Lesbók Morgunblaðsins - 19.11.1972, Blaðsíða 12

Ríkarður hefur grert fjölda margar brjóstmyndir og lágmyndir af landskunnum mönnum.Hér sjást
nokkur verk hans úr þeim flokki.
ríkssyni, þegar ég var viö nám
hjá honum. Ég haföi þá afskap-
lega gaman af að syngja, en tók
víst lítiö eftir ræðunum, þó að ég
hafi alltaf veriö trúaður á minn
hátt. Ræður um heimsböl og erföa
synd voru þó ekki að mínu skapi
á þeim árum.
En í bakhúsið komu síðar, eftir
að ég flutti hingað, tveir sérkenni
legir menn, sem urðu síðar vinir
mínir. Það voru þeir séra Árni
Þórarinsson og Jón í Skjálg.
Skemmtilegri nágranna get ég
ekki hugsað mér. Jón var frá
9kjálg í Kolbeinsstaðahreppi og
höfðu þeir áður verið" nágrannar
á Snæfellsnesi, þegar séra Árni
var prestur á Stóra-Hrauni.
Jón bjó í suðurenda bakhúss-
ins uppi. Næst honum bjó kona,'
Gudda að nafni, og var gift sjó-
manni, sem sjaldan var heima.
Hún vissi alit, sem gerðist í hús-
inu og skildu menn ekkert í því.
En eitt vor, þegar gert.var hreint
hjá Jóni og skápur einn færður,
sem stóð þar upp við vegg, þá
kom í Ijós, að Guddu hafði tek-
izt að gera gat á vegginn og
heyrði allt, sem geröist inni hjá
Jóm og þar var margt spja'llað.
Þaðan hafði hún sínar fréttir.
Þess vegna kallaði hann Guddu
„húseyrað". Hvort hann hefur bú
ið þetta orð til, veit ég ekki.
Eitt sinn fór Gudda upp á Berg
staðastræti að kaupa sér í mat-
inn. Hún stytti sér leið með því
að klifra yfir grjótgarð, en skell
ur þá á andlitið og nefbrotnar.
Ekki varð ég var við, að Jón
yrði neitt angurvær við það.
Skömmu síðar sagði Jón við mig:
„Breytið er það með selinn. Það
er alveg sama, hvar maður kemur
á hann höggi, honum verður ekk-
ert um það, neuna maður hitti
hann á granirnar. Alveg eins er
það með Guddu. Hefði hún skoll
ið á rassinn, hefði það ekki gert
henni neitt til. En af því að hún
skall á granirnar, þá fór nú sem
fór.“
Jón í Skjálg kunni ekki að tala
öðru vísi en í háði og spólni. Þeg-
ar hann bjó í Skjálg, fékk hann
eitt sinn smið úr Reykjavík til að
dýtta þar að húsum. Séra Árni
MEÐ
ODDI
OG
EGG
bjó á næsta bæ og spurði Jón
hvernig smiðurinn reyndist.
„Hann er víst ágætur smiður, að
minnsta kosti lét hann þess ekki
ógetið strax og hann kom. En það
er þó eitt, sem ég kann ekki vel
við hjá honum."
„Hvað er það?" spurði séra
Árni.
„Það er hvað hann er lengi að
reka nagla."
„Hvernig stendur á því? Er
hann latur helv. . . maðurinn?"
„Nei, það er bara af því, að
hann á svo bágt með að hitta nagl
ana á höfuðið. — Annars er hann
víst ágætur smiður."
Jón í Skjálg er lang fyndnasti
maður, sem ég hef hitt á ævinni.
Hann sagði aldrei ‘lofsyrði um
neinn án þess að hnýta einhverju
meinlegu aftan við.
Eirrhvern tíma fór Jón að hirða
mó með stúlku á Snæfellsnesi,
sem hafði orð fyrir að vera mál-
gefin. Við heimkomuna sagði
einn heimamanna við Jón:
„Það befur líklega ekki verið
þagað lengi stundina þá. Þær eru
ekki svo illa máli farnar þess-
ar systur og allir þekkja túlann
á þér.“
Jón svaraði viðstöðulaust:
„Það er kannski ofsagt um
hana greyið, að hún sé kjöftug,
en hitt er annað mál, að hún skil-
ur ekki mi'kið eftir af því, sem
hún veit."
Einu sinni fékk Jón nýjan
vinnumann og kunningjarnir
spurðu hann, hvernig hann
reyndist. Jón lét vel af því.
„Þetta er ágætur fjármaður og
sérstaklega er hann laginn við
sauði, — það er að segja, þegar
þeir eru komnir á diskinn."
Eitt sinn á yngri árum var Jón
vinnumaður hjá prestshjónum á
Snæfellsnesi. Eitt vor, þegar far
ið var að harðna á dalnum með
matföng hjá presti, þá fór prests
konan að smyrja brauðið sjálf,
sem hún hafði annars ekki gert.
