Lesbók Morgunblaðsins - 19.11.1972, Blaðsíða 9

urn handa „góðum málstað", gegn
góðri borgun.
Skömmu fyrir uppgjöfina var
mér boðínn þýzkur hraðbátur til
kaups með alvæpni. En það var
mér ofviða. Auk þess yrði bráð-
lega hægt að fá hann ókeypis!
Þó voru vopn nökkurt vanda-
mál á þá daga. Ekki vegna þess
að þau væru ekki til. En þau
voru unnvörpum geymd og falin
til þe$s að þau lentu ekki í hönd
um kommúnista.
Það kostaði einnig fé að prenta
ólögleg blöð og með peninga í
bakhöndinni var auðvelt að koma
í kring flutningi yfir Eyrarsund,
ef fjandinn var á hælunum á
manni.
Margt og mikið mætti nefna,
sem ekki var hægt nema pen-
ingar væru fyrir hendi.
Undir lokin var sagt að mót-
spyrnuhreyfingin ætti nóga pen-
inga. Söguna um H. C. Hansen og
50 mMijónirnar, sem hann gekk
með í skjaiatöskum, þekkja víst
ailir. Það liggur I augum uppi að
embættismenn mótspyrnuhreyf-
ingarinnar með freisisráðið í
broddi fyikingar skorti ekki fé. Inni
í ,,La Reine" eða hjá „Stadii" gat
venjuílega að líta ýmsa, sem ekki
voru á því að farast úr sulti eða
þorsta við aðgerðir sínar til við-
reisnar föðurlandinu.
En maðurinn í skotgröfinni var
síblankur og allslaus.
Það var ekki heidur til þess
ætiazt, að of imikil ihreyfing yrði
á þessum indælis peningum öl-l
um. Frá vissum heimiidum, mér
aðgengilegum barst mér vitn-
eskja um aðild H. C. Hansens í
þeim leik.
Ég hafði komið á fót ólöglegu
blaði, sem prentað var á þýzku
og hét „Die Waihrheit". Það
var tilraun til að birta þýzku her
mönnunum sannlei'kann um
ástandið, þannig að þeir létu ekki
nöta sig til einhverrar örþrifatil-
raunar eftir að Þýzkatand væri
hrunið hemaðartega.
Blaðið var límt upp víðs vegar
um borgina og á númersskildi
sporvagnanna voru festir miðar
með áietruninni „Bertin ist gefall
en“ þegar tækifæri gafst. Ung-
verska herdeildin, sem til húsa
var í varðliðsskálanum við Rós-
enborgarhöil, geröi uppreisn eft-
ir að hafa lesið nægiiega mörg
eintök af „Die Waihrheit".
Það kostaði fé að koma
út blaðinu og ég iét slag standa
og tókst að fá viðtal við H.C.
Hansen í þinghúsinu. Ég lagði
spilin á borðið, gaf honum upp
mitt rétta nafn og alla málavexti.
Hann neitaði því eindregið aö
hann heföi neitt meö peningamál-
rn að gera. Ég hef sjaldan séð
mann jafn hræddan.
Peninga fékk ég enga. Eftir þvi
sem árin liðu varð mér Ijóst, að
allt var þetta viðleitni stjórn-
máiamanna til að útvega sér —
eigum við að kalla það fjarvist-
arsönnun. Hvort skerrvmdarverka
mennirnir heföu peninga tiil um-
ráða eður ei, var þeim auðsjáan-
lega öldungis sama um.
En þetta var alþekkt fyrirbæri
og víða leystu menn vandann
með því að taka peningana
traustataki þar sem að þeim varð
komizt.
Margir möguieikar voru fyrir
hendi. Hernámsmangari var eins
og hundeltur héri. Hann gátu
menn rólegir rúið eða beitt fjár-
kúgun. En það var líka hægt að
tæma ban'ka, og nú erum
við komnir að efninu.
Eigi að leysa bankarán af
hendi svo vel sé, verður að gera
sér glögga grein fyrir vissum
hlutum. Aðalvandinn er að kom-
ast burt með fenginn. Það hefur
reynzt fremur auðvelt að ganga
að gjaidkerastúkunni og fá pen-
ingana afhenta.
Þegar við létum til skar-
ar skríða í þá daga, var allt fyr-
irtækið vel undirbúið og skipu-
lagt með hernaðarlegri ná-
kvæmni. Það hefði orðið heldur
neyðarlegt ef við hefðum lent í
ógöngum með þess konar tiltölu-
lega auðveld atriði.
Ég ætla að greina frá einni
ákveðinni aðgerð, sem beint var
að útibúi Iðnaðarbankans við
hringtorgið í Válby Langgade
skammt frá Roskilldevej. Þarna
mætast fimm vegir — hættuleg
staðsetning fyrir banka. Mögu-
lei'karnir til undankomu voru fjöl
margir. Umferð var engin
að kalla og við höfðum bíla til
umráða. Furðu lítið hefur heyrzt
getið af hálfu mótspyrnuhreyfing
arinnar um þessar fjáröflunarað-
gerðir. En staðreynd voru þær
engu að síður og enda með sam-
þykki frá æðstu stöðum.
