Lesbók Morgunblaðsins - 22.12.1969, Blaðsíða 8

Dies irae
í þýðingu Páls V. G. Kolka

BÖKMENNTIR
OG LISTIR
Dies irae er einn af frægnstu sálmum kristinnar
kirkju, ortur af Tómási frá Celano um 1250 og sung-
inn við flestar sálumessur kaþólsku kirkjunnar í sjö
aldir. Matthías Jochumsson þýddi sálminn allan, 17
erindi, en hélt bragarhættinum óbreyttum til enda.
Á frummálinu, latínunni, eru tvö síðustu erindin með
öðrum hætti, og er svo einnig gert hér, svo að niður-
lag sönglagsins haldist óbreytt. Aðeins tvö fyrstu
erindin hér eru bein þýðing, efni hinna dregið saman í
sex erindi, en reynt að halda blæ ljóðsins frekar
en orðalagi.
Þessi tvö erindi hljóða svo á frummálinu:
Dies irae, dies illa
solvet sæclum in favilla
teste David cum Sybilla.
Tuba mirum spargens sonum
per sepulcra regionum
coget omnes ante thronum.
P. V. G. K.
Dies irae
Dagur reiði, dagur voða
dóms, er fornar völvur boða.
Hjaðnar öld sem hjóm og froða.
Dómsins lúðrar drynja, gjalla,
dána lýði saman kalla
fyrir hástól alla, alla.
Eg er sekur, sál mín stynur,
saemd og metorð af mér hrynur.
Jesú, þú ert veikra vinur.
Allt mitt starf er orðið reykur,
ævi mín sem brunninn kveikur,
sigrar hennar sorgarleikur.
Þú barst kvöl hins þjáða og seka,
þess, er synd og villur fleka.
Veit mér lækning brota og breka.
Fyrir líf og fórnardauða
frelsa mig úr viðjum nauða.
Þú munt bæta þörf hins snauða.
Hrökklast hef eg villuvegi.
Vek þú mér á efsta degi
traust, er engar ógnir bifa.
Drottinn, veit þeim líkn, ei lifa.
Lýs þeim dimman veg,
gæzka guðdómleg.
A-m-e-n.
L
Þegar varpa á afdrifaríkum
sprengjum, er oft valin til þess
jólanótt, því þá eru úngu her-
mennirnir í loftvamaliðinu oft
svo annars hugar, að þeir koma
alls ekki auga á sprengjuflug-
vélarnar, þrátt fyrir, að þær
eru stórar og íburðarmiklar.
Ein slik sprengjuflugvél flaug
hátt yfir íshafinu, gegnum snjó
fjúkið, í áttina til óvinalands-
ins. I aftursæti vélarinnar
húkti úngur hermaður með
sprengju í fánginu, sprengju
svo viðamikla, að hún gat lagt
óvinalandið í rústir einsog það
lagði sig, ef hún félli á réttan
stað. En vindurinn, sem blæs
eftir eigin geðþótta getur fært
jafnvel allra þýngstu sprengj-
ur af réttri leið. Þessvegna var
besta fallhlífarhermanninum
gefin skipun um að stökkva út
með sprengjuna, og hann stökk
auðvita. Hann hafði góðan tíma
tilað búa sig undir síðUstu orð-
in sín í þessu lífi, því það var
lángt til jarðar. Karlmannleg-
ar þrumur flugvélarinnar voru
fyrr en varði yfirgnæfðar af
vindinum sem æpti einsog
felmtri sleginn kvenmaður og
stjörnurnar depluðu óttaslegn-
ar skínandi augum. Hermaður-
inn ætlaði að herða upp hug-
ann með því að hugsa um
dásamlegasta augnablik æfi
sinnar, en hann gat ómögulega
munað hvort það hafði átt sér
stað í Hfi hans eða einhvers
annars. Hann var líka settur
útaf laginu, — af fögrum ein-
radda söng sem færðist æ nær,
og þegar hann fór að svipast
lun, kom skínandi hvítur engla-
skari fljúgandi til móts við
hann. Hann horfði reiðilega á
ljósar brár þeirra, en þegar
honum varð ljóst, að þeir voru
allir steyptir í sama mótið, fyllt
ist hann fovitni og byrjaði að
huga betur að hverjum ein-
stökum og sá sér til furðu, að
þeir voru þrátt fyrir allt hver
um sig þeir sjálfir, en ekki ein-
hver hinna.
Hann byrjaði síðan að smá-
brosa til þeirra, en hætti þvi,
þegar enginn þeirra endurgalt
brosið, heldur fóru örlitlar
feimnar viprur um rauða
munna þeirra. Svörtu skugg-
arnir umhverfis augu þeirra
voru jafn greinilegir á hvítum
andlitunuim og gleraugnaum-
gerðir. Kannski syrgðu svona
góðir englar yfirvofandi dauða
