Lesbók Morgunblaðsins - 28.01.1984, Blaðsíða 11

„Baddi minn, við skulum ekki
vera að þrátta um þetta, við
skulum bara kasta krónu." Við
gerðum það.
Það kom í minn hlut að vera
hásetinn en Biddi átti að vera
kokkurinn. Ég gat ekki leynt ill-
girnislegri kátínu minni yfir
þessum málalokum. Svo komum
við að bátnum. Þar voru nokkrir
menn um borð eitthvað að
bjástra. Ég kallaði til þeirra og
spurði, hvort þeir hefðu ekki ver-
ið að auglýsa eftir mönnum.
Skipstjórinn horfði á mig og
samstundis breyttist andlit hans
í eitt sólskinsbros. Hann lagði
lófann á lunninguna, vippaði sér
léttilega yfir borðstokkinn, kom
til mín og faðmaði mig að sér,
eins og faðirinn týnda soninn
forðum, og sagði: „Ég sé, að þú
ert vanur, vinur."
Þetta var sem sé matarást við
fyrstu sýn, en þess skal getið, að
um þær mundir vó ég hátt í þrjú
hundruð pund.
Þar með vorum við Biddi ráðn-
ir.
tók á úthaldið, tóku þeir að
nöldra um, að fæðið mætti ekki
kosta of mikið. Reyndi ég þá að
hafa matinn eins ódýran og ég
gat, en samt fjölbreyttan. Þá
kom matarliturinn, sem stelp-
urnar höfðu pantað, í góðar
þarfir. Stundum litaði ég plokk-
fiskinn ljósrauðan, stundurr
grænan og stundum var hanr.
„neutral". Þetta var ofsalega fínt
og fjölbreytt fæði, enda frægt
um allan flotann.
Það varð líka umtalað, þegar
við komum einu sinni í land á
laugardagseftirmiðdegi. Við
Biddi vorum snöggir að skipta
um föt. Ætluðum að fá okkur
neðan í því og bregða okkur á
ball. Ég var rétt að segja til-
búinn, þegar einn af áhöfninni
kom til mín, greip þéttingsfast í
handlegginn á mér og sagði:
„Heyrðu, minn kæri, hvert á að
fara, það er laugardagskvöld,
hvað verður í matinn?" Ég sneri
mig af honum, opnaði skápinn,
tók út eitt stykki af smjörlíki og
kæfubita, þreif eitt stykki rúg-
Ég sæki myndavélina og tek
myndir af kokkinum. Hann fer
meistarahöndum um steikurnar,
en hefur áhyggjur af, að hann
verði ekki nógu fallegur á mynd-
unum. Þá köllum við í Systu og
Stefán til að vera með á næstu
mynd.
Kvöldsólin hellir geislum sín-
um yfir okkur, og nú fyrst er
hitinn þægilegur. Fyrir utan
snarkið í steikinni er kyrrðin al-
gjör. Ég veiti athygli kólibrífugl-
unum, sem af mikilli fimi stöðv-
ast á fluginu á meðan þeir fá sér
að drekka úr þar til gerðri
flösku, sem hangir í tré. Systa
segir mér, að í henni sé sykur-
vatn. Þessum krílum megi aldrei
gefa hunang. Þeir eru minnstir
fugla í heimi, svo fíngerðir og
fallegir og bera vængina svo ótt,
að ógjörningur er að festa þar á
auga.
Smyglið Tók
Á Taugarnar
Ég fæ mér sæti í garðstól og
nýt þess að vera til. Svo er mat-
og rimlar fyrir gluggum, heyrði
hann ofsalegt bílflaut fyrir utan.
Leit hann út til að vita, hvað um
væri að vera og sá, að þarna voru
komnir nokkrir ágætir vinir
hans. Tilkynntu þeir honum hátt
og snjallt þar að neðan, að á
fundi í Heimdalli fyrr um kvöld-
ið hefði hann verið kosinn í
skemmtinefnd þess ágæta fé-
lagsskapar. Baddi hlær dátt.
„Já, það er hægt að hlæja að
þessu núna, en mér var ekki
hlátur í huga þá. Að vera lokað-
ur inni á Lávarðadeildinni, eins
og api í búri, fjarri góðu gamni."
