Morgunblaðið - 04.02.1984, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. FEBRÚAR 1984

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 20 kr. eintakiö.
Jakahlaup
við launastíflu
Afyrstu mánuðum ársins
1977 náði ríkisstjórn
Geirs Hallgrímssonar veru-
legum árangri í baráttunni
gegn verðbólgunni. Þá þrengd-
ist hagur launþega og verka-
lýðshreyfingin blés til aðgerða.
Viðræður fóru fram milli aðila
vinnumarkaðarins og ríkis-
stjórnin raðaði saman efni í
„félagsmálapakka". Ein helsta
krafa launþega var að mánað-
arlaun yrðu ekki lægri en en
100 þúsund gamlar krónur eða
1000 nýkrónur. Stóð í stappi
um þetta og segja má að fyrir-
staðan hafi brostið þegar Olaf-
ur Jóhannesson, þáverandi
formaður Framsóknarflokks-
ins og viðskiptaráðherra, lýsti
því yfir að krafan um 100 þús-
undin væri þess eðlis að ekki
væri unnt að standa gegn
henni. Síðan voru „sólstöðu-
samningarnir" gerðir, ein-
hverjir mestu verðbólgu-kjara-
samningar í sögunni. í árs-
byrjun 1978 voru tilraunir rík-
isstjórnarinnar til að reisa nýj-
ar skorður gegn verðbólguöld-
unni brotnar á bak aftur og í
kosningunum í júní sama ár
hlutu stjórnarflokkarnir,
Framsóknarflokkur og Sjálf-
stæðisflokkur, slæma útreið.
Eftir kosningarnar sneri
Framsókn við blaðinu, lét af
einbeittri baráttu gegn verð-
bólgu með þeim alkunnu afleið-
ingum að hraði hennar var
komin þó nokkuð yfir 100 um
þetta leyti fyrir ári.
Astæða er til að rifja þessar
staðreyndir upp hér og nú
vegna þeirra umræðna sem
fara fram milli ráðherra í blöð-
um og ríkisfjölmiðlum um það
að launaramminn í fjárlögun-
um sé þess eðlis að ekki náist
samkomulag í kjaramálum í
samræmi við hann. Sverrir
Hermannsson, iðnaðarráð-
herra, reið á vaðið með yfirlýs-
ingum um þetta hér í Morgun-
blaðinu á fimmtudag, Stein-
grímur Hermannsson,
forsætisráðherra, fylgdi á eftir
og bætti um betur og Albert
Guðmundsson, fjármálaráð-
herra, segir að með því að
hverfa frá markaðri stefnu
fjárlaga séu ráðherrarnir tveir
í raun að fæla sig úr ríkis-
stjórninni.
Reynslan frá 1977 ætti að
kenna stjórnmálamönnum og
ekki síst þeim sem í ríkisstjórn
sitja að það stuðlar síður en
svo að skynsamlegri niðurstöðu
í kjarasamningum að ráðherr-
ar taki sig til hver í sínu lagi og
byrji að mæla fyrir um stefnu
sem ekki er fullt samkomulag
um meðal stjórnarflokkanna.
Hvað eftir annað hefur því ver-
ið lýst yfir af Steingrími Her-
mannssyni, forsætisráðherra,
að ríkisstjórnin ætli ekki að
hafa nein afskipti af kjaramál-
um nema að því er varðar lög-
bundna samningsskyldu henn-
ar við opinbera starfsmenn.
Orð iðnaðarráðherra og for-
sætisráðherra um að launa-
ramminn sem mótaður var
með fjárlögum sé of þröngur
gætu gert fjármálaráðherra
ókleift að standa af festu við
yfirlýsta stefnu ríkisstjórnar-
innar. Vilja þeir Sverrir og
Steingrímur að samið sé við
opinbera starfsmenn þvert
ofan í vilja fjármálaráðherra?
Heldur forsætisráðherra að yf-
irlýsingar eins og sú sem hann
gaf, að betra sé að miða við 6%
launaramma en 4% eins og
gert er í fjárlögunum hafi eng-
in áhrif á almennu kjarasamn-
ingana? Einörð afstaða Sverris
Hermannssonar í kjaradeil-
unni í Straumsvík ber því
órækt vitni að hann hafi síst
allra áhuga á því að þeim mikla
árangri sem náðst hefður í
efnahagsmálum verði stefnt í
voða með launasprengingu.
