Morgunblaðið - 08.11.1957, Blaðsíða 10

MORGVHBl 4 Ð1Ð
Föstudagur 8. nóv. 1957
ie
ðlttMftMfr
Cftg.: H.t Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
ASairitstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjami Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Öla, simi 33045
Auglýsingar: Ami Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og algreiðsla: Aðalstræti 6. Simi 22480.
Askriftargjald kr 30.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
FRAMLEIDSLA OG JAFNVÆGI
FJÓRIR af þingmönnum
Sjálfstæðisflokksins í
neðri deild Alþingis, þeir
Magnús Jónsson, Kjartan J. Jó-
hannsson, Sigurður Ágústsson
og Jón Sigurðsson hafa enn á ný
flutt frumvarp um ráðstafanir til
þess að stuðla að jafnvægi í
byggð landsins. Samkvæmt 1. gr.
frumvarps þessa skal stofnaður
sjóður, er hafi það hlutverk að
stuðla að jafnvægi í byggð lands-
ins með því að veita lán til efl-
ingar atvinnulífi og til fram-
leiðsluaukningar á þeim stöðum
á landinu, þar sem við atvinnu-
erfiðleika er að stríða, en fram-
leiðsluskilyrði þannig, að íbúarn-
ir geti haft sæmilega afkomu í
meðalárferði við þjóðhagslega
hagkvæma framleiðslu. Úr sjóði
þessum má veita lán bæði sveita-
félögum, einstaklingum og félög-
um.
Stofnfé jafnvægissjóðs skal í
fyrsta lagi vera 75 millj. kr. fram
lag úr rikissjóði, sem greiðist
sjóðnum með jöfnum greiðslum
á næstu 5 árum, í fyrsta sinn árið
1958. I öðru lagi það fé, sem við
gildistöku laganna er útistand-
andi af lánum, er veitt hafa ver-
ið á undanförnum árum, til þess
að bæta úr atvinnuörðugleikum
í landinu.
Mikið nauðsynjamál
Þessar tillögur Sjálfstæðis-
manna fela í sér tilraun til lausn
ar á miklu vandamáli. Ýmis fram
leiðslubyggðarlög víðs vegar um
land, skortir atvinnutæki til þess
að geta haldið uppi nægri og var-
anlegri atvinnu, er tryggi al-
menningi sæmilega afkomu og
atvinnuöryggi. Hefur þetta í för
með sér framleiðslutap, er síðar
leiðir af sér minni gjaldeyrisöfl-
un og arðsköpun en möguleikar
eru á. Það hefur á undanförnum
árum verið eitt af mestu vanda-
málum þjóðarinnar, hve' fólk hef-
ur flutt burtu frá ýmsum þeiin
stöðum, er skilyrði hafa til mik-
illar útflutningsframleiðslu, til
hinna stærstu kaupstaða, þar sem
þeir hafa ekki tekið þátt í fram-
leiðslustörfum. Enda þótt fram-
leiðsla íslenzku þjóðarinnar á út-
flutningsverðmætum hafi aukizt
stórkostlega á undanförnum ár-
um með bættum framleiðslutækj-
um og aukinni tækni, þá fer því
þó viðsfjarri að hún hafi aukizt
nægilega mikið til þess að geta
staðið undir hinum bættu lífs-
kjörum og auknum kröfum, sem
þjóðin gerir til gæða lífsins. Við
flytjum nú á' ári hverju inn er-
lendar vörur, er nema hundruð-
um milljóna króna meiru að verð
mæti en það, sem við flytjum út.
Framleiðsla á heilbrigð-
um grundvelli
Slíkir búskaparhættir geta ekki
blessast til lengdar. Eina raun-
hæfa úrræðið til þess að tryggja
þau lífskjör, sem þjóðin hefur
vanið sig á, er að auka útflutn-
ingsframleiðsluna, og koma
henni á heilbrigðan grundvöll.
Til þess ber þess vegna höfuð-
nauðsyn að einskis verði látið
ófreistað til þess að efla fram-
leiðsluna hvarvetna þar á landi
hér, þar sem skilyrði eru fyrir
hendi til þess.
