Lesbók Morgunblaðsins - 16.01.1955, Blaðsíða 2
14
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
sem voru óðfúsir að hjálpa til við
að mæla hann. Uppdrátturinn og
xpyndirnar, sem með fylgja, gætu
ef til vill orðið til fróðleiks mönn-
um, sem ekki hafa komið í hellinn.
Vegalengdir voru mældar með
fjarlægðarmæli og áttir voru tekn-
ar með vasaáttavita. Hvorugt tæk-
ið er sérlega nákvæmt, en upp-
drátturinn, sem gerður var eftir
þessum mælingum, ætti þó að geta
gefið sæmilega góða hugmynd um
lögun og stærð hellisins. Vega-
lengdin frá hellismunna til innsta
enda hans mældist vera 850 metrar,
þó þeim, sem brotizt hafa alla þessa
leið, muni flestum virðast hún vera
a. m. k. helmingi lengri.
Raufarhólshellir er hraunhellir
um 15 km suðvestur frá Hvera-
gerði í landareign Vindheima. Ak-
vegur liggur að Vindheimum, sem
einnig er skólasetur Adventista, og
þaðan er gengið upp fjallshlíðina
til norðurs. Bezt er að hafa leið-
sögumann, því að fátt er ujn kenni-
leiti. Leiðin er greiðfær og hallinn
ekki nema um 150 metrar á 2 km.
Hellirinn er lú—30 metra breiður
og víðast um 10 m á hæð. Hellis-
gólfið er víðast þakið grjóti, sem
fallið hefur úr þakinu, sennilega
í jarðskjálftum. Sums staðar eru
grjóthrúgurnar svo háar, að þær
ber hærra en upprunalegt þak
hellisins. Leiðin liggur þar um
hvolf, sem myndazt hafa við
hrunið.
Farið er inn í hellinn sunnan-
verðan um op, þar sem þakið hefur
fallið niður. Sennilegt er, að hraun-
straumurinn, sem rann um þessi
gömlu hraungöng, hafi komið fram
á yfirborðið í fjallshlíðinni suður
eða suðaustur frá opinu. Hraunið
hlýtur að vera mörg þúsund ára
gamalt, því að það er víða þakið
allþykkum jarðvegi og vaxið lyng-
gróðri. Þar sem hraunið er bert, er
hvergi að sjá merki þess, að ís hafi
gengið yfir það, svo að það hlýtur
að hafa runnið eftir jökultímann,
sem var á enda fyrir um það bil
10.000 árum.
Vott er í hellinum. Hellisþakið er
óþétt og vatn drýpur úr þúsundum
sprungna og hola. Þegar við geng-
um í hellinn, 14. febr. 1954, var
hellisgólfið þakið ís, 200 metra inn
frá opinu. Sums staðar höfðu
myndast þyrpingar af íssúlum, er
sumar voru 40 cm langar. Erfitt er
að klifra eftir ísuðum steinum og
ekki alveg hættulaust. Hvergi er
hægt að drepa niður fæti nema á
hálan ísinn, og hvergi er hægt að
taka til hendi, nema á svellótta
steinana. Slys gæti fljótlega viljað
til, fótbrot eða annað, og ekki væri
auðgert að flytja slasaðan mann
eftir íshálum og ósléttum hellin-
um. ísströnglar hanga frá þaki og
sillum, sumir allt að 3 metrar á
lengd. Á einum stað, meðfram hlið-
arveggnum, mynduðu þeir samfellt
ístjald, 6—7 metra breitt.
í ágúst 1953 var litiU ís í hellin-