hans, því þegar þeir höfðu
lokið einradda söngnum,
þögðu þeir og horfðu á hann
stórum sorgmæddum augum.
Hann vildi gjarnan gera þeim
ljóst, að þar sem hann væri her
maður þá óttaðist hann ekki
dauðann, og hann reyndi að
hefja við þá hversdagsrabb,
þarsem þeir virtust hvorteð var
vera á sömu leið og hann. Þó
var hann ákveðinn í að ljósta
ekki upp hernaðarleyndarmál-
um.
Það er naumast stjörnurnar
depla, sagði hann og benti á
þær með annari hendi, því í
fallinu var sprengjan léttari og
honum nægði önnur höndin til-
að halda hennd. Englamir
flugu lengi vel og horfðu hvor
á annan áður en þeir sögðu í
kór gegnum munn þess engils,
er næstur var hermanninum:
— Herra, hefur grunur okkar
nokkuð uppá sig, — er ljósið,
sem þú færir til jarðarinnar
skærara heldur en sjálft skin
stjarnanna?
— Að vísu, sagði hermaður-
inn afundinn, því honum var
Ijóst, að englarnir voru að
reyna að veiða uppúr honum,
— já, honum flaug í hug, að
þeir væru eftilvill leynilegur
hluti af flugher óvinanna. En
mikil var undrun hans, þegar
hann heyrði þá hefja hljóm-
fagran fagnaðaróð og sá þá
leika flu’glistir með fimum
vængjum og spenna þá saman
í yfirnáttúrulega stóra vínkla.
En þegar hann sá þá svífa
öfuga með fætuima uppímóti
og höfuði'ð niður, þá gat hann
sem þjálfaður fallhlífarstökkv-
ari ekki orða bundist: — Það
er óhollt að svífa á haus, hróp-
aði hann og varð þegar ljóst,
að vindurinn hafði af tillits-
semi dregið sig í hlé og að allt
var kyrrt og þessvegna vair
engin ástæða tilað hrópa: —
Blóðið þrúgast niðrí höfuðið og
maður hvikar af stefnu, sagði
hann.
Þegar í stað snéru englarnir
höfðunum upp og fótuinum nið-
ur og flugu hlýðnir við hlið
hans, en það var skömmustu-
roði í kinnum þeirra. — Við
höfum beðið komu þinnar svo
lengi, sögðu þeir sér til afsök-
unar. Þú sem átt að síga frá
himni tilað frelsa jarðarbúa.
Hermaðurinn deplaði skilníngs-
hvass öðru auganu: — Ég var
sendur ofan tilað eyða stór-
veldi, sagði hann ákveðinn, og
enginn fær mig ofanaf því að
gera skyldu mina sem her-
manns.
— Það vituim við þegar, tón-
uðu en.glarnir, veldi myrkra-
höfðíngjans mun líða undirlok,
hallelúja, hallelúja.
— Hm, sagði hermaðurinn —
eruð þið á okkar bandi?
— Já, herra, lustu englarnir
upp forviða.
— Hm, sagði hermaðurinn
aftur. Hversvegna talið þið um
veldi myrkrahöfðíngjans, þegar
óvinaríkið er lýðveldi?
— Vegir þínir eru órann-
sakanlegir, herra, svöruðu
englarnir, og við skiljum ekki
svona erfið orð, en við vitum,
að það sem þú gerir er alltaf
rétt.
— Er það svo? sagði hermað-
urinn. Feginn er ég. Ég hef
heldur ekki hugsað útí hvort
það sé ílllt eða gott, ég geri að-
eins skyldu mína sem her-
manns. En ef ég geri góðverk
með að fórna lífi mánu — þá get
ég dáið rólegur.
— Já, herra, sögðu englarnir
hljóðlega, við vitum, að þú
verðuir að deyja ásamt ræn-
ingjunum tilað frelsa manm-
kynið, á sama hátt og þú varst
að láta lífið fyrir það áður en
þú steigst til hiirma.
— Varð ég að láta lífið?
endurtók hermaðurinn móðgað-
uir, því hann var ennþá lifandi
og gat þessvegna ekki látið sér
detta annað í hug en að engl-
arnir væru að narrast að her-
mönnum flughersins. Og í reiði
simni laust ha.nn næsta en/gil
þéttíngsfast á vángann og þeg-
ar engillinn bauð þegar í stað
fram hinn vángann, laust hönd-
in ennþá fastar.
— Hermenm flughersins eru
lifandi úngir mienm, sagði hann
leiðréttandi, en þá sáu frán
augu hans, að vánga-r engils-
ins, sem hann hafði lostið, höfðú
Jólanótt

Smásaga
eftir Willy Sörensen
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
22. deseimbeir 1969