Vísir - 23.12.1945, Side 9
JéL&BLAÐ VÍSIS
Þáttur af Ólafi syslumanni klaka.
Cs4( nobbm leyti ejtir licmdritl Cjííla i JCmráÁ
onraóóóonar,
Páll sýsluma'ðui' Torfa-
son i ísafjárðarsýslu átti
fjögur börn, sem vóru: Mála-
Siiæbjörn, séra Téiiur á
Eyri í Skutulsfirði, Þor-
steinn bóndi í Búðardal og
Ásta kona Signrðar prests
Sigurðssonar í Holti í Ön-
undarfirðí. Téitur var prést-
ur á Eýri um 20 ár. Hahn
átti Rágn. Sigurðardóltur
prests i Holti. Voru þeirrá
börn: Magnús prófaslur í
Vatnsfirði, Jón biskup á
Hólum og Halldóra, sem
hér verður getið. Teitur
perstur drukkiiaði í flota-
för á Strandir 1728 með 9
möiinum. Er sagt, að flolinn
bafi véríð mikill og öll tæki
Iiann mestu trén og béztu,
en veður rak á, svo skipið
fórst með öllum sem á voru.
hans var Ingibjörg, laundótt-
ir Magnúsar lögmanns Jóns-
sonar og var Ólafúr þeirra
son. Það var eitt með öðrú
talið með illn framferði
Árna prests, að á jóladag-
inn var það i kirkju á Stað-
arbóli, að hann var svo ær
af víni, að meðhjálparinn
sótti lrann upp í stólinn og
leiiidi hann ófan á kórgólf-
ið; er þá sag't að prestur yrði
svo reiðúr, að hann tók tvær Karl liafði tvo hesta og reið
flÖskur, sina úr hvorum öðrum, en Iiélt trúss á liin-
hempuvasa og sló þeim um. Falaði Bótólfur að karl
saman, svo brötin iirUtu1 reiddi sig yfir vaðalinn, en
viðsvegar,- en brennivínið engi var þess kostur, að liann
skvettist um allan kórinn. ger.ði það og var hinn þver-
Siðah barði hann fjórar kon- asti, og varð Bótólfur að
ur i inrizta sætinu ög rak allt vaða yfir vaðalinn. Náði ast böðuli. Sigurður prest
fólkið úl úr kirkjunni. V ar hann þó karli á nesjunum' ur Þórðarson á Læk laldi um
réði karli að far'a eigi suð-
nr lengra, aður máðiir sá,
ér Bótólfur hét Jörundar-
son, væri hjá kominn. Ætla
menn bann væri úr Þorska-
firði. Kom Bótólfur með
steinbit á tveim eða þrem
liestum, en gekk sjálfur og
áði í Lækjarfit. Karl gegndi
ekki ráðum prests og fór á
undan Bótólfi; náði liann
karii við Vatnsfjarðarvaðal.
Hagi á *Barðaströnd.
slolið og lagst út og verið
gefnar upp sakir til að ger-
honum þá vikið úr embættí fyrh- , sunrian vaðalinn og
al' Jóni biskupi Árnasvni; kvaðist nú skyldu launa hpp-
Levslist flotinn í sundur og’tók liann þá ærsl og lifði um lambið gráa, eða greið-
mikil tré ráku af lionum'þannig nokkur ár; eyddist: skapinn við sig; lirall lion-
vestur um Fjörðu og á þá fé hans. Þá bjó Örmur um af baki og barði á lion-
ið laka og flytja aftur lil'
Svefneyja, og þó liaft væri
éftir Gunnlaugi, að ekkl
kæmi öll kurl lil grafar, þa
Rauðasand, svo skip voru sýslumaður Daðason í
smiðuð úr rekavið þeim, enj Innri-Fagradal; átti liann
trúað var, að þau færust Hval og tók að veita Árna1
með heldur undarlegum presti ágang. Tók harin
liætti, því, næstu kvöld áður þá undan Hvitadal engi það,
en þeim var síðast róið,
er nú er kallað Ivirkjuengi,
sögðu menn að kjólklæddur | en Árni prestur mátti ekki
maður sæist ganga kring um
þau, og sumir þóttust liéyra
liann berja þau utan; er til
þess nefnt skip Ilnjóts-
bræðra, er mildir þóttu fj7r-
ir sér, og annað er áttu dæt-
ur Eggerts ríka á Skarði,
Guðrún og Helga í Bæ; for-
maðurinn á því hét Sig-
mundur, Iiinn mesti sjófara-
maður, og fórst með öllum’
hásetum í lendingu, í logni
og ládeyðu. —- Halldóru
Teilsdóttur fékk Ólafur
sýslumaður Árnason prests
í Hvítadal í Sanrbæ Jóns-
sonar prófasts Loftssonar.
