Morgunblaðið - 08.11.1957, Blaðsíða 16

1«
MORCVWliT AÐIÐ
Föstudagur 8. nóv. 1957
!A
ustan
Edens
eítir
John
Steinbeck
176
i
i
i
i
i
o
■o
Frammi í anddyrinu rakst hann*
á Adam, sem hallaðist upp að
veggnum, með hattinn togaðan
niður undir augun, og lotinn í
herðum_
„Adam, hvað hefur komið fyr-
ir?“
„Ekki neitt. Ég er bara eitthvað
svo undarlega þreyttur — eitt-
hvað svo undarlega þreyttur".
Lee tók í handiegginn á honum
og það leit út fyrir að hann yrði
að styðja hann og leiða inn í stof
una. Adam hneig þyngslalega nið-
ur í stólinn sinn og Lee tók hatt-
inn af höfðinu á honum. Adam
nuddaði vinstra handaibakið með
hægri hendinni. Augun í honum
voru undarleg, mjög skær, en al-
gerlega hreyfingarlaus. Varirnar
voru þurrar og þrútnar og þegar
hann talaði var það eins og upp úr
svefni, hægt og ógreinilega. Hann
hélt áfram að nudda hendina á
sér_ — „Ég varð eitthvað svo und-
arlegur", sagði hann. — „Það
hlýtur að hafa liðið yfir mig inni
í pósthúsinu. Það hefur samt
aldrei komið fyrir mig áður. Hr.
Pioda hjálpaði mér á fætur. Það
hefur líklega ekki verið nema ör-
stutt stund, sem ég var meðvit-
undarlaus. Mjög undarlegt — ég
hef aldrei átt vanda fyrir yfir-
liði“.
„Kom nokkur póstur til okkar?"
spurði Lee.
„Já-já — það held ég“. Hann
stakk vinstri hendinni niður í
vasa sinn, en kippti henni óðar
upp úr honum aftur: — „Hendin
á mér er eitthvað svo undarlega
máttlaus", sagði hann afsakandi
og tók með hægri hendinni gult
póstkort með þjónustufrímerki,
upp úr vasanum. — „Ég hélt að
ég hefði lesið það“, sagði hann. —
„Ég hlýt að hafa lesið það“. Hann
bar það upp að augum sér, en lét
það svo detta niður í kjöltu séj'. *
1) — Heyrðu, vinur, ég er í
vandrseðuBi. Húsbóndi þinn er
farinn «4 gerast nokfcuí tóman-
tíakur.
Þýðing
Sverrii Haraldsson
□-------------------□
1 „Lee, ég verð víst að fara að fá
I mér gleraugu. Ég, sem aldrei hef
* þurft þess um dagana. Ég get
; ekki lesið þetta, Það er eins og
, stafirnir snúist og dansi f>rir aug
unum á mér“.
„Á ég að lesa það?“
„Undarlegt. — Ég verð víst að
fá mér gleraugu strax á morgun.
Já, hvað stendur skrifað á því?“
Og Lee las: — „Kæri faðir, ég
e. kominn í herinn. Ég sagði þeim
a^ ég væri átján ára. Mér líður
ágætlega. Hafðu engar áhyggjur
út af mér, — Aron"_
„Undarlegt", sagði Adam. —
„Ég hélt endilega að ég hefði les-
ið það. En ég hef líklega ekki gert
það“. Ilann hélt áfram að nudda
-á sér hendina.
LII. KAFLI.
Veturinn 1917—’18 var myrkur
og uggvænlegur tími. Þjóðverjarn
ir æddu áfram og ruddu öllu um
sem á vegi þeirra varð. Á þremur
mánuðum var tala fallinna og
særðra innan brezka hersins orð-
in þrjú þúsund. Margar deildir
í franska hernum gerðu uppreisn.
Rússland var ekki lengur striðs-
aðili. Þýzku herdeildirnar í austri
voru fluttar á vesturvígstöðvarn-
ar, úthvíldar og ný hertýgjaðar.
Stríðið virtist algeriega tapað.