Besta tromp þessarar ríkis-
stjórnar í baráttunni við verð-
bólguna hingað til hefur verið
að almenningur hefur haft trú
á því að stjórnin og stuðn-
ingsmenn hennar ætluðu ekki
að hvika frá settum markmið-
um fyrr en í fulla hnefana. í
stjórnmálum skipta tímasetn-
ingar yfirlýsinga og ákvarðana
oft meira máli en efni.
Forsætisráðherra er raunar
svo öruggur með að hann hafi
náð stjórn á verðbólgunni að
hann telur sig geta mælt áhrif
eigin yfirlýsinga í framtíðar-
verðbólgustigum en hann sagði
í Morgunblaðinu í gær: „Ég er
ekki tilbúinn að segja á þessari
stundu að það verði eitthvert
meiriháttar áfall þó verðbólg-
an verði 11% í lok ársins í stað-
inn fyrir 10% eins óg við stefn-
um að.“ Við núverandi aðstæð-
ur eru yfirlýsingar af þessu
tagi jafn ótímabærar og
kapphlaup milli ráðherra um
það hver þeirra vill gefa mest
eftir í kjaramálum.
Augljóst er að ráðherrar
þurfa að ræða betur saman áð-
ur en þeir ræða við fjölmiðla
svo að stjórnarsamstarfið leys-
ist ekki upp á síðum dagblaða
en það hafa oftast orðið örlög
ábyrgðarlausra vinstri stjórna.
Svo íhugulir menn sem ráð-
herrarnir þrír eru hljóta að
geta markað stefnu í sínum
hóp og forðast uppgjör í fjöl-
miðlum. Á sama hátt og Morg-
unblaðið tók undir tímabær
ummæli iðnaðarráðherra um
kjaradeiluna í Straumsvík í
forystugrein í gær, og þá ekki
síst um hækkun raforkuverðs í
þágu láglaunafólks, vill blaðið
nú vara við stefnubreytingu
sem kæmi aðeins hinum betur
settu til góða.
Stjórn félags fasteignasala á fundinum í gær. Frá vinstri: Atli Vagnsson, lögfræðingur, Þórólfur Halldórsson, lögfræðingur,
Magnús Axelsson, formaður, löggiltur fasteignasali, Dan. V.S. Wiium, lögfræðingur, og Viðar Böðvarsson, viðskiptafræðingur.
Félag fasteignasala um ný viðhorf í fasteignaviðskiptum:
Hægt að lækka
útborgun í 60%
— og lána eftirstöðvar í allt að 10 ár
FÉLAGSMENN í nýlega stofnuðu Fé-
lagi fasteignasala í Reykjavík telja að
forsendur hafi skapast til að útborgun-
arhlutfall í fasteignaviðskiptum lækki
úr 75% í t.d. 60% á fyrsta ári og að
lánstími eftirstöðva lengist úr fjórum
árum í t.d. 10 ár. Svo unnt sé að lengja
lánstímann svo mikið þarf að tryggja
raungildi eftirstöðvanna, segja stjórn-
armenn í félaginu.
Á blaðamannafundi í gær kom
m.a. fram, að með skyndilegri
hjöðnun verðbólgu og lækkun vaxta
hefur orðið „merkjanleg breyting á
viðhorfi fólks til greiðslukjara í
fasteignaviðskiptum, sem undan-
farið hafa m.a. einkennst af hröðum
útborgunum og háu útborgunar-
hlutfalli. f ljósi þessara staðreynda
hafa fasteignasalar reynt að meta
hvernig samningskjör í fasteigna-
viðskiptum geti aðlagast þessum
nýju forsendum," eins og sagði í yf-
irlýsingu, sem lögð var fram á fund-
inum.
f Félagi fasteignasala, sem stofn-
að var 5. júlí á síðasta ári, eru 17
félagar, allir í Reykjavík. Þeir hafa
allir löggilt réttindi til fasteigna-
sölu, eru ýmist löggildir fasteigna-
salar, viðskipta- eða lögfræðingar,
enda er það gert að skilyrði fyrir
aðild að félaginu. Félagið hefur m.a.
í hyggju að „auka öryggi í fast-
eignaviðskiptum með samræmingu
á starfsháttum og viðskiptavenjum
félagsmanna," eins og segir í lögum
þess.
