þar er nú hægt að
hækka og lækka vinnsluborðin og
allir sjá hversu sjálfsagt þetta er,
því það er einföld, líffræðileg stað-
reynd, að fólk er misjafnlega hávax-
ið, jafnt í fiskvinnslu sem öðrum
greinum. Það má líka nefna mikil-
vægi þess að fólk þekki vinnslurásir
og vinnsluaðferðir, kunni skil á öllu
því, sem er að gerast í einu frysti-
húsi, og þá ekki síður að fólk þekki
þá markaði, sem afurðin fer til, svo
það skilji betur tilgang starfsins."
Námsefni til
fyrirmyndar
Ekki er ætlunin að halda fjörutíu
stunda námskeið strax í upphafí,
heldur á að bytja með fjórum og
§órum stundum, sem fólk getur
síðan safnað upp í íjörutíu áður en
það nýtur launaflokkahækkana.
Síðar verður væntanlega útbúið efni
fyrir framhaldsnámskeið, rétt eins
og gerist t.d. í Danmörku. Fræðslan
mun fara fram með lesefni, mynd-
böndum, skyggnum og verklegri
kennslu. Karl Steinar, sem lengi
fékkst við kennslu í Keflavík, full-
yrðir að námsefnið sé til mikillar
fyrirmyndar. „Við höfum fengið
mjög hæfa menn til að vinna það
og síðan hefur undimefnd okkar
og VSÍ farið yfir það og metið,
gert athugasemdir og bent á það,
sem betur mætti fara,“ sagði hann.
„í þessari nefnd hefur tekist mjög
gott samstarf en í henni eiga sæti
við Jón Kjartansson fyrir hönd
Verkamannasambandsins, Ágúst
Elíasson og Svavar Svavarsson
fyrir hönd atvinnurekenda og þeir
Gylfí Gautur Pétursson og Finnur
Ingólfsson fyrir hönd sjávarútvegs-
ráðuneytisins. Með nefndinni hafa
svo starfað þeir Einar M. Jóhanns-
son og Sigurður Örn Gíslason."
— En eitthvað kostar allt þetta
— hver borgar?
„Það gerir sjávarútvegsráðu-
neytið. Á fjárlögum í ár em veittar
fímm milljónir króna til verkefnisins
en við áætlum að allt þetta átak
muni kosta 15—20 milljónir. Þessa
dagana er verið að vinna að öflun
þess flár, sem þarf til viðbótar —
og ætti ekki að þurfa að verða
mikið vandamál, því hér er augljós-
lega um að ræða fjárfestingu, sem
skilar sér hratt og vel.
Mig langar sérstaklega að geta
þáttar sjávarútvegsráðherra og
ráðuneytis hans í þessu máli — þar
á bæ hefur verið brugðist mjög vel
við. Það hlaut enda að koma að
því — þegar frystihúsin tæmdust
bókstaflega á síðasta ári varð
mönnum Ijóst, að snúa yrði við
blaðinu ef ekki ætti að leggja alla
fískvinnslu í landinu niður.“
Tímabundið atvinnu-
leysi úr sögunni
Annað meginatriði samkomu-
lagsins um málefni sérhæfðs físk-
vinnslufólks er aukið starfsöryggi
þess. „Öryggisleysið, sem hefur
verið viðvarandi í þessari grein um
áratuga skeið, hefur valdið því að
fjöldinn allur af reyndu fólki hefur
leitað eftir vinnu í öðrum greinum,"
sagði Karl Steinar. „Nú hefur verið
gerður samningur um fastráðningu
fólks eftir þriggja mánaða starf og
þar með nýtur fískvinnslufólk sömu
réttinda og aðrir í þjóðfélaginu. Það
er ekki lengur hægt að henda því
út með sjö daga fyrirvara. Auðvitað
breytir þessi samningur ekki því,
að afli er misjafnlega mikill og því
ekki alltaf jafn mikið að gera í
frystihúsunum en þetta kerfi á að
vera hvati til að jafna hráefnisað-
drættina og því á tímabundið at-
vinnuleysi að verða úr sögunni. Sé
um raunverulegan hráefnisskort að
ræða, þannig að viðkomandi físk-
vinnslustöð geti ekki starfað með
eðlilegum hætti, mun atvinnuleysis-
tryggingasjóður borga fólkinu laun
upp að ákveðnu marki en atvinnu-
rekendur það sem upp á vantar að
fullum launum sé náð. Það merki-
lega er, að okkur sýnist að útgjöld
sjóðsins þurfí ekki að vaxa við þetta
heldur jafnvel að minnka því með
þessu móti ætti að vera að hægt
að draga verulega úr greiðslu at-
vinnuleysisbóta,“ sagði Karl Steinar
Guðnason.
-ÓV.
Líkamsbeiting er meðal þess, sem kennt verður á námskeiðum fyrir fiskvinnslufólk næsta vetur. Þar
verður m.a. vikið að misjafnri borðhæð — þessar tvær stúlkur eru mishávaxnar en vinna við sama
borð. Af því stafa margvíslegir atvinnusjúkdómar í fiskvinnslu, að því er fram hefur komið í könnun
um hollustu og heilbrigðishætti i frystihúsum.