Einn morgun segir Jón við
prestskonuna:
„Skelfing er það raunalegt með
mig ekki eldri mann en ég er,
hvað ég ér farinn að tapa sjón."
„Er það virkilega," sagði prests
konan.
„Já, ég hef tekið eftir því núna
upp' á síðkastið, að ég get varla
greint gráðann ofan á brauðinu."
Konan skildi sneiðina og hafði
nú drýgra ofan á brauðinu dag-
inn eftir og segir:
„Jæja þá, Jón minn, hefur sjón
in nokkuð batnað síðan í gær?"
„Jú, jú, hún fer snarbatnandi.
Mér finnst ég sjá alveg til botns
í kaffibolianum."
Það er sannarlega mikið lán að
kynnast svona skemmtilegum
mönnum.
Séra Árni kom oft til mín á
vinnustofuna, spjallaöi við mig og
hafði frá ýmsu að segja. Eitt sinn
staðnæmdist hann við eina brjóst
myndina og segir:
„Er þetta prestakragi?"
,.Já, það er prestákragi."
„Heyrðu, er það prestur þessi
ósköp?"
„Já, hann var prestur."
„Hvar var hann prestur?"
„Hann var prestur á Snæfells-
nesi."
„Nú, allan andskotann geta
þeir brúkað fyrir presta á Snæ-
fellsnesi."
Þetta var myndin af honum
sjálfum, sem hann var að skoða.
Séra Árni sagði, að Snæfellingar
segðu ekki sannleikann, því að
þeir þekktu ekki sannleika frá
lygi. Þetta væri ekki hægt að
kenna þeim.
„Ég hef verið að reyna það í
hálfa öld, en árangurinn er eng-
inn," bætti hann við.
Nökkru síðar sagði séra Árni:
„Á ég að segja þér nokkuð?"
„Já, blessaður gerðu það.“
„Heyrðu, það er ég viss um, að
prestar eru langsa-mlega syndug-
ugustu menn á jörðu. Það er að
Framh. á bls. 15
12
i—•• -........■._________________________________________ __________________________.....n
Dönsku blöðin
EKKI er ég alls kostar sanunála því, sem G. S. skrifaði
í Lesbókina um dönsku blöðin á dögunum. Ég hef nú að
staðaidri undanfarin tvö til þrjú ár séð eitt þessara blaða
og blaðað i því mér til núkillar ánægju, iesið þar ágætar
greinar um ýmis vandamái mannlegs eðlis, lesið nokkrar
sögur, t.d. eftir Scott Fitzgerald, H. E. Bates, Klaus Kif-
bjerg, Anders Bodelsen o. fl. — allt höfunda, sem myndu
sóma sér vel i Eesbóldnni.
Og mlkið getum við landar, sem hingað til hefur verið
tröllriðið af harðviðarmenningunni, lært af greinum og
myndum um heimiU og húsbúnað i dönsku blöðunum. Þar
kemur að vísu fram mikU dýrkun á „antik“-iiúsmunum,
sem sannarlega er ekki á ailra færi að eignast. En í grein-
imi þessum er mjög Iögð áherzla á það, sem er ódýrt og
einfalt og að búa tU eitfchvað úr „engu“ eins og t.d. að nota
málaða kassa fyrir hUlur, borð og skápa og hekla tusku-
mottur. Þarna ætti ungt fólk að geta séð sér leik á borði
og fengið hugmyndir að myndun hlýlegs og snoturs heim-
ilis á sem ódýrastan hátt.
Loks, þegar aliir á heimilinu hafa skoðað og iesið nægju
sina í blöðunum, má kUppa úr þeim Utmyndirnar og vegg-
fóðra með þeim stærri og minni fleti.
Löngnm hefur verið gert grín að væmnum skáldsög-
um í dönsku blöðunum og má vei vera, að þær séu betri
í þýzkum blöðum eða frönskum. Og svo sannarlega „er
ekki ÖU vitleysan eins“, það sannfærðist ég um hér um
daginn, þegar ég sat og hlustaði á sögu Guðrúnar frá
Lundi, en eiginmaður minn sat og horfði á „Ironside“ —
og ætla ég mér sannarlega ekki þá dul að dæma um hvor
dagskrárUðurinn er betri.
Eins og marga ef tU vUl grunar, hlýtur að vera ákaf-
iega þreytandi að vera mjög gáfaður til lengdar. Sumt
gáfufólk gengur bókstaflega í keng undir ofurþunga vizk-
unnar, á öðrum er andlitið stirðnað í gáfulegum steUing-
um, það þykir svo barnalegt að brosa eða hlæja, í hæsta
lagi ieyfir þetta fólk sér einstöku sinnum að glotfca háðs-
lega að heimsku annarra. Þessu fólki vU ég nú ráðleggja
að slappa af, þó ekld væri nema endrum og elns við að
lesa og skoða dönsku blöðin.
Anna María Þórisdóttir.