Sjálfstæðismenn hafa marg-
sinnis bent á það, að í þessum
efnum má ekki vinna af handa-
hófi. Við verðum að hafa sem
bezt yfirlit um það, sem gera
þarf, vita hvar ráðstafanirnar
kalla fyrst og fremst að, og hvar
möguleikarnir eru mestir til
þess að nota það fjármagn, sem
þjóðin á eða getur aflað sér til
ráðstafanna, er síðar munu ekki
aðeins skapa hið svokallaða jafn-
vægi í byggð landsins, heldur
jafnvægi í efnahagsmálum þjóð-
arinnar.
Slíkt jafnvægi í efnahags-
málum er ekki hægt að skapa
ef svo fer fram, sem gert hef-
ur um langt skeið, að fólkinu
við framleiðslustörfin fækkar
stöðugt, en yfirbygging þjóð-
félagsins gleypir meira og
meira af mannafia þess.
Skortur á skilningi
Því miður hefur mjög skort á
það, að nægur skilningur væri
fyrir hendi á þessari grundvallar-
staðreynd á undanförnum árum.
Fjölmargt hefur að vísu verið
gert til þess að dreifa atvinnu-
tækjum þjóðarinnar og jafna að-
stöðu fólksins til þess að njóta
atvinnu og öryggis um afkomu
sína. En margt sem gert hefur
verið, er kák eitt og hvorki fugl
né fiskur. Úthlutun hins svokall-
aða atvinnubótafjár hefur á und-
anförnum árum skipt samtals
nokkrum milljónatugum. Það
hefur orðið einstökum byggðar-
lögum að töluverðu gagni. En
engu að síður er óhætt að full-
yrða að því hefði mátt verja
miklu betur og til sköpunar
miklu varanlegri umbóta en
raun hefur á orðið.
í fyrrgreindu frumvarpi Sjálf-
stæðismanna er lagt til að fastar
og ákveðnar reglur verði settar
um úthlutun þess fjár, sem varið
er til atvinnujöfnunar. í því
skyni hefur á þessu ári verið
varið um 15 millj. kr. En engin
opinber skýrsla liggur fyrir um'
ráðstöfun þess fjár, sem að veru-
legu leyti mun hafa verið fram-
kvæmd af einum óþlutvandasta
ráðherra ríkisstjórnarinnar.
Trygging lífskjaranna
Kjarni þessa máls er sá, að
þjóðin og ráðamenn hennar verða
að gera sér Ijóst að hin góðu lífs-
kjör, sem hún hefur skapað sér
á undanförnum árum, í skjóli
nýrra framleiðslutækja og auk-
innar tækni, verða ekki tryggð í
framtíðinni nema með því, að
starfskraftar hennar verði skyn-
samlega hagnýttir og framleiðsl-
an aukin í samræmi við þær
auknu kröfur, sem þjóðin gerir
um eyðslu og afkomu. Starfs-
kraftar íslenzku þjóðarinnar eru
ekki hagnýttir, ef hún heldur
áfram að hækka enn yfirbygging-
una á hinu litla þjóðfélagi sinu
en flýja frá höfuðbjargræðisveg-
um sínum. Þeir verða heldur
ekki hagnýttir ef bjargræðisveg-
irnir eru tröllriðnir af heimsku-
legri efnahagsmálastefnu og fólk-
inu síðan talin trú um að þeir séu
ölmusuþegar og byrði á herðum
almennings. Þjóðin þarf að vitar
sannleikann um þau grundvallar-
atriði, sem hagur hennar og fram
tíð byggist á. Því miður er of
mörgum ókunnugt um þann sann
leika í dag.
UTAN UR HEIMI
Bílar eru ekki fyrir menn með hatta
MARGIR eru þeir, sem segja, að
fátt sé jafn ánægjulegt og að eiga
þægilegan bíl — auðvitað helzt
nýjan, því að bíllinn getur orðið
allt annað en skemmtilegur, þeg
ar hann ar farinn að láta á sjá
og hreinlega farinn að „gefast
UPP“ þegar minnst varir á göt-
um og gatnamótum eiganda og
öðrum ökumönnum til sárrar
gremju. Flestir vilja eiga bílinn
vegna þess að hann er gott og
hentugt samgöngutæki, en sum-
ir, sem eru þó miklu færri, vilja
eiga bilinn vegna þess að það er
gaman að horfa á hann standa
fyrlr framan dyrnar. Þessir
menn vilja því ekki eiga aðra en
nýja bíla — og sagt er, að marg-
ir Bandaríkjamenn, sem jafnan
kaupa bíl á hverju ári og selja
þann gamla, fari til bílasalans,
þegar nýju árgerðirnar koma á
markaðinn, fyrirfram ákveðnir
i því að kaupa þann bílinn, sem
að yta útUti mundi sóma sér
bezt utan við garðshlið þeirra.