Fáeinum dögum síðar las
hann í Alþýðublaðinu, að stofn-
aður skyldi á fslandi félagsskap-
ur, sem nefndist AA. Hann kom
að máli við dr. Helga Tómasson,
yfirlækni, sýndi honum greinina
og spurði, hvort læknirinn héldi
ekki, að þetta væri eitthvað fyrir
sig. Doktornum þótti hugmyndin
góð, en sagði jafnframt, að út af
Kleppi færi hann ekki nema
þessi maður (Guðni Þór Ásgeirs-
son) næði í hann og skilaði hon-
Dropar Og Annað
Sem Kvenfólk Notar
í Bakstur
Þennan sama dag var bátnum
siglt til Njarðvíkur, þar sem búa
átti hann fyrir úthaldið. Morg-
uninn eftir vakna ég við það, að
skipstjórinn tekur í öxlina á mér
og hristir mig: „Jæja, kokki
minn. Geturðu nú ekki farið í
verslunina og tekið út kost til
sumarsins?" „Jú, jú, jú,“ segi ég.
„Ekkert mál, ekkert mál.“
Svo ræsi ég Bidda ög segi við
hann: „Nú er það svart, maður.
Hvern andskotann á ég að gera?
Þú ert frá Sigló. Þú hlýtur að
vita, hvað maður á að taka með í
svona úthald.“
Biddi geispaði, settist fram á
og klóraði sér í hausnum: Svo fór
hann að romsa og ég hripaði
niður jafnóðum: „Ein tunna af
saltkjöti, einn pakki saltfiskur,
einn kassi fiskibollur í dós, tutt-
ugu vínarbrauðslengjur, fimm
rúgbrauð, tíu franskbrauð, fimm
kjötskrokka...“
Þar með var ímyndunaraflið á
þrotum og við komnir í strand.
„Biddi, það hlýtur að vera
eitthvað fleira, sem við þurfum."
Við áttum lögg af ákavíti og
fengum okkur ögn neðan í því til
að hressa upp á minnið. Svo rölt-
um við upp í búð.
Þegar við komum í verslunina
voru þar fyrir tvær dömur.
Kaupmaðurinn afgreiddi þær af
mikilli stimamýkt. Heyrði ég
strax, að þær voru að kaupa inn
fyrir einhvern bát. Ég hafði tek-
ið eftir því, að í höfninni lá ann-
ar bátur af svipaðri stærð og
okkar. Ég ákvað að gefa mig á
tal við píurnar: „Hæ, stelpur, er-
uð þið kokkarnir af Runólfi?" Jú,
mikið rétt. „Hvað eru margir
menn á honum?" Jafn margir og
á okkar báti. Ég banka í borðið
hinn borubrattasti og kalla til
kaupmannsins: „Heyrðu, ég er
kokkurinn á Vögg. Ég er á hrað-
ferð. Heldurðu að þú vildir gjöra
svo vel að senda sama skammt
um borð til okkar og þær voru að
panta, þessar dömur." Þar með
var málinu reddað, ég blikkaði
Bidda og út gengum við gleið-
stígir og með miklum handa-
slætti.
Grænn Plokkfiskur
Maturinn var sendur um borð,
en við félagarnir höfðum gert
eina skyssu. Stelpurnar höfðu
pantað hveiti, lyftiduft, köku-
dropa, matarlit og fleira þess
háttar vesen, sem kvenfólk notar
í bakstur, og meiningin hafði
ekki verið, að ég færi að ofgera
mér á slíku. Ég hafði ætlað að
reiða mig á matarkex og vín-
arbrauð.
Það bjargaði miklu, að ég
hafði verið skáti í gamla daga og
hafði því einhverjar hugmyndir
um undirstöðuatriðin í kokkarí-
inu, óskýrar að vísu. En þar sem
síldinni þóknaðist ekki að láta
sjá sig þetta sumar og menn
orðnir staurblankir, þegar líða
Hér býr fólk allsstaðar að úr heiminum, eða eins og
það heitir á gamalli og góðri íslenzku: Allra þjóða
kvikindi. En þrátt fyrir glaðværð og léttúð er mikil
iðjusemi ástunduð í vinnu og telur Baddi fráleitt að
íslenzk vinnubrögð gætu gengið þar vestra.
brauð, fleygðu þessu á borðið og
sagði: „Gjörðu svo vel, vinur,
KALT BORÐ í kvöld.“ Þar með
vorum við Biddi roknir á ball.
