Morgunblaðið - 04.02.1984, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. FEBRÚAR 1984
HCEA/vnn
„ þoí ekkí sjVaí stei ksarpónnuna! *
Ast er ...
... að kunna að
herða upp huga
hans.
TM Reg U.S. Pal. OW.-aH righls resarved
| c1984 Los Angeles Tanes Syndicale
Með
morgunkaffinu
Svakalega fyndið. En hann verð-
urðu að brjóta niður og það á
stundinni, kall minn!
HÖGNI HREKKVlSI
Hversu margar skreiðartöflur
þurfa íslenskir fátæklingar?
Skrifað í tilefni af viðtali við Rósu Ámundadóttur ekkju
ÓJ. skrifar:
„Ógrátandi les maður vart við-
talið við ekkjuna Rósu Ámunda-
dóttur sem birtist hér i blaðinu
þriðjudaginn 17. janúar. Svo
kröpp eru kjör þessarar konu að
það er nánast einsog að fletta aft-
ur i aldir að lesa um örlög hennar
og hinna föðurlausu barna.
Já, það er sannarlega að finna
fátæklinga á voru góða landi,
þrátt fyrir að skrifstofur verka-
lýðshreyfingarinnar séu stútfullar
af sprenglærðum hagfræðingum,
sem maður hélt að hefðu meira vit
á hvernig „... bæta skuli hag
hinna lægstlaunuðu til frambúð-
ar“, en brautryðjendurnir sem
köstuðu sér beint úr saltfiskinum í
baráttuna fyrir bættum kjörum.
En það er víst svo með byltinguna
að hún étur börnin sín. Og það er
ekki vafamál að visitölukerfið hef-
ir étið verkalýðsforustuna næstum
með húð og hári.
Annars erum við öll samsek
fyrir hvernig komið er, þvf ekki
man ég eftir einni hjáróma rödd f
hinum mikla þjóðfélagskór sem
afneitaði visitölubótum í þeim til-
gangi að vernda hina verst settu
fyrir verðbólguholskeflunni. Þar
söng hver með sínu nefi. Svo þegar
neyðin bankar á dyr fátækl-
inganna, sem ekki þola þau glfmu-
, tök sem nú eru tekin við, verð-
bólgudrauginn, setjast vfsitölu-
bættir hagfræðingarnir í rauðu og
bláu stólana og reikna f ákafa
hversu stóra fúlgu þarf að inna af
hendi til að bjarga hinum fátæku
frá hungri að viðbættum athuga-
semdum um hversu mikil útgjöld
„... hagkerfið þolir á þessu stigi.“
Málið krefst sum sé nánari athug-
unar og á meðan stefnir í greiðslu-
þrot hinna fátækari.
Þessi hugsunarháttur hagfræð-
inganna hefir nánast lamað þjóð-
líf vort. Endalausir útreikningar
og spekúlasjónir um bættan hag
fátæklinganna í óræðri framtfð-
inni bitna harðast á þeim sem
þurfa beinharða peninga nú eða
aldrei. Þessari vinnuaðferð má
lfkja við það er maður rekst niður
á bryggju og sér þar drukknandi
mann svamla f ísköldum sjónum. I
stað þess að kasta til hans nálæg-
um bjarghring, tekur komumaður
að vega og meta burðarþol björg-
unart??kisins. Loks þegar björgun-
armaðurinn mannar sig ti! að
kasta hringnum útí, er manntetrið
komið á bólakaf.
Hvers vegna geta íslensk stjórn-
völd ekki komið sér saman um þá
hjálp, sem veita þarf einstakling-
um á borð við ekkjuna Rósu
Ámundadóttur á Grundarfirði?
Við erum duglegri að meta neyð
hinna þeldökku meðbræðra sem
búa í álfunni Afríku eða er Hjálp-
arstofnun kirkjunnar ekki búin að
ákveða að lifsbjörg sveltandi Afr-
íkana markist af tveimur skreið-
artöflum á sólarhring? Hversu
margar skreiðartöflur þarf þá ís-
lenskur fátæklingur? Ætli þurfi
ekki að kveða til veðurfræðinga og
aðra slíka fræðinga til að meta
þörfina hér.
Það má vera að menn greini
fækkun þorskanna i sjónum fram
af Arnarnestánni, en vart sjá þeir
þaðan hertar sultarólarnar. Min
skoðun er sú að helst verði menn
að finna herping þeirrar ólar til að
skilja hvað er að gerast hjá þeim
sem búa við lfk kjör og ekkjan
Rósa Ámundadóttir. Ég held að
skipti sáralitlu máli hvort menn
nærast á rauðum eða bláum hag-
fræðikenningum, hver hugsar um
sig og enginn um þann fátæka
nema máski Aðalheiður Bjarn-
freðsdóttir. Auðvitað er sárt að
skoða neyð fólks á borð við Rósu
Ámundadóttur, hvort sem hún er
útlistuð f dagblöðum eða f hag-
fræðiskýrslum, en slfkar lýsingar
Rósa Ámundadóttir, ekkjan sem
vitnaö er til í greininni.