„Ép keyöti hann til bess
að aka honum“
Fólksbílum er yfirleitt skipt í
tvo flokka nú til dags — litla
bíla og stóra bíla, eða Evrópu-
bíla og Ameríkubíla, eins og þeir
eru oftar aðgreindir. En það er
sama hvort bílar eru litlir eða
stórir. Eigendum finnst þeir
Ekki rúm fyrir höfuðið
venjulega of þröngir og rúm-
litlir að innan. Sumir eru ef til
vill íturvaxnir, aðrir hávaxnir, há
fættir, hálslangir, eða bera hatt
— og bíllinn er þeim of lítill.
Við getum samt gert ráð fyrir
að sumir bíleigendur séu eðlilega
vaxnir, en margir þeirra segja
samt: Áuðvitað á bíllinn að vera
fallegur að ytra útliti, en ég
keypti hann nú í rauninni til
þess að aka honum.
Alls konar horn
oe upgar
Nú er svo komið, að fyrirtæki
eitt hefur hafið framleiðslu á
Alls konar horn og uggar
magabeltum fyrir ökumenn.
Fyrst og fremst er beltið ætlað
íturvöxnum mönnum til aðhalds
fyrir líffæri í kviðarholi. Þó eru
þau ekki síður framleidd til þess
að auðvelda þeim hinum sömu
að komast inn í og út úr bílnum
sínum. Kvartað er yfir því, að
Evrópubílarnir séu of þröngir,
stýrisjóUð sé of mikið beygt aft-
ur yfir sætið — og það sé ekki
á allra færi að smjúga inn í ekils
sætið. Aðrir kvarta aftur á móti
yfir því, að Ameríkubílarnir séu
orðnir svo „straumlínulagaðir“
að menn rekist á alls konar horn
og ugga, þegar þeir smeygja sér
inn í þá.
Er sætið of hátt eða
bakið of lágt?
En þegar okkur hefur loksins
tekizt að smjúga inn í bílinn —
hvort sem það er með aðstoð
magabeltis eða ekki — þá koma
önnur vandamál til sögunnar.
Fyrst er spurt: Hvernig í ósköp-
unum stendur á því að sætið er
svona hátt? Síðar kemur það í
ljós, að_ sætið getur ekki verið
lægra. Á undanförnum árum hef
ur þróunin verið sú, að bílarnir
hafa sífellt lækkað og breikkað
— og geta nú vart lægri verið.
Þá er að snúa sér að þakinu: Af
hverju er það ekki hærra? Um-
ferðalögreglan í fjölmörgum
löndum hefur skýrt svo frá, að
margsannað sé, að húfur og hatt-
ar hafa oft á tíðum bjargað öku-
mönnum, sem lent hafa í á-
rekstr, frá áverka. í Frakklandi
hefur lögreglan meira að segja
hvatt ökumenn til þess að aka
TIL FRÓÐLEIKS fyrir almenn-
ing fara hér á eftir nokkrar upp-
lýsingar um verkefni skipa Eim-
skipafélags íslands.
Eins og kunnugt er á félagið
nú 8 skip. M.s. „GULLFOSS“
siglir í áætlanaferðum Reykjavík
— Hamborg — Kaupmannahöfn
— Leith — Reykjavik. Tvö af
frystiskipum félagsins sigla milli
fslands og Eistrasaltslanda. M.s.
„TRÖLLAFOSS" og m.s. „GOÐA
FOSS“ hafa verið I Ameríkusigl-
ingum. M.s. „FJALLFOSS“, m.s.
„REYKJAFOSS" og m.s.
„TUNGUFOSS" hafa annað flutn
ingum til og frá meginlandi Ev-
rópu.
Hin dreifða byggð við strönd
landsins krefst mikilla sam-
gangna á sjó. Það má t.d. geta
þess að nú éru 4 af skipum fél-
agsins að ferma eða afferma vör-
ur við ströndina og munu þau
hafa alls um 50 viðkomur.