Biddi, vinur minn, býr nú á
Jómfrúreyjum. Hann ætlaði
upphaflega að dvelja þar í eitt
ár, en settist að þar. Við hjónin
heimsóttum hann fyrir tveimur
árum. Þá stóð hann á kajanum í
St. Thomas og beið komu okkar.
Þú getur ímyndað þér, að þar
urðu fagnaðarfundir. Þá höfðum
við ekki sést í 33 ár, vinirnir."
Systa er staðin upp fyrir
nokkru og ég heyri hana sýsla í
eldhúsinu. Hún rekur höfuðið í
gættina og biður Badda að
kveikja upp í kolunum. Við göng-
um út í garðinn. Á meðan Baddi
föndrar við kol og spritt skoða ég
mig um. Garðurinn er lítill en
sérkennilega fallegur. Þar er
engin grasflöt heldur steinhell-
ur. Húsbóndinn útskýrir, að
hann sé svo mikið fyrir hóglífi.
Nenni ekki að slá gras. En marg-
ar tegundir blómstrandi runna
óg sígrænna trjáa gleðja augað.
Sólhlíf yfir borði veitir kær-
kominn skugga í steikjandi hit-
anum, og fyrir fuglana er stein-
skál með vatni til að kæla sig í.
urinn broinn á borð. Ósviknar,
amerískar nautasteikur eins og
þær gerast bestar, þykkar og
safaríkar. Á meðan við mötumst,
heldur Baddi frásögn sinni
áfram. Segir mér, að hann hafi
verið í siglingum hjá Eimskip
árum saman. Hafi lent þar í
spíraöldinni svokölluðu. Þá voru
tugir spírakassa um borð í
hverri ferð, tollarar leituðu lítið
sem ekkert. En smyglið tók mik-
ið á menn, og á leiðinni heim yfir
hafið var stöðugt verið að róa
taugarnar með drykkju. Ævin-
týrin, sem Baddi lenti í á þeim
árum, væru efni í heila bók, en
við verðum að fara fljótt yfir
sögu.
Eftir margra ára siglingar
kyssti Baddi þá bless hjá Eim-
skip og lagðist flatur í fyllerí,
einsog það heitir á því máli, sem
allir skilja. í nokkra mánuði
keyrði um þverbak. Móðir hans
hafði tekið af honum loforð um,
að hann færi í afvötnun á Klepp
um leið og þar losnaði rúm.
Kappanum var það þvert um
geð, en „ég stóð ævinlega við það
sem ég lofaði mömmu".
Seint um kvöld sem hann var
lokaður inni á Lávarðadeildinni
um aftur til sama staðar og í
sama ástandi. Badda þótti þetta
vondir kostir, því að hann hafði
satt að segja ætlað að nota tæki-
færið og strjúka úr prísundinni
þá um kvöldið.
Á einhvern hátt eyðilagði
þessi stofnfundur AA-samtak-
anna alla ánægju af drykkju í
framtíðinni fyrir Badda. í mörg
ár var hann með hálfum huga í
samtökunum, en þótti aldrei
gaman að drekka eftir hin fyrstu
kynni.
Það Vantaði Ekki
SVONA KARAKTERA
í Bandaríkjunum
„Um þetta leyti ákvað ég að
gerast innflytjandi til Banda-
ríkjanna," heldur Baddi áfram.
„Fyrst og fremst til að breyta
minu lífi og losna úr þeim fé-
lagsskap, sem ég var í heima. En
það gekk ekki slysalaust fyrir sig
að fá innflytjendapappírana. Ég
þurfti að hafa ábyrgöarmann,
sem búsettur væri í Bandaríkj-
unum. Sá, sem ég þekkti þar
þekkti mig nefnilega líka og
þvertók fyrir að ganga í ábyrgð
fyrir mig. Sagði að þeir í Amer-
íku hefðu yfirdrifið nóg af svona
karakterum eins og mér og vant-
aði ekki einn einasta til viðbótar.
En vinur minn einn, búsettur
vestra, setti húsið sitt sem
tryggingu fyrir mig og var fús til
að mæla með mér, og þar með
var allt klappað og klárt. Svo
fluttist ég hingað til Kaliforníu.
Fyrsta starfið sem ég fékk var
á bensínstöð. Þar vann ég við af-
greiðslu á nóttunni. Vinnuna
fékk ég vegna þess að bensín-
stöðin hafði verið rænd þrisvar í
röð og enginn annar hafði feng-
ist til að vinna þar. Svo vann ég
við höfnina í Los Angeles á með-
an ég beið eftir sjómannapappír-
unum. Síðan fór ég til sjós.