Það var ekki fyrr en í maí að
við höfðum svo mikið sem tólf
herdeildir á vígstöðvunum og það
var komið fram á sumar, þegar
við tókum loks að senda nokkurn
teljandi herstyrk yfir Atlantshaf-
2) — Og í sannleika sagt veit
ég ekki vel, hvernig ég á að snúa
mit i þvi — Þú hefir áður feng-
ið Hershöfðingjar Sambandsrikj-
anna börðust sín á milli Kafbát-
ar sátu fyrir skipum sem yfir haf-
ið fóru og sökktu þeim í fjölda-
tali.
Þá lærðum við það, að stríð er
ekki djarfleg, hetjuleg leifturái-ás,
heldur langvarandi, óskiljanlega
flókið mál. Kjarkur okkar þvarr
þessa vetrarmánuði. Eldur áhug-
ans kulnaði meðal okkar og enn
höfðum við ekki tileinkað okkur
þrautseigju og þolinmæði langvar
andi styrjaidar.
Ludendorff var ósigrandi. Ekk-
eit gat stöðvað hann. Hann gerði
hverja árásina á fætur annarri á
tvístraðar leifar franska og enska
hersins. Og við fórum að óttast
að við myndum koma of seint, að
við myndum innan skamms standa
einir gegn hinum ósigrandi Þjóð-
verjum.
Það var ekki óalgengt að menn
reyndu með einhverjum möguleg-
um ráðum að glejuna striðinu og
hörmungum þess — sumir gripu
ti’ ímyndunaraflsins, aðrir til
lasta og enn aðrir leituðu gleymsk
unnar í glaumi og gáleysi. Spá-
kerlingar voru eftirsóttar og veit-
ingahús fjölsótt. — En sumir
beindu leitinni inn á við og bundu
hugann við sínar eigin sorgir og
gleði, til þess að flýja hinn sam-
eiginlega ótta og örvæntingu. Er
það ekki undarlegt að nú skuli
þetta allt vera gleymt? Við minn-
umst hinnar fyrstu heimsstyrjald-
ar sem skjótunnins siguis, með
fánum og hornablástri, skrúð-
göngum og skrautsýningum, heim
komnum hermönnum og slagsmál-
um í drykkjukránum við bölvaða
Italana, sem héldu að þeir hefðu
unnið striðið. Hversu fljótt tókst
okkur að gleyma vetrinum, þegar
Ludendorff var ósigrandi og marg
ir voru teknir að sætta sig fyrir-
fram við tapað stríð.
2.
Adam Trask var meira ruglaður
og viðutan, en harmþrunginn. —
Hann þurfti ekki að segja upp
starfinu á skrifstofunni. Hann
fékk að taka sér hvíld frá störf-
um um tíma, vegna heilsubrests.
Hann.sat tímunum saman og nudd
aði handarbakið. Hann burstaði
það með stinnhærðum bursta og
hélt hendinni niðri í heitu vatni.
„Það er blóðiásin", sagði hann.
„Strax og ég verð búinn að koma
izt við slíka náunga. Vísaðu hon-
um aðeins á bug á kurteislegan
hátt.
henni í iag aftur, hressist ég. Nei,
það eru augun í mér sem gera
mig órólegan. Þetta er i fyrsta
skipti sem ég finn til í þeim. Ég
verð liklega að hitta einhvern
augnlækni og fá hjá honum gler-
augu. Að hugsa sér annað eins —
ég með gleraugu. Það verður erf-
itt að venjast þeim. Ég hefði helzt
viljað fara til augnlæknis strax í
dag, en ég hef dálítið slæman
svima“.
Sviminn var meiri en hann vildi
sjálfur viðurkenna. Hann gat ekki
farið ferða sinna u-m húsið nema
með því að styðja hendinni við
vegginn. Lee varð oft að taka í
hendina á honum, þegar hann ætl-
aði að rísa á fætur og hjálpa hon-
um fram úr rúminu á morgnana
og binda skóreimarnar hans, því
að hann gat ekki hnýtt slaufuna
með vinstri hendinni sem hélt á- !
fram að vera næsta máttlaus.
Næstum daglega talaði hann um
Aron. — „Ég get ómögulega skil-
ið það, að nokkur ungur maður
skuli gerast sjálfboðaliði af frjáls-
um vilja“, £ gði hann. — „Ef
Aron hefði nefnt þetta við mig,
þá hefði ég reynt að telja honum
hughvarf. En ég hefði ekki bann-
að honum það. Þú veizt það,
Lee“.