Útflutningur. Frystiskip félags
ins hafa undantekningarlaúst
silgt frá landinu fullfermd af
frystum fiski til Ameríku eða til
Evrópu. Það má geta þess að
m.s. „TUNGUFOSS" mun sigla
með fullfermi af síld, lýsi og fiski
mjöli til Svíþjóðar, Danmerkur
og Póllands. M.s. „FJALLFOSS"
mun sigla frá landinu innan viku
fullfermdur af skreið, fiskimjöli.
lýsi og fleiru til Englands og Hol-
lands.
Eystrasaltslöndin. Tvö af frysti
skipum félagsins sem sigla með
frystan fisk til Rússlands ferma
þar og í Finnlandi yfirleitt full-
fermi til Islands. Vörurnar sem
þessi skip flytja til landsins eru
aðallega sekkjavörur, pappír,
krossviður, járn og stálvörur. Þá
reynir félagið einnig að koma
við í pólskum höfnum til að lesta
þar vörur sem keyptar eru frá
Póllandi, það má geta þess að
m.s. „TUNGUFOSS" fermir í
Gdynia um miðjan nóvember,
síðan mun skipið ljúka lestun í
með höfuðfat — af þessum ástæð
um.
Fyrir krakka og litlai
konur
Sú saga er hins vegar sögð um
Erhart fjármálaráðherra V-
Þýzkalands, að hann hafi fyrir
skemmstu farið til bílasala til
þess að kaupa sér bíl. Hann
reyndi hvern bílinn á fætur öðr-
um, en alltaf fór það á sömu
leið: Hann varð að taka hattinn
Jí * * ■ “ ; i ■
Maðurinn of stór eða bilMnn
of lítill?
ofan til þess að komast inn í bíl-
an:i. Hann snéri sér loks að bíla-
salanum og sagði, að því miður
virtist bílaframleiðendur vera
hættir að framleiða bíla, sem
hæfðu honum og hattinum hans.
Síðan kvaddi hann — og keypti
engan bíl.
Enda þótt amerísku bílarnir
séu stærri og veigameiri en þeir
evrópsku, kvarta margir Ame-
ríkumenn yfir því sama og Er-
hart. Bílar eru ekki fyrir menn
með hatta, segja þeir — bara
fyrir krakka og litlar konur.
Kaupmannahöfn, þar sem m.a.
„GULLFOSS" hefur ekki getað
annað flutningaþörfinni þaðan.
Meginlandshafnir. Eimskipafél
agið hefur reynt að hafa hálfs-
mánaðarferðir frá Hamborg,
Rotterdam, Antwerpen og HulL
Þetta hefur þó ekkl ávallt tekizt,
sökum þess hve flutningaþörfin
er óreglubundin, það má t.d. geta
þess að flutningar frá Rotterdam,
Antwerpen og Hull hafa dregizt
mjög saman, en aftur margfald-
ast frá Hamborg t.d. má geta þess
að áður fyrr lestaði skip eins og
„FJALLFO'SS" hálfsmánaðarlega
á ofangréindum fjórum höfnum,
en nú þarf skip eins og „FJALL-
FOSS“ vikulega frá Hamborg
einni t.d. munu m.s. „REYKJA-
FOSS“ lesta í Hamborg fyrstu
dagana í nóvember. Ákveðið er
að m.s. „LAGARFOSS" lesti Þar
um 14. nóv. M.s. „REYKJAFOSS"
lesti þar aftur um 21. nóv. og
væntanlega 4. skipið um mánað-
armótin nóv. des.
Sökum þess hve nú berst mikið
að af innflutningsvörum á hinum
ýmsu viðkomustöðum erlendis
má gera ráð fyrir því að Eim-
skipafélagið þurfi að taka leigu-
skip til þess að létta á flutning-
unum. f þessu sambandi má geta
þess að Eimskipafélagið hefur
leigt skipið er lestar um miðjan
nóvember á meginlandshöfnum
Evrópu. Þá hefur félagið einnig
tekið á leigu m.s. „DRANGA-
JÖKUL“ er fermir á einhverjum
af meginlandshöfnunum um miðj
an nóvember. Jafnframt hefur
Eimskipafélagið tekið á leigu
skipið m.s. „HERMAN LANG-
REDER“ sem fór frá Rio de
Janeiro 23/10, með sykurfarm til
Reykjavíkur.
Eins og kunnugt er hefir félag-
ið samið um smíði tveggja nýrra
skipa. Það fyrra verður afhent
í desember 1958 en það síðara
1960. Þessi skip ferma hvert um
3000 tonn af varningi.
Annir hjá Eimskip