Ilafði Árni fengið Saurbæj-
arþing eftir föður sinn, varð
liann fvrsl auðugur mað-
ur^og keypti jarðir, en lóg-
aði þeim aftur i drykkju-
svalli og annarri óreiðu;
missti síðan kjól og kall fyr-
að hafazt. Orli þá Árni níð
um Orm og er þetta upphaf
að:
Ó, þú Ormur hringlaði
með allskvns vélbragði
Þú stalst mínu engi
um með hellusteini, og svo
heiftarlega vann hann á hon-
um, að hann skar tungu
Jóns eða framan af lienni og
skildi liann svo eflir liálf-
Ivrir Bótölfi. Iðraðist liann | treysti Iiann eigi að halda
og ver höggvinn af Bjarna: því máli lengra, en fyrir þvi,
utan lil við Vaðilsá, i nesilað Ólafur sýslumaður þótt-
þvi, er síðan er kallað Bót-list eigi hafa þurfa jákvæði
ólfsnes. Sézt þar enn fyrir
dysinu. Maður er nefndur
Gunnlaugur Ólafsson frá
Dalkoti Iijá SkarjSi á Slcarðs-
slrönd, Ásbjarnarsonar frá
Frakkariesi. Gunnlaugur bjó
dauðann og hélt svo áfram í Svefnevjum og var allgam-
all, en vel fjáreigandi; telur
ferði sinni. Brátt fundu kön-
ur í Fossárseli karlinn og
gátu ráðið af orðum lians,
því ekki var svo nijög um-
sollið tungusár hans, að svo
var hann leikinn af Bótólfi;
báru þær hann siðan heim
í brekáni en sendu selsmal-
undir þihn Hvol svo lengi. ann til Fossár, að segja at-
burð þenna. Þaðan var sent
Ólafur sýslumaður liafði
numið utanlands og innan;
kom liann út og liafði um
hríð sýslu í Þingeyjarþingi,
síðan var liann handrilari
Lafrenz amtmanns, fékk síð-
an Barðastrandarsýslu og
þótti bæði fégjarn og harð-
drægur, og Halldóra kona
hans þó verri. Bæði voru
þau óvinsæl.
Förukarl einn hét Jón
Óttarssen. Ilann ko.m nær
messitdögum 1738 að Brjáns-
læk til Sigurðar prests Þórð-
ir illar framferðir við sókn- arsonar. Þótli prcstur nær-
að gefa í dóininn, en flestir
dómsmenn voru á einu máli,
þá snerist hann að Birni i
Miðhlíð eftir ráðum Hall-
dóru, og gerði upptækt bú.
hans, en liann var auðugast-
ur dómsmanna. Sagt er að^
Björn færi á vonarvöl með
armenn sma
r~'
ÞorskafjörSur.
að Ilaga að segja Ólafi sýslu
manni; sendi hann þá sem
hvatast sex menn að grípa
Bótólf, en sjálfur fór hann í
selið að skoða karlinn og var
liann þá dáinn. Bótólf,ur hélt
að Vattarnesi og gisti þar.
Um morguninn er hann var
klæddur, komu konur inn
og sögðu, að menn riðu þar
að bænum. Lézt Bótólfur þá
ætla, að þeir ætlu erindi við
sig, gekk út og var þegar
járnaður, og fluttur í Ilaga.
Þingaði sýslumaður i máli
hans, og var Bótólfur dæmd-
ur til að missa liöfuð sitt.