„Já, ég veit það“.
„En ég get ekki skilið hvers
vegna hann fór svona, án þess að
nefna það við okkur. Hvers vegna
skrifar hann kki? Ég hélt að ég
þekkti hann betur en svo. Hefur
hann skrifað Öbru? Hann hlýtur
að skrifa henni“.
„Ég skal spyrja hana um það“.
„Já, gerðu það. Spurðu hana
strax i dag“.
„Heræfingarnar eru erfiðar. —
Það hefur mér verið sagt. Hann
hefur kannske aldrei tíma til að
skrifa heirn".
„Það er ekki langrar stundar
verk að skrifa á póstkort".
„Skrifaðir þú föður þinum, þeg-
ar þú varzt í hernum?“
„Nei, það gerði ég ekki. En það
hafði nú sínar sérstöku ástæður.
É.: vildi ekki verða hermaður. —-
Faðir minn neyddi mig til þess.
Ég gat aldrei fyrirgefið honum
það. Ég hafði góðar og gildar á-
stæður, eins og þú skilur. En
Aron — hann, sem var kominn
svo vel á veg með háskólanámið.
Þeir hafa líka skrifað og spurt j
eftir honum. Þú last bréfið. Hann j
tók ckki með sér nein föt. Hann j
fór ekki með gullúrið".
„Hann þarfnast engra fata í
hernum og ekki úrsins heldur, að
því er ég bezt veit“.
„Það má vel vera. En ég skil
þetta ekki. Ég verð að láta gera
eitthvað við augun í mér. Ekki get
ég bcðið þig um að lesa allt fyrir
mig“. Hann hafði raunverulega
þungar áhyggjur út af augunum.
„Ég get séð stafina", sagði hann.
„En orðin dansa og renna saman
fyrir mér“. Oft og mörgum sinn-
— Ja, það er ekki svo auðvelt.
Atvinna þín er undir því komin,
að honum falli vel við okkur.
um á hverjum degi greip hann
blað eða bók, sem hann starði á
nokkra stund og lagði svo frá séi.
Lee las dagblöðin fyrir hann,
til þess að stytta honum stundir
og dreifa hugsunum hans og það
kom oft fyrir í miðjum lestrinum,
að Adam sofnaði.
Svo vaknaði hann eftir litla
stund og sagði þá e. t. v. eitthvað
á þessa leið: — „Lee? Ert það
þú, Cal? Þú veizt að mér hefur
aldrei verið illt í augunum. Á
morgun verð ég að fara til augn-
læknis“#
Dag einn um miðjan febrúar
kom Cal inn í eldhúsið og sagði:
„Lee, hann er alltaf að tala um
það. Við verðum að fara með
hann til augnlæknis".
Lee var að búa til aprikósu-
graut. Hann gekk frá eldavélinni
og lokaði eldhúsdyrunum, áður en
hann svaraði Cal. „Ég vil ekki
láta hann fara til augnlæknis",
sagði hann.
„Hvers vegna ekki?“
„Ég held að hann sé ekkert veik
ur í augunum. Ef hann fengi að
vita hið sanna, kynni hann að
verða órólegur. Við skulum ekki
fara of óðslega að neinu. Hann
hefur orðið fyrir slæmu áfalli. —
Bezt að leyfa honum að jafna sig.
Ég get lesið.allt það fyrir hann,
sem hann vill heyra".
„Hvað heldurðu að gangi að
honum?"
„Það vil ég helzt ekki segja
neitt um. Ég hef verið að hugsa
um það, hvort við gætum ekki
fengið dr. Edwards til þess að
skreppa hingað — láta bara eins
og hann kæmi í kunningjaheim-
sókn“.
„Já, gerðu bara það sem þú álit-
ur bezt", sagði Cal.
„Cal, hefurðu séð Öbru?“ spurði
Lee.
„Já, víst hef ég séð hana. Hún
gengur úr vegi fyrir mér, þegar
hún sér mig“.
„Geturðu ekki haft tal af
henni?"
