Vísir - 23.12.1945, Blaðsíða 5

JÓLABLA® VfSIS
5
nærrí uni hvort tveggja, að
Tómas mundi telja sigmann
að meiri og draga ekki á það
mikla dul — og að föðurn-
um mundu lífsliorfur sonar-
ins allmiklar og mikilvægar
bætur þess geipilega erfiða
og ömurlega hlutskiptis, sem
hann hafði um áralugi mátt
sæta af hendi liimnaföður-
ins og fyrir ranga og jafnvel
heildinni. óhagkvæma þjóð-
félagsháttu.
Eg hefi aldrei hlotið þenn-
an vöxt, sem eg hað um í
bernsku, og þegar þetta gerð-
ist, var eg ekki ryærri íull-
vaximn En samt varð eg
undrandi, þegar eg kom til
Péturs, hafði ekki séð hann
ein þrjú ár og nnuidi hann
ekki eins. litinn og hann í
rauninni var, enda.var hann
fara að ldæða sig! Eg var
svo albúinn til ferðar, þegar
þeir feðgar komu.
Það var ekkert farið að
birta, og eg sá því ekki,
hvernig þeir voru á svip, og
eg tók ekkert eftir radd-
hreimnum, því að mér var
mjög í mun að komast scm
fyrst af stað. Eg lieilsaði
Tómasi i mesta óðagoti og
bauð bann velkominn, en
sagði síðan:
— .Tá, og svo óska eg þér
innilega til hamingju!
Ilann, fljótmæltur:
-— Ja, það er nú ástæða
til — þakka þér sosum fyr-
ir! Pabbi,* varstu búinn að
tvlla á þig pokanum?
Jú, llann var það! . . . Nú
vei'ið eg, sem hcfði fallið,
en Pétur liefði prófskírteini
upp á vasann. Foreldrar
mínir hefðu snuprað migfyr-
ir ekki sen slóðaskapinn og
kæruleysið, en ekkert áfall
hlotið, enda hefði fólkið ein-
ungis sagt: Sá hefir heldur
en eklci lifað glatt! -—- já,
sumir hefðií fleygt svo-
felldum orðum: Eg gæli
bara vel trúað þvi, að hann
bal'i gert þella af bölvun
sinni, honum sé það nauðugl
að leggja út á þessa hrapt!
En það vur Tómas, sem fall-
ið ha-fði — og hvort liunn
baeði lágur og grannur.. Hann
tók mér af hinni mestu al-
úð, strauk sitt ljósa alskegg
og ljómaði' af hýru, Hann
tók eg eftir því; að Pétur
gamli var óvenju deyfluleg-
ur í m'áii. Hann liafði sjálf-
sagt ekki sofið mikið í nótt.
Við héldum af stað inn
. ■ , , ,.u. og. upp. úr* þorpinu. Það er
spurði mig fretta af folki .... . , ...
” ' . | ekkert ovenjulegt, að menn
minu, og eg spurði um. fiol- , .
, ,, ? ° 1 >v. , „'seu dajdir 1 dalkmn iv.rsta
skyldu bans, og siðan bað
eg Iiann að lofa mér að verða
þeim feðgum samferða yfir
heiðina.
Ilvort það var ekki vel-
komið! Jú, jú, livar °g dulheimum drauma og næt-
gisti? Þeir feðgar skyldu ur Eg undraðist þaS þvi ails
| spölinn, þegar lagt er upp
i mjög sneinma morguns. —-
j Þögninríkif yfir umhverfinu,
log það er eins og menn séu
ekki til fulls komnir út úr
var ósköp slciljanjegt — svo
sern alll v.ar i pottinn búið.
