Lesbók Morgunblaðsins - 19.11.1972, Blaðsíða 7

Ingimundur
Sigfússon,
forstjóri í Heklu
ÞJÓÐVERJAR
TAKA
REGLURNAR
ALVARLEGA
Erlendis hef ég mest ekið bíl í
Þýzkalandi, en einnig í Dan-
mörku og lítilsháttar í Englandi.
Um tíma starfaði ég hjá Flugfé-
lagi fslands í Kaupmannahöfn
og ók þá áhöfnum út á fíugvöll
og aftur inn í borgina. Mér fannst
gott að aka í Kaupmannahöfn;
Danir eru tillitssamir. Ég varð
ekki beinlínis var við neitt
slæmt í umferðarmenningu
þeirra.
f þrjú sumur vann ég hjá fyrir
tæki í Hamborg og þar hef ég
mesta reynslu af akstri erlend-
is. Þjóðverjar halda sig mjög
stranglega við reglur og sá öku-
maður er ekki í hættu, sem held-
ur sig nákvæmlega við reglurnar.
Að öðrum kosti á hann á hættu
að lenda í alvarlegum vandræð-
um. Á hraðbrautunum er hraðinn
mikill, og slysin, sem þar verða,
eru hryllileg. Innan þýzkra borga
er hámarkshraðinn aftur á móti
50 km á klst. og sú regla er ekki
brotin fremur en aðrar. A sumum
vegum er lágmarkshraði. Þjóðverj-
ar þola ekki að bíða og eru mjög
óþolinmóðir ef einhver er óákveð-
inn, eða fer of hægt. Taki maður
leigubíl, verður maður allan tím-
ann að hlusta á tal um, hvað
næstu ökumenn aki illa. En um-
ferð í Þýzkalandi er ekki óvænt
eða hættuleg, nema þá fyrir fs-
lendinga, sem eru vanir að taka
grófar áhættur eins og til dæmis
að fara yfir á gulu Ijósi eða
stela miskunnarlaust aðalbrautar
rétti. Á autobahn, þessum frægu,
þýzku hraðbrautum, er eins gott
að reyna ekkert slíkt. Þar bygg-
ist aksturinn á, að ekkert óvænt
komi fyrir. Gerist eitthvað slíkt,
er erfitt að koma í veg fyrir slys.
Um umferðina hér vil ég segja,
að slysin verða að ég held, fyrst
og fremst vegna virðingarleysis
fyrir reglum svo og kæruleysis.
Mér finnst ég ekki verða var við
ókurteisi eða frekju. Það er mjög
til trafala og vandræða, hvað
margir ökumenn halda sig við
vinstri akreinina. Það gerir bæði
erfitt og áhættusamt að komast
framúr. Menn eru sífellt að ská-
skjóta sér og þannig á umferðin
ékki að ganga.
Almennt finnst mér meðalhrað
inn of lítill. Hann á að fara eftir
aðstæðum og til eru þær götur
hér, þar sem hann er of hár.
Þannig er til dæmis á Langholts
vegi og Sogavegi. Ekki sízt býð-
ur það óhöppunum heim, að inn-
anum eru ökumenn, sem dóia á
30 km hraða og virðast einhvern
veginn alveg utan við sig.
Beri maður saman gangandi um
ferð hér og í Hamborg til dæmis,
þá verður það okkur mjög í óhag.
Fótgangandi vegfarendur eru
miklu kærulausari hér og furðu-
legt hvernig börn og unglingar
leyfa sér að storka bílstjórum.
Gangbrautir yfir fjölfarnar götur
eins og Hringbraut og Miklu-
braut eru lika meira en vafasam
ar. Ég þori beinlínis ekki að
stanza þar til að hleypa gangandi
fólki yfir, vegna þess að maður
veit aldrei hvað hinir bílstjórarnir
Framh. á bls. 15
&oœ mtmws
Umferfi á Manhattan í New York.
Guðjón B.
Ólafsson,
framkvæmda-
stjóri Sjávar-
afurðadeildar SfS.
