Lesbók Morgunblaðsins - 24.01.1954, Blaðsíða 4

40
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
í æðum margra. Og það varð smiðs-
höggið á einbeitni og samhug ís-
lendinga. Með þessu var stofnun
Eimskipafélags íslands endanlega
tryggð sem alþjóðar fyrirtækis, þar
sem efnaðir menn og fátækir tóku
höndum saman í föðurlandsást og
trú á landið.
Eimskipafélagið var endanlega
stofnað hinn 17. janúar 1914. Var
þar samþykkt að láta smíða tvö
skip, er seinna hlutu nöfnin „Gull-
foss“ og „Goðafoss“. í marzmánuði
1914 var samið við Flydedokken í
Kaupmannahöfn um smíði skip-
anna og skyldi þau afhendast að
ári liðnu. Og hinn 1. apríl tók Emil
Nielsen við framkvæmdastjórn fé-
lagsins. Mun þessa útlenda manns
lengi verða minnzt hér á landi fyrir
það af hve mikilli samvizkusemi og
alúð hann vann að því að koma
þessu íslenzka fyrirtæki yfir
bernskuárin og tryggja framtíð
þess.
Þá um sumarið hófst heimsstyrj-
öldin fyrri. — Vegna þess drógst
smíði skipanna svo, að Gullfoss
kom ekki til landsins fyr en 15.
apríl 1915. Engu skipi hefur verið
fagnað hér jafn innilega né með
jafn mikilli gleði. Hér fagnaði al-
þjóð — eigi aðeins skipinu, heldur
aldagamalh von, sem hafði rætzt.
Sá fögnuður náði jafnt til afskekkt-
ustu dalabæa, sem hafnanna þar
sem skipið sýndi sig. Öll þjóðin
tók einum rómi undir fagnaðar-
kveðju Sigurðar Sigurðssonar
skálds frá Arnarholti og árnaðar-
óskir hans til fyrsta íslenzka haf-
skipsins:
Heill og sæll úr hafi,
heill þér fylgi jafna.
Vertu giftugjafi
gulls, í milli stafna.
Sigldu sólarvegi
signdur drottins nafni
—------atalt, djarft, að eigi
undir nafni kafnir.
cJdancU mitt
Landið fagra. Landið góða.
Lengi trútt þú gætir vor.
Ég vil með þér unna, óða
eiga stigin gæfuspor.
Vit og krafta vil þér bjóða
vilja — mátt og starfa-þor.
Hvort sem máttu mjúkum tjalda
möttli grænum fjall og dal,
eða hvítu færð að falda
fönnum þakinn hamrasal,
hjá þér landið kæra, kalda,
köllun minni hlýða skal.
TR ifGGVI Á TINDUM

Þegar Gullfoss hafnaði sig hér
voru 57 ár liðin frá því að fyrsta
póst- og gufuskipið kom til Reykja-
víkur.
Eimskipafélag íslands varð bjarg
vættur þjóðarinnar á styrjaldarár-
unum, ekki síður en þeir Bjarni
Sivertsen og Gísli Símonarson
höfðu orðið bjargvættir í stríðinu
milli Dana og Englendinga forðum.
Enginn getur sagt með vissu um
hvernig farið hefði, ef Eimskipa-
félágið hefði ekki verið komið á
fót áður en mest svarf að. En ekki
er ólíklegt að hér hefði þá orðið
hungursneyð og jafnvel mannfellir
eins og fyrrum er siglingar teppt-
ust. Hin nýu skip sóttu oss bjarg-
ræði vestur um haf. Þeim hafði að
vísu ekki verið ætlað að sigla þær
háskaleiðir í vetrarbyljum, og þess
vegna voru Ameríkumenn eins og
steini lostnir er þeir sáu þessar
smáfleytur komnar yfir Atlantshaf.
En þótt skipin væri lítil og leiðin
torsótt og löng, tókst þeim að fxytja
þá björg í bú, að hér varð aldrei
verulegur skortur á lífsnauðsynj-
um. Þannig urðu hin almennu sam-
tök og fjárframlög beinlínis til þess
að bjarga þjóðinni á örlagastund.
'—£
Eins og áður er sagt komst hafn-
armálið á dagskrá hér þegar sigl-
ingar gufuskipa hófust. Það var því
einkennilegt tímanna tákn, að sama
árið sem verið er að undirbúa stofn
-un Eimskipafélagsins, er byrjað á
hafnargerð í Reykjavík. Þær fram-
kvæmdir stóðu að vísu ekki í neinu
sambandi við stofnun Eimskipa-
félagsins. En þetta tvennt, sigling-
ar og hafnir, er svo nátengt hvað
öðru, að þar er um sameiginlega
hagsmuni að ræða. Höfnin í Reykja
-vík hefur orðið lyftistöng fyrir
félagið og félagið hefur orðið lyfti-
stöng fyrir höfnina. Það var því
annað ófyrirsjáanlega stórhapp ís-
lenzku þjóðarinnar, að einmitt
skyldi byrjað á höfninni í Reykja-
vík samtímis því, að Eimskipa-
félagið var stofnað.
Á.
Kvikmyndajöfurinn var önnum kaf-
inn og spurði skrifara sinn hvort
hann hefði ekki séð blýantinn sinn.
— Þér eruð með hann bak við eyrað,
svaraði skrifarinn.
— Fljótt maður, ég hefi engan tíma,
bak við hvort eyrað er hann?
— Z —
Tveir menn voru að koma frá því
að leika golf og sáu þá tvær konur
koma á móti sér.
— Nú, þarna kemur þá konan mín
með einhverja kerlingartruntu, sem
hún hefir rekizt á á leiðinni, sagði
annar.
— Já, og þarna kemur mín kona
með aðra eins, sagði hinn.