Eg vafð þyí bressari, sem
lengra. leið — og eg gekk á
!<„,na vi# hjá mér „m'o« ra„jaSi.fyrir„mn„i
og þeir færu. I hljóSir, „nda fa„„ eg «*,!.»«» **** v4r heIdu,'!ak-
Það er bara, v.erst, hvað ]lvSt, j,jd ,n(ir tij aS ],efja viS
lítið er unnið við samfylgd þó samPæSur aS simii. En
okkar, ef eitthvað bjátar á, un, þaS Eiþ SGI)1 fyrsta skima
sagði hann svo af sínu- lilil- dagsi]ls fóp aS lýsa Mn
iæti* I Jökku tjöld skammdegisnætk \ ,'V ,
Það er nú lietet! Eg’ urinnar.; fór heldur að lifna1
veit ekki betur en þú( hafir ^ yfir mér. Nú, veðrið virtist
rölf nokkrum sinnum eftir ætla.að verða prýðilegt, sama
lækni eða meðölum hérna
slillan og daginn áður, en
yfrir heiðina — bæði, fyrir,iíka sami, dökkvinn í lofti.
])itt fólk og aðra — og ertu Færðin — hún var jafnvel
stuttlega, og það, kom ekkii
fram í einni einustú. setn-
ingu, að hann Iiefði miijnstiv
tilhneigingu til að nota. tæki-
færið og varpa náðarbjarma-
veraldarmennsku og lífs^-
reynslu hins, viðfíörla og for-
framaða á mig, nýfermdáii!
ungling og sannarlegan
heimaalning. En eins og áð-
ur getur, vissi eg, að Tómas
haíði nölíkra tilhnei’gingu til
að státa, og eg bugsaði nú
með mér, að þessi deyfð í
honum hlyli að stafa af ein-
hverju öðru en því, að hann
hefði vakað eina einustu
nótt. Líklega hafði liann lent j mundi bafa greind og mann-
á fvlíirii, áður en hann skildi' dóm lil að rélta af föður
I við félaga sina nyrðra,og var sinum ....? Þarna labbaði
svo bæði timbraður og illa'nú líinn langþjakaði mað-
sofinn. Hann þur.fti ekld að ur, Banna-Pétur kallaður, á-’
vera hneigður til óreglu, þó lika á svip og eg liefði getað
að þetla hefði komið fyrir | bugsað mér lífistíðaírfanga,
bann, enda hafði eg aldrei sem strokið hefði, en síðan
lieyrt því fleygt, að liann náðst — óg verið væri að
værii fyrir vin. .... Nú, flytja í svartholið á ný.
gamli maðurinn sagði ekkij Þegar við vorum komnir
aukatekið orð, hafðii trúlega. ofarlega í hoiðarbrekkurn-
alls ekki, sol'nað dúr um ar, dreif yfir snjóþoku,. en
nólljna,verið það inikil í hon iiún var ekki sv.o diinm, að
um, lilhjöltkunin. Öjá, það j Iiún væri okk.úr til verulegs
baga, svona uin hæstan dag-
inn, Yið sáum nokkra faðma
frá okkur, og það.álti að vera
nóg, og færið var svipað og
á dalnum, raunar misjafn-
ara, sums; staðair léttfært, en
svo aftur .á móti alldjúpir
skaflar, ckkert svo sem upp
áj að ldaga. Þá er komið var
alla, Ipið upp á efslu brún,
nani eg staðar á ný og leit
á þá feðga. Og allt í éinn
datt mcr það i liug, að ef til
vill nuindi Pétri gamla Iptta,
ef bann, spjallaði dálítið við
Tómas uni; þann, óheillaat-
konijnn á þennan dag!
— Ojá, guði sé lof fvrir
það!
— Já, og ætli það verði
þá amalegt, ef hann kynni
að verða dinnnur, að hafa
þó mann með í förinpi, sem
hefir lært upp á að setja
rétta.stefnu og gera hæfilega
fyrir afdriftinni?
— Vert þú að, blessaður
sóminn,!
,Veri eg að ! Ætli kaf-
teinninn klári sig ekki af
þvj að taka rélta kósinn á
þessari siglingaleið!