HEF EKKI
KYNNZT
VARASAMARI
UMFERÐ
EN HÉR Á
ÍSLANDI
Um nokkurra ára bil ók ég bíl
að staðaldri í Bandaríkjunum og
síðar í Bretlandi. Þó ég hafi að
vísu ekið bíl í fleiri löndum, hef
ég mesta reynslu af akstri í þess-
um tveimur löndum, auk íslands.
í fáum orðum má segja um um-
ferðina í Bandaríkjunum, að hún
gengur mun hraðar en ihér, en
þar fara ökumenn eftir reglum og
það tíðkast ekki að stela rétti.
Það minnkar líka hættuna af um-
ferðinni í Bandaríkjunum, að víða
eru hraðbrautir og meirihátt-
ar umferðargötur vandlega að-
greindar frá íbúðarhverfum. Þar
kemur til góð skipulagning á um-
ferðarkerfinu.
f Englandi er vegakerfið ólíkt
óful'lkomnara en í Bandari'kjun-
um. Umferð gengur þess vegna
hægar. Eitt er þó til fyrirmynd-
ar í Bretlandi, en það er kurteisi
ökumanna.
Því 'miður verð ég að segja, að
mér finnst minnst öryggi í um-
ferðinni hér á Islandi af þessum
löndum og reyndar nokkrum öðr-
um, sem ég iþekki til. Sérstaklega
er mér minnisstætt, 'hve mér var
um og ó að aka á götum Reykja-
víkur eftir að hafa ekið í New
York og nágrenni um nærri tveggja
ára bil. Sjálfsagt mun einhverjum
finnast það með ólíkindum.
En hvers vegna er umferðin
svona varasöm ihérna? Þegar sér-
fróðir menn ræða umferðarvand-
ann í fjölmiðlum og þau hörmu-
legu slys, sem af honum leiða,
finnst mér að oftast sé einblínt á
of hraðan akstur; öll óhöpp eiga
að vera vegna þess að menn flýta
sér of mikið. Mitt álit er, að allt-
of mikið sé staðnæmzt við þenn-
an eina iþátt. Aftur á móti eru
aðrir þættir, sem líka kóma við
sögu, lítið ræddir og minna sinnt.
Ef umferðin á að verða örugg-
ari og slysum að fækka, þarf að
ýmsu að hyggja. Ég læt nægja að
minnast á nokkur atriði:
Eftir því sem ég bezt veit, eru
ökupróf strangari erlendis og
meiri kröfur gerðar um „prakt-
iska“ þekkingu en hér. í New
York er til dæmis lögð áherzla á
að vera fljótur að leggja bíl við
umferðargötu og gera það rétt. I
öðru lagi virðist mér, að erlendis
sé leitazt meira við að setja raun-
hæfar reglur og síðan er gengið
fast eftir að þeim sé fylgt. Hér
hefur alltof lengi viðgengizt, að
einhvers konar máilamyndareglur
gildi, t.d. um ökuhraða á umferðar
götum í Reykjavík og öðrum bæj-
um. Það er varla ætlazt til þess
að nokkur maður taki þessar regi
ur hátíðlega og látið afskiptalaust,
þegar stíkar reglur eru ekki virt-
ar. Þetta sljóvgar réttarvitund öku-
manna og gerir töggæzlu erfiða.
I þriðja lagi mætti nefna skipu-
lagið, eða öllu heldur skort á
skipulagi I sjálfu gatnakerfinu.
Það er ugglaust einn stærsti
slysavald-urinn hér. Mörg dæmi
mætti nefna, en eftirfarandi skal
látið nægja:
Umferðargötur og íbúðargötur
Framh. á bls. 13
Sjá ennfremur
á bls. 13.
út á bátmuim í 24 tíima einu
'Siminá. Það leynidi sér elcki að
■það er miaðlur, sem hiefur álhirifa
vaJd. Bn hanin þyteir mjöig góð-
ur stjórnan'di og er viinsætll’.