Sú aðgerð, sem hér skal greint
frá var samþykkt af hernaðar-
legum deildarforingja, Ole
Stang, liðsforingja, sem íét lífið i
sprengjuárásunum á Shelhhúsið.
Yfirmaður hans var þáverandi
ofursti E. Tiemroth, nú hershöfð-
ingi, og hafði honum verið gert
aðvart.
Átta manns tóku þátt í aðgerð-
inni. Tveimur þeirra var aðeins
komíð fyrir á hernaðarlega mik-
ilvægum stöðum í næsta ná-
grenni og voru þeir vopnaðir
byssum. Þeir voru með ef Ske
kynni að hið ófyrirsjáanlega ætti
sér stað. Það gat allt i einu kom-
iö bíll með Hipo-mönnum.
Tveir menn urðu eftir við bíl-
inn. Annar var reiðubúinn að
aka af stað, hinn átti að verja
hann. Sjálfur gekk ég frá bíln-
um, sem beið beint fyrir utan
bankann, og hélt með vélbyssu í
höndum að innganginum, þar sem
þrír menn bættust 'í 'hópinn. Við
gerðum okkur enga rellu út af
áhorfendum ef einhverjir væru.
Þeir myndu áreiðaniega halda
sig í hæfilegri fjarlægð. Þetta
var atvara í þá daga.
Við gengum inn fjórir. Einn
varð kyrr við innganginn. Við
urðum að hafa bakhjarl. Ég
tók afgreiðslusaíinn.
AMir viðstaddir og banka-
starfsmennirnir að gjaldkeranum
undanteknum voru reknir upp að
vegg, þar sem ég hélt þeim í
skefjum með vélbyssunni. Einn
maður fór að gjaldkerastúkunni
til að tryggja sér það sem við
vorum að sækja. Loks fór einn
innfyrir og sótti þann hluta
starfsfólksins, sem ekki var í af-
greiðslusalnum. Þar á meðal var
útibússtjórinn.
Með peningana í skjalatösku,
sem höfð var meðferðis, fóru
fyrst tveir menn út úr bygging-
unni og gengu út að bílnum. Ég
fékk merki frá manninum
viö innganginn um að þeir væru
sloppnir upp í bílinn og að við
gætum dregið okkur i hlé. Við
gengum afturábak út. Úti á göt-
unni beið bíllinn með vélina í
gangi og opnar dyr. Við skriðum
inn og ókum á brott. Engin lif-
andi sála æmti eða skræmti. Öll
aðgerðin hafði tekið samtals tvær
mínútur og tíu sekúndur sam-
kvæmt skeiðklukku Okkar.
I ban’kanum vörpuðu menn
öndinni fegnir. Útibússtjórinn
var sá eini, sem ekki tókst strax
að róa. í ægilegu ofdirfskukasti
fleygði hann stól gegnum glugg-
ann.
Eiginlega áttum við ekki von
á neinum mótþróa við svona tæki-
færi. Flestir töldu, að peningarn-
ir rynnu til þess sem þá var kall-
aður „góður málstaður". Þó hef
ég orðið fyrir þvi að bankastarfs-
maður hreyfði mótmælum, en fast
tak um vélbyssuna nægði ti! að
stilla hann.
Enginn efi er á því að við
hefðum hleypt af, ef um viðnám
hefði verið að ræða, en við höfð-
um þá reglu, að ekki væri nauð-
synlegt að hæfa mann á milli
augnanna til að gera hann óskað-
legan.
Vitað er um hörmulegt dæmi
þess að bankagjaldkeri varð að
gjalda fyrir „hetjuskap" sinn með
lífinu. Það var í aðgerð
hjá stjórnarnefnd fyrir vöru-
dreifingu, þar sem nokkrir menn
röðuðu sér upp í gjaldkeraskrif-
stofunni með hlaðna hólka
í 'höndum og heimtuðu innihald
peningaskáp>sins.
Gjaldkerinn tók dýfu og skellti
aftur skáphurðinni. Hana var
ekki hægt að opna nema kunna
stafalykilinn. Kúla gegnum höf
uðið voru þakkirnar fyrir trú-
mennsku hans og kostgæfni.
Að sjálfsögðu var ógerningur
að greina á milli hvort glæpa-
menn eða mótspyrnumenn áttu
hlut að slíkri aðgerð. Margir
féHu I freistni og einkurn á hinu
lögreglulausa tímabili var auð-
velt að afla sér aukatekna með
rösklegri ránsferð.
Það voru ekki eingöngu pening
ar sem mótspyrnumennirnir
höfðu á'huga á. Vörur, sem hægt
var að koma í verð, voru vel
þegnar. Ég man að við tókum
einu sinni bílfarm af kössum með
utanáskriftinoi Ammunition fiir
Framh. á bls. 14
Greinarhöfundur á þeim tíma er hann
tók þátt í baráttunni gegn hernámsliðinu,
en fékk i staðinn að kenna á ranghverfu
dansks réttarkerfis.
Götumynd frá hernámsárunum. Þýzkur „dreki" heldur uppi „lögnm og reglu" á
Báðhústorginu i Kaupmannahöfn.
—j*
9