„Jú — og ég gæti baiið hana
til jarðar og slegið hana í andlit-
SHtltvarpiö
Fösludagur 8. nóveraber:
Fastir liðir eins og venjulega.
13,15 Lesin dagskrá næstu viku.
18,30 Börnin fara í heimsókn til
merkra manna (Leiðsögumaður:
Guðmundur M. Þorláksson kenn-
ari). 18,55 Framburðarkennsla I
esperanto. 19,05 Þingfréttir. Tón-
leikar 20,30 Daglegt mál (Árni
Böðvarsson kand. mag.). — 20,35
Erlendir gestir á öldinni, sem leið;
II. erindi: Napóleon keisarafrændi
(Þórður B.örnsson Iögrfræðingur).
20,55 íslenzk tóhlistarkynning: —-
Verk eftir Pál lsólfsson. Frit*
Weisshappel undirbýr tónlistar-
kynninguna. 21,30 Útvarpssagan:
„Barbara" eftir Jörgen Frantz-
Jaeobsen; XIX. (Jóhannes úr Kötl
um). 22,10 Upplestur: „Saga
Akraness", bókarkafli eftir Ólaf
B. Björnsson (Ragnar Jóhannes-
son skólastjóri). 22,30 Sinfónískir
tónleikar (plötur). 23,05 Dag-
skrárlok.
Fastir liðir eins og venjulega.
12,50 Óskalög sjúklinga (Bryndís
Sigurjónsdóttir). 14,00 „Laugar-
dagslögin". 16,30 Endurtekíð efni.
17,15 Skákþáttur (Guðmundur
Arnlaugsson). — Tónleikar. 18,00
Tómstundaþáttur -barna og ungl-
inga (Jðn Pálsson). 18,30 Útvarps
saga barnanna: „Ævintýri úr
Eyjum" eftir Nonna; V. (Óskar
Halldórsson knnari). 18,55 1
kvöldrökkrinu: Tónleikar af plöt-
um. 20,30 Markverðir söngvarar
af yngri Vynslóðinni. — Guð-
mundur Jónsson kynnir. 21,10
Leikrit: „Með lestinni að austan",
gamanleikur fyrir útvarp eftir
Wolfang Hiidesheimer, í þýðingu
Gissurar Ó. Erlingssonar. — Leik
stjóri: Ævar Kvaran. Leikendur:
Inga Þórðardóttir, Arndls Björns-
déttir, Ævar Kvaran, Lárus Páls
son, Indriði Waage, Jón Aðils,
Þorsteinn Ö. Stephensen, Valdi-
mar Helgason, Bessi Bjarnason o.
fl. 22,10 Ðanslög (plötur). 24,00
Dagskrárlok.
LÖGTAK
Eftir kröfu tollstjórans í Reykjavík og að undan-
gengnum úrskurði verða lögtök látin fram fara án frekari
fyrirvara, á kostnað gjaldenda en ábyrgð ríkissjóðs, að
átta dögum liðnum frá birtingu þessarar auglýsingar, fyr-
ir eftirtöldum gjöldum: Þinggjöldum 1957, sem nú eru
öll í gjalddaga fallin hjá öðrum en þeim, sem greiða reglu-
lega af kaupi ,söluskatli og útflutningssjóðsgjaldi 3. árs-
fjórðungs 1957 og farmiða- og iðgjaldaskatti fyrir sama
tímabil, sem féllu í gjalddaga 15. okt. sl., svo og viðbótar-
söluskatti eldri ára og framleiðslusjóðsgjaldi 1956, áfölln-
um og ógreiddum gjöldum af innlendum tollvörutegund-
um, malvaelaeftirlitsgjaldi, skipulagsgjaldi af nýbygging-
um, skemmtanaskatti, skipaskoðunargjaldi, lögskráning-
argjöldum og tryggingariðgjöldum vegna lögskráðra sjó-
manna.
Borgarfógetinn í Reykjavík, 6. nóv. 1957.
Kr. Kristjánsson.
Stynkið lamaða og fatlaða
MARKUS Kftir Ed Dodd
i'vE OOT to
SE NICE TO MR. MILLS,
HONEV, OR VOU'LL BE
LOOKING FOR WORK /