Sumarið eftir flutti sýslu-
inaður liann til alþingis, var
þar staðfeslur dómurinn og
skvldi hann þar af taka, en
fyrir því að þar skorti böðul,
var ólafi sýslumanni boðið
að láta ]iað fram fara í liér-
aði. Bótólfur var danskur i
föðurkvn, og það sagði Guð-
rún Bjarnadóttir, nTóðir Þor-
gerðar konu Guðmundar
Sigmundssonar jarðvrkju-
manns, að hún liefði séð Bót-
ólf i Haga, og liefði liann
verið sá fríðasti maður sem
hún hefði séð. — Bjarni lnii
Iiét boðullinn, sagður iíl-
menni mikið, hafði bæði
Snóksdalín hann bróður Ein-
ars ríka i Bjarnareyjum. Það
var eilt sinn, að Gunnlaugur
var á sjóferð nokkurri, sem
títt er í eyjum, og lél þá taka
20 eða 30 teistukofur í Flat-
eyjarlöndum í óleyfi, en
eigi er getið, hvort Flatev-
ingar kærðu það fyrir Ólafi
sýslumanni eða eigi, en upp
lét hann taka mál það og
gerði úr fulla þjófssök'og
nefndi menn í dóm. Björn
hél hóndi, er bjó í Miðlilið;
liann var einn meðdóms-
manna, vel fjáreigandi en
ómagamaður mikill; er sagt
hann kvæði fyrstur upp dóm
þann um Gunnlaug, að upp-
-tækt skyldi bú hans og liann
ærulaus; samþykktu það
flestir dómsmanna, en þá er
sagt að Ólafur sýslum. neytti
þess, og léti sækja 3—4
skipsfarma af búi Gunnlaugs
til Svefrieyja. Sagt er að
átján vetra sveinn einn væri
með Gunnlaugi; flestir segja
að það væri Ólafur sonur
hans, og var hann þá fulltíða
maður; bauðst hann til að
verja fé föður síns með
byssu, en það bannaði Gunn-
laugur, og lét liæfa að ráni
því væri fram farið að ráði
sýslumanns og varð það: En
síðan skaut hann máli sinu
til umdæmis lögmanna, en
þeir dæmdu Gunnlaug nær
sýknan, en þá í sömu sakir
sem hann dæmdan liöfðu,
fvrir rangdæihi sitt. Varð þá
Ólafur sýslumaður að skila
aftur því er hann liafði lát-
ómegð sinni, en dómsor'ð
Iiafi hann kveðið fyrstur upp
sakir vinátlu við sýslumann.
Gunnlaugur dó liáaldraður
á Brjánslæk, lijá Sigríði dótt-
ur sinni og séra Sigurði. Ól-
afur Sönur bans var fa'ðir
Eggerts skálds og varalög-
manns og þeirra hræðra.
Jón hét bóndi og var Guð-.
mundsson; hann bjó veslur
í Botni í Patreksfirði. Það
vildi t-il, að Ólafur og kona
hans Halldóra, voru á ferð L
allköldu veðri. Þau konm
að Bótni og vildi sýslumað-
ur spyrja bónda, livort fært
mundi á fjallið. Jón bóndi
var i dyrum, inni og smíðaði
meis. Ólafur kastaði á'hann
kveðju sinni; flýtti Jón sér
þá lil og hafði tálguhnifiim
í liendi sér, til að taka ái
móti sýslumanni. Ólafur tólo
ekki eftir þvi, a'ð Jón hélt:ái
hnifnum, en þá sag'ði Hall-
dóra við hann: Illa sástu núí
þar geturðu fengið skildings-
virði; gæltirðu eigi að því*
að maðurinn hafði opinlt
hnif hendinni. Siðan lieimti!
Ólafur Jón bónda fj’rir sií?
og bar á hann sök þessay
glúpnaði bóndi fyrir, og bað
Sýslumann ráða fjárútlátunt’
sinum, svo að það færi eigt
Iengra, og urðu þau ærin,
svo að líti'ð varð eftir af bút
Jóns, þótt liann væri vel fjár-
eigandi áður. — Margar eru
slíkar sagnir frá þeim Ólafi
og Halldóru. Sagt er, a'ð!
Halldóra hefði rausn mikht
meiri en Jón biskup Teits-