Lesbók Morgunblaðsins - 24.01.1954, Blaðsíða 8
44
^ivm
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Friðrik Á. Brekkan:
Ólaískapellan
í Þjóðminjasafninu
ÞEGAR gengið er úr austurálm-
unni, eða „Maríukirkjunni“, er
komið inn í salinn við suðurgafl
hússins. Hefur hann fengið nafn
eftir Ólafslíkani, merkilegu, er þar
stendur, og kallast „Ólafskapellan“.
Verða þar fyrst fyrir augum tveir
litlir kirkjubekkir frá Laugardal í
Tálknafirði, sinn hvorum megin
dyranna. Þeir eru dálítið mislangir,
sá styttri fyrir tvo, sá lengri fyrir
þrjá eða fjóra. Báðir eru rauðmál-
aðir og á bekkjarbrúðurnar eru
málaðar myndir af karlmanni og
konu, sem átt hafa þessi sæti í
kirkjunni; er tahð víst, að mynd-
irnar séu af hjónunum, Þórði Jóns-
syni og Guðnýu Einarsdóttur, er
bjuggu í Laugardal fyrir og eftir
aldamótin 1700. Myndirnar eru sér-
lega merkilegar að því leyti, að
þær sýna nákvæmlega búninga
þess tíma.
Uppi yfir bekkjunum hanga róðu
-krossar í gotneskum stíl; er annar
frá Stað í Grunnavík, hinn frá
Kaldaðarnesi, og er geíinn þangað
af síra Halldóri Jónssyni, ráðs-
manni í Skálholti, síðar presti á
Stað í Grunnavík, að undirlagi
Brynjólfs biskups Sveinssonar, og
mun hann hafa átt að vera uppbót
fyrir krossinn helga, sem Gísli
biskup Jónsson lét eyðileggja á
siðabótartímanum. Róðukross þessi
er allstór og einkar vandað smíði úr
eik, og hefur sennilega verið nýr,
er hann var látinn í kirkjuna á
Kaldaðarnesi. — Yfir dyrunum
hangir einnig merkilegur gotnesk-
ur róðukross frá Silfrastöðum.
Á stalli sunnan dyranna stendur
altarisbrík frá Ögri; hún er flæmsk
að uppruna, frá öndverðri 15. öld;
er hún sennilega eitt hið mesta
listaverk, sem hér hefur sézt í
kirkju, en hefur skemmzt nokkuð
af raka. Á miðbríkinni eru skorin
líkön allra postulanna í tveim röð-
um með Heilagri þrenningu í
miðju. Öll hafa þessi líkön verið
fagurlega máluð og meira og minna
gyllt, og gullgrunnur hefur verið
að baki þeim, en hann er nú mjög
skemmdur og flagnaður af. Á báð-
um vængjum eru fögur málverk;
að innanverðu er boðun Maríu á
öðrum, en á hinum er Guðsmóðir
með barnið, geislabaugur allt um
kring og merki guðspjallamann-
anna í hornunum. Að utanverðu er
Heilög þrenning á öðrum vængn-
um, krýning Maríu á hinum.
pr —1 • '•n,i—--------------—--r—t-7—
Altarisbrik frá Ögri, liklega flæmsk, frá ofanverðrj 15. öld. — Ofan á stendur
altarískross frá Skáltaolti.