Lesbók Morgunblaðsins - 22.12.1969, Blaðsíða 16

Sigurður Bjarnason frá Vigur
Brúðkaupið
sem aldrei var haldið
Örlagasaga frá horfinni öld
S vörtuklettar heita þeir, og
skaga út í sjóinn sunnanvert
við bæjarvíkina. Þeir standa
þama sorfnir hvíldarlausu
gnauði haföldunnar. Fremst
eru þeir vaxnir þangi. Þar get-
ur jafnvel að líta krækling og
öðuskel í lágsjávuðu. En ofar,
nær þurrlendinu eru þeir í-
hvolfir og skápóttir. Þar má
geyma gull og gersemar, gimb-
urskel og kufung, brimsorfið
Igulker eða hörpudisk.
Á þessum klettarana stendur
eitt milt vorkvöld ung kona, og
veifar. Báturinn, sem kemur að
utan, stefnir framhjá eynni.
Sex menn róa knálega, og hann
ber hratt yfir. En hin unga
kona virðist eiga brýnt erindi
við bátsverja. Hún leysir af sér
svuntu sína og veifar henni
sem ákafast.
Ætla þeir að daufheyrast við
kalli hennar? Eru mennirnir
hjartalausir, eða þekkja þeir
erindi hennar og þykir sér ó-
skylt að sinna því?
Hún veifar einu sinni enn og
kallar. Sexæringurinn sveigir
af leið og lendir við Svörtu-
kletta. Konan gengur fram á
klöppina og heilsar?
„Þið komið úr kaupstaðnum”,
segir hún „og eigið eitthvað
handa mér?”
Formaðurinn verður fyrir
svömm:
„Jú við komum að utan. Eitt-
hvað er víst aflögu handa
heimasætunni”.
Tvær flöskur em réttar í
land, og formaðurinn tekur
við gullpeningi til endurgjalds.
Viðskiptunum er lokið og bát-
urinn leggur frá landi. Konan,
sem stendur eftir í þang-
inu horfir döprum augum eftir
honum, fylgir áratökunum og
sér hann hverfa austur fyrir
klettana. Þá er eins og hún
ranki við sér, þar sem nú
stendur í rauðum sokkum, á
hvítbryddum lambskinnsskóm í
brúnu þanginu. Hún þrýstir
flöskunum tveimur að barmi
sér og gengur hnarreist til
bæjar.
— Hver er hún, þessi unga
kona, sem kallar sexmannafar
að Iandi til þess að fala brenni-
vín, og greiðir það meira að
segja í gulli? Hún er dóttir
dannebrogsmannsins, frænka
kammerráðsins, mesti kven-
kostur héraðsins.
Þessi mynd stígur upp úr
móðu áranna, fyrist þofkukennd
og óskýr, síðan hrein og sterk.
í henni rifjast upp vestfirzk
örlagasaga frá horfinni öld,
dagar æskuásta og hamingju,
djúprar sorgar og vonbrigða.
Hverfum svo 112 ár aftur í
tímann.
F jarðasýsla hefur fengið
nýjan sýslumann, aðeins 26 ára
gamlan, nýkominn heám frá
kóngsins Kaupmannahöfn, þar
sem hann hefur lokið lagaprófi
með láði. Hinn ungi valdsmað-
ur eir maður fríður sýnum, með-
alhár, ljúfur og prúður í allri
framgöngu. Hann verður á
skömmum tíma hvers manns
hugljúfi. Sérstaklega er við-
brugðið siðfágun hans og hoff-
mannlegri kurteisi við háa sem
lága. Slíkum siðum á alþýða
ekki að venjast af umboðs-
mönnum konunglegrar hátign-
ar á miðri 19. öld. Hitt er tíð-
ara að embættishroki og dreiss-
ugheit móti framkomu þeirra
við almúganm.
Einn Ijóður þykir mönnum ó
ráði hi.ns unga sýsluimanns.