eru svo undrafljótar að missa tök
á samvisku okkar og renna saman
við hversdagslegar lýsingar á neyð
sveltandi fólks í útlöndum. Fyrr
en varir er Rósa Ámundadóttir
ekkja gleymd og grafin öllum
fjöldanum. Og þó við fréttum af
því að hún hafi þurft að leysa upp
heimili sitt og jafnvel tvístra
bðrnunum, verður sú frétt hvers-
dagslegri eftir því sem neyðin
eykst. Og þó við fréttum af því að
Rósa, sem segist vera við rúmið af
áhyggjum, hafi ekki komist f spít-
ala sökum fátæktar, þá tökum við
vart eftir því, við erum orðin svo
vön óréttlátri gjaldheimtu ríkis-
ins. Hefur ekki verið sagt að
manneskjan sé æðsta skepna jarð-
arinnar vegna aðlögunarhæfninn-
ar?
Annars held ég að hinir fátæku
þurfi engu að kvíða í framtíðinni,
er ekki spáð að senn verðum við öll
kóngar f ríki tölvustýrðra vél-
menna? Ætli eitt slfkt vélmenni
hafi ekki lagt viðbótarskattinn á
ekkjurnar í Grundarfirði fyrir að
háfa gleymt að telja fram „fá-
tækrastyrkinn“? VaiaiáuSt hefur
ekkjunum ekki verið reiknað til
tekna að hafa greitt skilvfslega
söluskattinn í sölubúðum Grund-
arfjarðarkauptúns. Ég er ekki
með þessu að deila beint á skatt-
stjórann sem sendi ekkjunum
„glaðninginn", hann starfar vafa-
laust samkvæmt forriti sem ritað
er af sérfræðingum suður í
Reykjavik. Ég veit ekki hvort það
þýðir nokkuð fyrir ekkjurnar á
Grundarfirði að fara í málarekst-
ur við slíkt forrit. Og ég er sömu-
leiðis viss um að þessi aukaálagn-
ing var réttlát samkvæmt ein-
hverju reiknilíkani sem á að jafna
niður sköttum á landsmenn. Og
vafalaust er hægt að færa gild rök
að því — með tilvísun til reiknilík-
ansins — að yfirsjón ekknanna sé
refsiverð. Enda ræður orðið gæfu
og gengi manna hvort þeir lenda
innan eða utan rafheilans mikla.
Kannski að menn þurfi að fara f
heimsreisur til að forðast þetta al-
sjáandi auga. Kannski vakir það
helst yfir þeim sem ekki mega sig
hræra úr stað sökum peningaleys-
is. Máski erum við að hverfa aftur
til lénsveldisins þegar lénsherr-
ann vakti yfir velferð hinna átt-
hagabundnu leiguliða. Ég held að
menn ættu að skoða virkið sem nú
rfs við Skúlagötu til að átta sig á
hvað er að gerast á landi voru.
Ég er hins vegar ekki eins viss
um að við íslendingar sættum
okkur við að lénsherrar í seðla-
bankahöllum vaki yfir velferð
okkar í krafti forrita sem hæglega
geta stýrt embættismannakerfinu
og fjármagninu. Það má vafalaust
finna stað fyrir vora minnstu
bræður í slíku forriti einsog dæm-
ið um viðbótarskatt þeirra Grund-
arfjarðarekkna sannar. En ég held
að flestir íslendingar kjósi frekar
að hér ríki áfram sá andi sam-
hjálpar sem hefir svo lengi ein-
kennt vort smáa samfélag. Að
miðstýring Reykjavíkurtölvunnar
verði afnumin, því slíkt vald kem-
ur seint og síðar meir til móts við
hina mörgu smáu. Nær væri að
tiltæku fjármagni væri dreift til
sóknarprestanna. Þeir gætu hæg-
lega hjálpað til þar sem neyðin er
mest og jafnframt styrkt menn í
andanum, svona í leiðinni. „Ég á
ekki fyrir mat,“ segir Rósa
Ámundadóttir. Ég veit ekki
hversu langan tíma tekur að
„keyra" slfkt ákall í Skýrsluvélum
rfkisins. Vonandi bregðast þjónar
guos íyrr vio ákaiii þessa um-
komulausa bróður. Verður annars
verðbólgudraugurinn lagður að
velli nema með hjálp kristilegs
kærleiksanda? Er ékkí hSSÍÍS á sð
hann rfsi annars upp margefldur
og blóðrauður?
Þessir hringdu .. .
AIl star í
íþróttaþáttinn
Strákur úr Keflavík hringdi og
hafði eftirfarandi að segja: Mig
langar til að biðja Bjarna Felixson
að sýna All star-körufboltaleikinn
í íþróttaþætti núna fljótlega.
Þetta er leikur á milli bestu körfu-
knattleiksmanna á Vesturströnd
Bandaríkjanna og Austurströnd-
inni. Það eru örugglega margir
sem vilja sá þennan leik, en hann
fór fram um síðustu helgi.
Moses Malone og Kareem Abdul-
Jabbar eru meðal leikmanna sem
tóku þátt í All star-körfuboltamótinu
sem fór fram í Bandarfkjunum um
síðustu helgi.