Lesbók Morgunblaðsins - 16.01.1977, Blaðsíða 14

Þýðingar
barnaböka
Bóklestur er mikilsverður þáttur í uppeldi og
þroskaferli barna, ekki síður en I andlegu viður-
væri hinna fullorðnu. Barnabókaútgáfa hefur
aukizt mjög hér á landi á undanförnum árum,
og er alla jafna vandað mjög til útlitsins. Oft
eru barnabækur Ijósprentaðar eftir erlendum
bókum þannig að aðeins er skipt um texta. Að
þessum vinnubrögðum er sparnaðarauki, og
þannig fást hér dýrindisbækur, fagurlega
myndskreyttar, á svipuðu verði og í nágranna-
löndunum.
Margar þessara bóka eru til fyrirmyndar hvað
útlit, efni og þroskavænlegan, boðskap
áhrærir, en því miður er lesmálinu allt of oft
stórlega ábótavant. Sumt er meira að segja
fyrir neðan allar hellur og á því miður lítið skylt
við íslenzkt mál.
Ekki þarf lengi að fletta til að sjá að fremur
ætti að tala um að lesmáli þessu sé „lauslega
snúið" á íslenzku en að það sé þýtt.
Það er eftirtektarvert, að þar sem þannig er
staðið að málum, láta útgefendur oft undir
höfuð leggjast að geta um nafn þýðandans á
titilblaði og þýðandinn virðist þá heldur ekki
sækjast eftir þvi að láta bendla sig við verkið.
Ekki verður hjá þvi komizt að gagnrýna
harðlega slik vinnubrögð. Ábyrgð þeirra, sem
flytja ritað mál, er vissulega mikil, og enn
meiri er hún þegar lesmálið er ætlað börnum.
Flest börn læra málið ekki síður af bókum
þeim, sem kunna að reka á fjörur þeirra, en af
vörum þeirra, sem þau blanda geði við. Það
sem stendur svart á hvitu prentast inn í vitund
þeirra likt og Ijósmynd, sem seint verður af-
máð.
Blaðamönnum er oft legið á hálsi fyrir óvand-
aða og hroðvirknislega meðferð íslenzks máls. í
því sambandi er þeim stundum virt til vorkunn-
ar, að blaðamennska og fréttaskrif séu störf,
sem alla jafna séu unnin i flýti, og má það að
nokkru leyti til sanns vegar færa. En málkennd
og málsmekkur eru eiginleikar, sem lítið koma
hraða við, og bögubósi getur seint talað eða
ritað gott mál, hversu mikinn tima, sem hann
hefur til umráða.
Útkoma bóka á sér lengri aðdraganda en
útkoma blaða, og börn lesa oft margsinnis
sömu bókina. Því verða áhrif af lélegu málfari á
bókum enn skaðvænlegri en þvi sem lesa má i
dagblöðum, þar sem nýr texti birtist á degi
hverjum og eintakinu er vafið utan um soðn-
ingu eða fleygt eftir lesturinn.
Það kann rétt að vera, að bókaútgáfa sé orðin
svo kostnaðarsöm, að ýtrasta sparnaðar þurfi
að gæta svo ekki sé hún rekin með tapi, en sá
sparnaður má sízt orsaka að höndum sé kastað
til þýðinga og framsetningar máls á barnabók-
um.
Sjálfsagt er að geta þess sem vel er gert. Það
framtak Fræðsluráðs Reykjavikurborgar að
veita árlega verðlaun fyrir beztu frumsömdu
barnabókina, svo og þá bezt þýddu, er til
fyrirmyndar, og er óskandi að fleiri verði til að
vekja athygli á þvi, að vanda þarf lesefni það,
sem koma á fyrir sjónir barna.
Þeir, sem leggja fyrir sig þýðingar á barna-
efni, ættu að skoða bækur þær, sem hafa
komið út hér í þýðingu Freysteins Gunnarsson-
ar skólastjóra, sem látinn er fyrir nokkru. Þar
fara saman næmur skilningur á efni þvi, sem
fjallað er um, málkennd, lipurð, tilgerðarleysi
og vönduð vinnubrögð, og gæti athugun á
þessum bókum ugglaust orðið þeim til nokkurs
gagns, sem sinna þvi vandasama verkefni að
búa til prentunar bækur fyrir börn.
— Áslaug Ragnars.
Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
n <20a~~ ft<T' HÁM- UK1 PV’ 1 |Ki*í NAi>ur Hlt- oV- r n e i r 11
K U W e R 5 T o R >T,.l M 6.
A £> t L Þ Lt 'T ýoPM í. A' HeiB- R/7R 5 Æ M 1 R
c V C. U £> 0L- 6TT- UR J> E ¥ 1 L L k-£y« hc- £ /Nfl A K o
s Ju A M A U X A R '0 T u K T
L •io\- R A K: t R A Hlioul/ Jlfuíiff Æ R A M
F H R '1 H Á X V JoaJD- flC- ! L L A R ír'ÍTI M A
flJ- c?T' >P A l N 7f»7íl S N Æ B/Iwo F Á L N A R vi£> d>
M 5 Txo# ÍUU 5 K * £> 1 "n 'jtA*- A 1 £ L i
*<■- V A- 4 / i«tr* MutPÍ- K 1 5 T A rt,m ‘0 L 4 A T
ÍT-S- fþnv- |-rfte ir R Æ i) U R 6^ / ÍAJUS- K U Ð U At 4 F
E 06» - T 'V /uND 5 U A R A U M A R BflR- íflál A T
R A íft-jL ftLtC. f? L F-íRif? OfrtW 0 F A R íflr* Hu. ToMfl LflU i A u á> A
u L '1 T t L L L 6 M U R MflRK 1 Vs
|H«- lei^' 1 pt«. K A R % P. í\ K T Y U 1 H£ID- UP- Æ R A
1 ÚR Ulöt'iK HflFU Hir A K'oHfl lV \ U ilCT- Jám i /flB- M2- FÆRI O 5 *c- LMM - T * “
1 5<c- oe -
H'flFlÐ y al /
CoF- /JAFfl ýieiKH
3tih\ ZIuT mufí
/5LAHD Re ið- JfCUCL F/eoo- UfL Sflm- H 1-T.
ir?
WEPfl (cf?- OPP UUÐ
fUEL- AR Urt F- 7=ÆR[
jr/fAw- /V/V, FRoS- /AJ 57c>'f?
ze/ns wpp- 1 u- RD Rfl- 1 F'Aca IR
UHfl
RM- Bc>£) m WW- Ai>W MlMA PUZL- / fJN PoJkr- u /R HÆN/R A£
pAk ír£-- FHfl Ry 5/c- /wí/fR Skyld- A R ■
F |An£) Œotft- Þflur £1- P - ír/Ee i
H o ^AIVC - 1 N/Ko RE ’/KTq e- T°L- A fí
ur- vmR Ko nr - UUH 5 Atm - re^c. UR l TP/L
fc ÍIL • nr- 1 L.L. STftt- U(Z + LLfíÐl k
f) M P£(J- 1 ML AR