— O, hann er nú sosum
skárri en eg hafði búizt við,
þæfingsskratti, en meira
ekkij og eg hafði sarna og
ekkert að bera. Og nú fór
mér að þykja það undarlegt,
hve ldjótt var yfir þeim
feðgunr. Vitaskuld hafði
Tómas.verið plásslaus á skip
inu að norðan, en þetta var
nú ungur maður, rúmlega
tvííugur — strákur að heita
mátfi. Og svo fór eg þá að
spyrja, hann.
Hvernig hafði hann kunn-
að'við sig? Hve margir höfðu
tekið próf ? Jú, hann svaraði
sosum, en hvort svar var
ari, þegar kom fram í dalinn,
en þó ckki beinlinis liægl að
kvarta undan ófær.ð. Um það
bil sem fullbjart var orðið,
vorum vi.ð konjnir fram i
Á brún
neðstu brékkunnar nam eg
staðar og leit lil samferða-
mannanna, og mér linykkti
við. Ilva-hv.að var nú þetta?
Pélur gamli . .. .! Nei, eg sá burð, sem lagí hafði á hann
ekki orðinn kafteinn ennþá! ekki nema eitt einasta orð.
Nei, veit eg vel, en. tilj Eg spurði hann ekki um
þess nnindi þó prófið vera þnð, hvaða einkunn hann
nauðsynlegt skilyrði. | hefði fengið eða hver liann
— Víst er það, satt er það,
blessaður1
.... Siðla næstu nótt
heyrði eg það í gegnum
svefninn, að blásið var, svo
að undir tók í fjöllunum,
en enga gr,ein. gerði eg mér
fyrir því, liver væri að blása,
en seinna hrökk eg svo upp
við sams konar hljóð og
minntist þá þess, sem hafði
dunið mér. í eyrum, þar sem
eg var á draumþingum. Nú
vap skipið vitanlega að blása
til broltferðar, og eg rauk
fram úr, kveikti. og leit á
klukku. Ágætt! Hæfilegt að
befði verið i röðinni. Eg
vissi,að hann var frekar treg-
ur til náms, þó að hann þætti
hafa allgott verksvit, og eg
hugsaði með mér, að hann
mundi bafa verið einhvérs
staðar noðanhallt við meðal-
lag, og svo vék eg talinu að
sjógæftum nyrðra og afla-
brögðum vélbáta, hverjir
yrði skipstjórar á seglskút-
unum. og hvort nokkur af
þeim, sem með honum.hefðu
verið við námið, mundivera
í þann veginn að taka við
skipstjórn, Hann leysti sæmi-
lega, skýrt úr öllu, en mjög
ekki í augun á honum, cn
hann.var alvcg sérlega fram-
úrlegur i andliti, og liann
bengdi höfuðið niður á
bringu og var ósköp lotinn
í herðum. Það vaá hreinlega
eins og drypi af honuin leiði
og örvæni!
IJa? Allt í einu var eg al-
veg viss um það, sem liafði
ekki svo mikið sem flögrað
að mér áður: Tómas liafði
fallið á prófinu!
Eg héll af stað á ný, og
eg beinlínis ók mér af ónot-
um. Æ, æ, hví var nú þetta
lagt á hlessaðan gamla
manninn? Bölvaður strák-
hjunkurinn! Jú, eg vissi það,
að forcldrum mínum hefði
þótt það leiðinlegt, ef eg
hefði faliið á skipstjóraprófi
drápsklyfjar móðleysis og
jafnvel .... nei, eg vissi
ckki, hvernig eg átli að.orða
það, en það var .... var
eitthyað óhugnanjegt, líkfc
og örlagaþrungið. Að liann,
Pélur kæmi til byggða eins
og hann var núna, —- æ, eg
mátti helzt ckki til þess
hugsa! .... Ef cg gengi nú
siðaslur um lirið, léti mig
dragast svolítið aftur úr •—•
ætli það gæti þá. ekki átt sér
stað, að þeir feðgar færu að
tala saman um .... einmitt
þetta, sem fyrir hafði kom-
ið? .... Nú, Tómas -—• það
mundi varla vera svo alvar-
legt með hann—hann mundi
sosum státa þetta af sér, ef
eg hafði ekki fengið alveg
ranga hugmvnd um liann,
og það pungaprófi, sem en vesalings gamli maður-
eg liafði þá ekki heyrt tal-|inn'
að um að ncinn hefði oltið Eg ræskti mig og sagð
á, — en samt .... samt ósk-
aði eg þess, að það liefði nú
hressilega:
— Jæja, nú getur þú geng-
„Á brún neðstu brekkunnar nam eg staðar og leit til sam-
ferðamanna minna, og mér hnykkti við.“
,ið á undaiii. Tómas. Eg er
hreint ekki viss á áttunum.