Stjórnarmennirnir sögðu að í
borginni, þar sem eru um 50 fast-
eignasölur, væru starfandi fyrir-
tæki á því sviði, sem ekki ynnu skv.
gildandi lögum, þ.e. án þess að
ábyrgðarmenn væru starfandi í
sama húsnæði og gætu því ekki
fylgst með daglegum rekstri og
C* spurt og svarad
I Lesendaþjonusta MORGUNBLAÐSINSI
Hér birtast spurningar lesenda um skattamál og svör ríkisskattstjóra, Sigur-
bjarnar Þorbjörnssonar. Þeir lesendur, sem hafa spurningar fram að færa,
geta hringt í síma 10100 milli klukkan 2 og 3 alla virka daga.
Neikvæður
skattstofn
Jón Hassing, Hraunbæ 198,
Reykjavík, spyr:
Hvernig ber að færa neikvæðan
skattstofn hjá námsmanni?
Svar:
Framteljandi skal ganga frá
útfyllingu tekna- og frádrátt-
arliða á framtali sínu án tillits
til þess þótt skattstofn verði
neikvæður. Ef heildarfrádrátt-
ur er hærri hjá öðru hjóna en
tekjur þess og tekjuskattsstofn
því neikvæður, er frádráttur,
sem umfram er tekjur, dreginn
frá tekjum hins makans við ál-
agningu. Fjárhæðir tekna og
frádráttarliða verða óbreyttar
á sjálfu framtalinu.
Fjárhagsaðstoð
til námsmanna
Garðar Garðarsson, Jöfrabakka
32, Reykjavík, spyr:
Er fjárhagsaðstoð sem foreldrar
veita börnum sínum, sem stunda
nám erlendis, frádráttarbær frá
skatti? Reiknast fjárhagsaðstoð af
þessu tagi námsfólkinu til tekna?
Svar:
Foreldrar, sem veita börnum
sínum 16 ára og eldri, fjár-
hagsaðstoð vegna náms þeirra
geta sótt um lækkun á tekjusk-
attsstofni (ívilun) til skatt-
stjóra. Sérstakt eyðublað er
fyrir slíka umsókn „Umsókn B
skv. 4. tl. 66. gr. R3.06“.
í umsókninni þarf að gera
grein fyrir ráðstöfunarfé nem-
andans, þ.e. tekjum hans, lánt-
ökum á árinu, svo og styrkjum,
þ.m.t. í hverju styrkur foreldra
er fólginn, en tekið er tillit til
ofangreindra atriða við ákvör-
ðun á ívilun.
Fjárhagsaðstoð foreldra reikn-
ast nemanda ekki til skattsk-
yldra tekna.
Frádráttarbærir
vextir
Halldór Halldórsson, Sléttahrauni
21, Hafnarfirði, spyr:
1. Teljast gjaldfallnar verðbætur
samkvæmt verk- eða kaup-
samningum til frádráttarbærra
vaxta?
2. Teljast vextir af víxlum, sem
samþykktir hafa verið, fyrir
upphæðum í verk- og kaup-
samningum, til frádráttar?
3. Skiptir máli hvort verktaki, eða
seljandi fasteignar, verðtryggi
útborgun með skuldabréfi eða
kaup- eða verksamningi varð-
andi vaxtafrádrátt?
4. Eru kaup- og verksamningar
viðurkennt lánsform gagnvart
frádráttarbærum vaxtagjöld-
um?
5. Skiptir máli varðandi vaxtafrá-
drátt hvort verktakar eða selj-
endur, lána kaupendum stóran
hluta kaupverðs verðtryggt til
skamms tíma, eða hvort kaup-
endur nýta lánamöguleika ann-
ars staðar til jafnlangs tíma á
sömu kjörum?
6. Hvar er að finna skýr ákvæði í
skattalögum um verðbætur til
frádráttar og skilgreiningu á
viðurkenndum lánsformum í
því sambandi?
Svar:
Vísitöluálag í kaupsamningi
eða verksamningi (þ.e. verð-
tryggt samningsverð) telst
ekki vera vextir af skuld og því
ekki frádráttarbært heldur
skal telja vísitöluálagið vera
hækkun á kaupverði.
Samkvæmt ákvæðum skattal-
aga (þ.e. 1. tl. 1. mgr., sbr. og 2.
mgr. 51. gr.) Teljast til gjalda
vextir af skuldum, föstum og