Það eru sem sa'gt trúarbrögð
in í Maiasíu, sem gera það að
'vier'k'U'm að Birigir gietiuir verið í
iamdi méð fjöllskyldu siinini all-
ar heligar. Og raunar meira en
það, því sé hiátíðisdaigur í vik-
unini, 'bongar sig iðulega alls
ekki að fara á sjó. Biaðamiami
Mibl. bar að garði dagiinin' fyrir
þjóðhátíiðardagi'nn, siem er 31.
ágúst. Hann bar upp á fimmitu-
daig og þvlí þuinfti báturimin að
ikioma inn á miðviikudaig og
komlst ökfki út alftuir fyrr en. eft
ir helgina. — Það er gott að geta
verið h’eiima hjá sér, ag milkill
muniur f rá því sam var í Jaima-
ica, þiar sem ðg var ailltaf í
burtw í 3 vitkur oig upp í 2
mánuði í einiu. Siaimt fi'nnist mér
nóg uim hlve mairgar vilkiur faila
hér allveg úr vegtna há-
tíðfeda-ga. Allllir kyniflolklkar
Walfa sínar trúaríhiátóðdr, t.d.
ikinverska nýjlárið, púsanhát'íð
Thaiiímannia, aða'lhátið Ind-
vierja, sem gtendur í 3 d'aiga með
rrtilkiuim hátíðahöldum og Toík
raimátainiflöistuniniar, sem líkiisit
að því lieylbi oiklkar jölum, að
iþá eru gefnar gjafir. AflmiæiTi
tfyilkisstjóranis í Pena'rtgifyl!ki
her úpp á Þonláiksmessu, sem
kemur sér aMeili's vell fyrir
ókkur, þes'sa fáu hér, sem vilja
hailda jól.
Bklki íþanf miaður að vera
Teng'i í Plenainig til að verða
Iþes® var að tnúarbrögð og sið-
ir hiimna ýrnisu trúarfloiklka
skipta miWu málí. Þar eru fög-
ur muisteri hinna ýmsu trúar-
Ælolklka. Ég skoðaði þaiu helztu:
Siamlsmuisterið með öllu sínu
'Skra'uiti og igyM'iingiu og ótal
Búddum, þaæ á rneðal þriðja
'stærsta liggjandi Búdda í
héiimi. Imdlversika musterið með
látlausu mynstri oig geysistór
'um pottum ytfir eldlstæði, þar
sem hrisigrjlón eru soðin, þetgar
þlúlsundir IndMerja streyma að
'til' trúáxlhá'flíðair þeirra. Og að-
alhotfið í borginni, Kieh-Lök-
iSiim, með klaiu'sri sín.u og fal-
Jlegri pagótu, sém gnæfir hátt
uppi í fjalii, byiggð á mör.g.um
öldiuim i öltt'Uan sinium marg-
breiyjiliteik og lithika sikrauiti.
Jafnivel á götumni reikst mað-
ur hvarrvetna á íraimandi trú-
arsiði. HSnverslk Jlilkfyllgd fer
hjá mieð grátkonum, trumbu-
'siæitti og aðstamdendum, sem
'brosa og hlæja, því þetta er
ekki eingönigu sorgaratburður
held'ur líka g'leðitegur, þega.r
himin Tátni fer á vit fomfeðna
sinna. Beimit á möti húsi þeirra
Birgds og öldu kvieilkir kin-
versk fjölslkyMa áva'llt á altari
'íorfeðranma í garðinuim úti við
götunia á kvöTdin ag lætur þar
blJólm eða miat. Og í septerrtb'er-
imálnuði, „imánuði hun.gruðu
'aindanna", má sjá kímversk ú'ti-
leikhús á marikaðstorig'unum,
þar sem fram fara leiiksýndnig-
■ar i margia daigia i röð, til að
Skemmta öndiunuim, sem þá
ikoma upp úr gröfuim sin.um og
eru á ferli, auk þess sem þeim
er borin fæða.
Maður hTýtur að Tæra nolkk-
urt umlburðarlyndi með skoðun
'Uim oig trúarbrögðuim annarra
imeð þv*í að alast þiannilg upp
við margs konar þjóðasiði,
einis og íS'lenzlku börndn í Pe-
Framh. & bls. 16
7