Hann er ókvænt'ir og býr í
einu leigukammelsi í Fjarða-
kaupstað, þar sem íbúar eru um
140 taisins, er hann tekur sér
þar bólfestu. Áður hafa sýslu-
menn héraðsins setið á ýimsum
stóirbýlum þess, og margir hald
ið sig höfðinglega. Fjarðamenn
kunna því fremur illa við að
yfirvald þeinra sé tómthúsmað-
ur á mölinni.
Ekki er örgrannt um að hof-
róður héraðsins renni hýru
aruga tH hlns unga sysítimMins,
Kemur þar, að ástir takast með
honum og einni þeirra. Það
þykja mikil tíðindi og góð þeg-
ar sú fregn spyrst að Eyjólfur
sýslumaður og María, dóttir
dannebrogsmannsins í Vestur-
ey séu heitbundin. Er festaröl
þeirra drukkið í Vesturey síð-
ari hluta sumars við mikinn
fögnuð. Framtíðin blasir við,
full fyrirheita um farsæld og
hamingju.
U nnusta sýslumannsins er
aðeins 17 ára gömul. Fað-
ir hennar, Arnór dannebrogs-
maður í Vesturey er látinn fyrir
nokkrum árum, en maddama
Ragnheiður ekkja hans býr á-
fram við reisn og skörungs-
skap. Hún situr í auðugu búi,
þar sem ekkert skortir, heldur
fjölda hjúa og elur einkadótt-
ur sína upp í eftirlæti, sem
jaðrar við taumleysi.
Heimasætan í Vesturey, hin
verðandi sýslumannsfrú er
fremur lágvaxin, dökkhærð,
föl á hörund, fótnett og hand-
smá. Hún er talin ein fríðasta
kona héraðsins. Um hana er
rætt sem mikinn kvenkost,
enda þótt hún sé naumast af
bamsaldri. En hún er ör I
skapi og svipar þar til móður-
frænda síns, kammerráðsins I
Dal.
María í Vesturey er vön því
að fá allt, sem hugur hennar
girnist. Og örlögin hafa til
þessa verið henni hliðholl. Nú
síðast hefur hún unnið hug
þess manns, sem fremstur er að
virðingum og ágætastur talinn
að mannkostum í öllu héraðinu.
En í þetta skipti hefur hún
ekki aðeins unnið sigur. Hún
hefur sjálf verið sigruð. Henn-
ar unga hjarta slær að vísu
ennþá í brjósti hennair. En það
er Eyjólfur sýslumaður, sem á
það. Þegar þau kveðjast að
drukknu festaröli í flaeðarmál-
inu í Vesturey, og nokkurra
vikna aðskilnaður er framund-
an, er sem síðsumarsólin hverfi
af himninum, og kaldur gustur
einmanaleika og saknaðar fari
um þetta lífsþyrsta eftirlætis-
barn.
I
ún gengur hægum skref-
um vestur á klettinn Hregg-
nesa. Þaðan sér hún út yfir
sundin, og á eftir áraskipinu,
sem var að leggja frá landi með
unnusta hennar. í huga hennar
er skip, sem fer tákn kvíða og
óvissu. Kemur það nokkurin
tíma aftur? Hversox otft haifa
þessi sund ekki rokið upp í
fjallháa gufu eða velt sér græn
golandi að strönd og ey? Hafa
ekki forfeður hennar háð ei-
lífa baráttu við hafið, þessi
aflsælu mið, sem hafa skapað
auðsæld og velmegun í búi
margra eyja- og Fjarðabænda?
Oftast hafa þeir sigrað, komið
að landi með hlaðin skip og
jafnvel seilar. En stundum hafa
þeir lotið í lægra haldi. Segl
þeirira hafa horfið við hafs-
brún, eða bátur brotnaði í
brimskafli við landsteina.
En hvers vegna sækja þess-
ar dapurlegu hugsanir að
henni nú?
I kvöld eru sundin kyrr
og lygn, rauð af sól, sem er að
síga í vesturhafið milli núp-
16 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
22. desiember 19G9