liérna uppi, og svo er eg að
bvrja að þreytast af, þvi að
pjaldca þetta alltaf í hné og
kálfa!
Tómas renndi á mig aug-
mnim. IJo, þau rétt stóðu í
lionum cins og í freðýsunni!
.... Nú, nú, þar hressli liann
sig upp, jú, kom á hann eitt-
hvað af þeim státnisvip, sem
eg kannaðist Við:
—• Ja, eg ætti vist að þola
j ið, að labba á undan —-
Hðan af að minnsta kosti»
Skyldir þú ekki vera búinn
að gera vel!
— Gakk þú svo næstur
Jionum, Pétur minn! Þú lít-
ur þá cftir stefnunni lij.á
honum eins og hjá mér, því
að svo oft erL þú vist búinn
að tölta hérna yfir heiðar-
skratfann, að þú ferð ekki að
láta okkur Tómas, hvor okk-
ar sem á undan er, álpast 1
Manntapagilið!
Nú Icit gamli maðurinn á
mig. Augun jafnmyrk og
loftið, en svo' eíns og bjarm-
aði í þeim af viðkvæmni, og*
hann sagði lágt og dauflega,
en þó einhver vottur af hlýju
í röddinni:
— Það væri þá lítið gagn
í samfylgdinni, og ekki ættu
þau það skilið af mér, for-
'eldrarnír þínir, blessaður,
sem ekki bara fengu mér
björgina, hcldur léðu mér
lika mann með mér til að
bera liana inn yfir Hlið.
Eg leit undun, og svo beið
eg, þangað til þeir feðgar
voru kömnir frain hjá.
Það var sarna veðurblíð-
an, og þó.að færið yrði jafn-
verra, þá var það bót í máli,
að nú var ekki lengur á fót-
inn. Iláheiðin er stutt, fer
brátl að halla undan. Þá
Itekur við flái, er verður
fljótlega að gilkinn, sem í
fyrslu er ekki mjög brött-
En smátt og smátt eykst
brattinn, en þó verður kinn-
in aldrei eins brött og fjöll-
in, sem rísa bæði til hægri
og vinsfcrk Þessi kinn er þaðr
sem kölluð er Hestakinn, en
gilið er hið alræmda Mann-
tapagil. Efitir því sem vestar
dregur í Kinnina, verður að
gæta meiri nákvæmni um
stefnu, þegar lausmjöll' er
mikil ofan á liörðum. snjó,
ef ferðainaðurinn á elcki að
eiga það á hættu að illa fari.
ö Ef farið er mjög ofarlega,
lenda menn fram á þver-
hnjpt klettarið, og oft fenn-
ir svo í brúnir þess,
að hvcrgi sér á dökkan dílr
én. liitölulega lágt niður á
bjalla, sem auðvitað er snæví
drifinn, svo að allt vill renna
saijian í livítt ódeili og menii
álpasfc fram á hættulegar
hengjur. Sé aftur á móti far-
ið of ncðarlega i Kinninni,
geta menn lent i hlaupi, sem
hifífur þá með sér ofan í
Manntapagilið.
Þegar halla tók undan, sá.
eg, að Pétur garnli fór að líta
upp með stuftui milMbili —-