Ég sigldi á fragtskipum í mörg
ár, en túrarnir á þeim eru yfir-
leitt mjög langir. Þegar ég kom í
land var ég vellauðugur maður,
bar þyngd mína í gulli. Þá var ég
vanur að afmunstra mig og
halda upp á lífið og tilveruna,
uns hýran var upp urin og ég
hafði ekki lengur ofan í mig að
éta. Skráði mig þá á næsta skip,
og svo koll af kolli. Þetta var
orðin endalaus hringiða og ég
blýfastur í pyttinum. Þá var ég
orðinn 360 pund á þyngd. Það
var erfiður burður. Var mér ráð-
lagt af lækni að megra mig um
130 pund, því að fita var tekin að
safnast í kringum hjartað og
taugakerfið komið úr lagi vegna
drykkjuskapar. Að öðru leyti var
ég hraustur. Eftir að hafa hugs-
að málið, féllst ég á að fara inn á
sjúkrahús í megrun. Þeir gefa
manni amfetamín fyrstu tvo
dagana. Þá skreppur maginn
saman og eftir það finnur maður
ekki fyrir hungri, þ.e.a.s. ef mað-
ur borðar ekki neitt. Ég snerti
ekki mat í níutíu daga og var á
sjúkrahúsinu allan þann tíma.
Þá hafði ég tapað nákvæmlega
130 pundum.
Þegar ég kvaddi, sagði læknir-
inn við mig: „Borðaðu nú ekki
eins og skepna. Borðaðu eins og
hitt fólkið og reyndu að fá þér
ekki aftur á diskinn." Ég kvaddi
hann tregum huga, þakklátur í
hjarta. Fékk fötin mín afhent og
ætlaði að spranga út, nýr og létt-
ari maður. En þá kom babb í
bátinn. Fötin höfðu verið saum-
uð á mann sem var 360 pund, en
sá, sem stóð í þeim nú var ekki
nema 230. Ég beið á sjúkrahús-
inu fram í myrkur. Þá pantaði ég
mér taxa og lét aka mér í fata-
verslun. En á næstu mánuðum
mátti ég þola annað, sem ég alls
ekki hafði tekið með í reikning-
inn. Vinir mínir og félagar
þekktu mig ekki. Ég, sem var
orðinn svo ánægður með mig
sálfur, skildi ekkert í, hvers
vegna þeir vildu ekki þekkja
mig. Það kom ekki fyrr en ég fór
að tala eða hlæja."
— Þú segist hafa verið lokaður
inni á sjúkrahúsi í þrjá mánuði.
Drakkstu ekkert áfengi á þeim
tíma?
„Nei, ég smakkaði það ekki og
langaði ekkert í það, þótt und-
arlegt megi virðast. Óg þegar ég
kvaddi, harðbönnuðu læknarnir
mér að drekka. En auðvitað varð
ég að halda upp á, hvað ég var
orðinn huggulegur. Var jafnvel
farinn að gera því skóna, að þeir
í Hollívúdd myndu gera boð eftir
mér. Þá kom nokkuð í ljós, sem
ég hafði ekki hugsað út í. Eitt
hundrað og þrjátíu pund voru af
mér runnin, en drykkjuvenjurn-
ar hinar sömu og áður. Ég drakk
jafn mikið, jafn sterka sjússa og
jafn ört. Mótstaðan var engin, og
ég var nærri búinn að drepa mig.
Þá fyrst fór ég alvarlega að
hugsa um að hætta."
— Séróu eftir þeim árum sem
þú drakkst, Badd? Finnst þér þú
hafa farið á mis við eitthvað í líf-
inu?
„Nei, ekki þannig. Mér finnst
dásamlegt að hafa fengið tæki-
færi til þess á lífsleiðinni að lifa
tvenns konar lífi, ef svo má
segja. Ég var að vísu svo hepp-
inn að eyðileggja ekki neitt fyrir
neinum. Ég var engum háður,
átti hvorki konu né börn, en ég
veit, að ég fór illa með móður
mína. Þó að ég byggi í annarri
heimsálfu, hafði hún af mér lát-
lausar áhyggjur."
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS 28. JANÚAR 1984 11