Lesbók Morgunblaðsins - 18.03.1951, Blaðsíða 15

LESEÖK MORGUNBLAÐSINS
171
lega þreytan er aftur miklu verri
viðfangs. En hún er mjög algeng
nú á dögum. Hún veldur ieiðind-
um, áhugaleysi og úrraeðalevsi.
Sumir sálfræðingar segja að and-
leg þreyta sje nú orðin algengari
heldur en venjulegt kvef.
Besta ráðið er að fvrirbvggja
þreytuna. Menn eiga að hvílast áð-
ur en þeir verða þreyttir. Og
þeir munu vinna betur og afkasta
meiru með því móti. Til sann-
indamerkis um það er sögð bessi
saga:
Það var í hinum miklu stál-
verksmiðjum Bethlehems Cteel
Works að verkfræðingur, sem
Frederick W. Taylor heitir, veitti
því athygli aö menn, sem báru
gaddavírskefli allan daginn voru
uppgefnir áður en kvöld var kom-
ið. Afköst manna voru þá að með-
altali á dag, að þeir báru 12Vz smá-
lest af gaddavír. Taylor leist ekki
á þessi vinnubrögð. Hann valdi úr
einn manninn, sem Schmidt hjet,
og skipaði honum að vinna cftir
sinni fyrirsögn. „Taktu nú gadda-
vírskefli og farðu með það“, sagði
Taylor. „Sestu nú niður og hvíldu
þig“. Þannig vann Schmidt allan
daginn. Hann hvíldi sig eftir hvern
burð. Og þótt hvíldirnar væri stutt-
ar þá voru þær svo margar, að
hann þreyttist aldrei. Og hver varð
svo árangurinn? Hann bar VlVi
smálest af gaddavír fyrsta daginn,
eða nær þrisvar sinnum meira
heldur en hinir. Taylor hefir getið
þessa í bók, sem hann hefir ritað
og heitir „Principles of Scientific
Managcment“. Þar segir hann og
frá því, að Schmidt hafi síðan unnið
þannig og altaf afkastað jafn miklu
þau þrjú ár, sem hann var við
Bethlehem verksmiðjurnar.
Af þessu hafa menn lært, að sá
vinnur best, sem aldrei ofþreytir
sig. Hann gengur ánægóur að starfi
sinu, vinnur af áhuga og afkastar
þvi meira en aðrir. Þetta á.jafnt
við um erfiðismenn, verksmiðju-
fólk, skrifstofufólk og verslunar-
fólk.
En það er list að kunna að hvíla
sig og fyrirbyggja að maður verði
þreyttur. Menn verða að hafa
nokkra þekkingu á því hvernig
þeir geta hvílt vöðvana og h\raða
vröðva þeir eiga að hvu'la. Dr. Ed-
mund Jacobson, sem er sjerfræð-
ingur á þessu sviði, segir að menn
eigi að strengja vöðvana áður en
þeir hvíla þá. En um leið og þeir
eru hvíldir, á að hvíla þá rækilega,
draga frá þeim alla orku og láta
þá vera máttlausa.
Dr. David Harold Fink hefir rit-
að bækur um þessi efni, og hann
kennir mönnum ráð til þess að
hvílast á rjettan hátt, og hefir hann
þá í huga bæði andlega og líkam-
lega* þreytu. Hann segir:
— Legðu þig upp í rúm þar sem
þú hefir næði og láttu kodda undir
knjen, undir alnbogana og undir
hálsinn, svo að höfuðið sje fyrir
ofan. Byrjaðu svo á því að hvíla
kjálkavmðvana. Láttu kjálkana síga
svo að vöðvarnir sje alveg mátt-
lausir. Lokaðu svo augunum. Þú
mátt ekki depla þeim, heldur eiga
þau að vera lokuð. Talaðu svo
við handleggina á þjer. Já, ieg á
við það sem jeg segi, talaðu við
handleggina á þjer. Þú þarft ekki
að gera það upphátt, en sendu þeim
hugskipun í hvert skifti, sem þú
andar, um það að hvílast, hvílast
og hvílast betur. Og þegar hand-
leggirnir eru hvíldir, þá skaltu fara
eins með fæturnar. Síðan skaltu
hvíla hálsvöðvana og andlitsVöðv-
ana. Eftir því sem fleiri vöðvar
hvílast, eftir því mun andardrátt-
ur þinn veróa hægari sjálfkrafa.
Gættu þess að anda rækilega frá
þjer. Það er altaf loft í lungunum
þótt þjer finnist annað. Þá færist
yfir þig ró og þú nærð betra valdi
á vöðvunum með því að senda beim
hugskeyti. Þjer finst þetta ef til
vill erfitt fyrst í stað. En mimdu
eftir því að þetta hefirðu gert
óteljandi sinnurh áður, aðeins á
ahnan hátt. Í staðinri fyrir að skipa
vöðvunum að starfa, eins og þú
hefir áður gert. skiparðu þeim nú
að hvíla sig. Og þú munt fljótt
verða var við breytingu. Vöðvarn-
ir verða stæltari á eftir og þjer
líður betur, bæði líkamlega og and-
lega. En mundu eftir því að þú
verður að gera þetta iðulega. þ\’í
aðeins næst góður árangur. Með
þessu tekst þjer ekki aðeins að
hvíla þig, heldur losna við ýmsar
venjur, sem eru orðnar að ástríðu
hjá þjer. eins og til dæmis að grípa
ósjálfrátt til sígarettu, teija þjer
sjálfum trú um að þú getir ekki
þetta og þetta o. s. frv. Láttu ekki
sitja við það að hvíla þig uppi í
rúmi. Gríptu hverja stund á dag-
inn, sem gefst, til þess að hvíla
einhverja vöðva og komdu inn hjá
sjálfum þjer þeirri tilfinningu á
þann hátt, að þú sjert altaf hvíld-
ur og til í alt. Þjer mun vaxa ótrú-
lega sjálfstraust og kappsemi. Og
jafnframt eykst vellíðan þín, and-
lega og líkamlega.
Stanley Caldwell segir í grein í
„Canadian Bulletin":
— Með því að hvíla sig áður en
menn þreytast, afkasta þeir meira
og þola að leggja á sig þvngra
erfiði, án þess að hljóta ilt af. Hafi
menn stuttan svefntíma, er nauð-
synlegt að smáhvíla sig. Með því
móti þurfa menn minni svefn. Það
er of dýrt að fórna heilsunni fyrir
oíurkapp. Menn mega aldrei of-
þreyta sig, hvorki á sál nje líkama.
Og minnumst þess Hka, að góður
hugur styrkir heilsuna, og eins
þetta fernt: músik, list, ást og trú.
Þetta gefur lífinu gildi og fegurð
og stuðlar að heilbrigði.
Aftur á móti er leti og iðjuleýsi
til niðurdreps. Letin er sjúkdóm-
ur, en það má vinna bug á henni
með því að hvílast á rjettati hátt.