Lesbók Morgunblaðsins - 18.03.1951, Blaðsíða 13

LESBÖK MORGUNBIiAÐSINS
169
Var mönnum nú mikil forvitni á
að vita hvort kjósa skyldi alla bæ-
arstjórnina, eða aðeins einn iir
borgaraflokki í stað Þorv. Step-
hensens, — en kjörtími hans var
út runninn — og einn frá tómt-
húsmönnum í stað Jóns í Hákoti.
Kjörskrár voru lagðar fram fyrir
jól og síðan var kjörfundur aug-
lýstur 7. janúar. Þar átti aðeins að
kjósa tvo menn, sinn af hvorum
flokki.
Þá komu fram tvenn skrifleg
mótmæli gegn kosningunni. Var
annað mótmælaskjalið frá 23 borg-
urum og húseigendum, þar sem
þeir mótmæltu því harðlega að
hinir 4 bæarfulltrúar, sem hefðu
beðist lausnar, sæti kyrrir í bæar-
Hilmar Finsen
stjórn, enda hefði þeir stórkostlega
brotið af sjer í fjármálum bæar-
ins. Hitt mótmælaskjalið var frá
35 tómthúsmönnum. Hótuðu þeir
því, ef hinir fjórir bæarfulltrúar
væri látnir sitja áfram, að þá
skyldu þeir ekki neyta kosningar-
rjettar síns og ekki kjósa þann full-
trúa, sem þeim bæri, og gera þann-
ig bæarstjórnina óstarfhæfa. En
við þessu voru engin svör gefin.
Tómthúsmenn
hefja „kalt stríð“
Svo rann kosningadagurinn upp
og skyldi nú fyrst kjósa einn mann
úr hópi borgara. Af 82 kjósendum
á kjörskrá komu 28 á kjörstað til
að kjósa, en 23 til að mótmæla
kosningunni. Af þessum 28 atkvæð-
um fekk Oddur V. Gíslason (síðar
prestur) 24 atkvæði og var hann
talinn rjett kjörinn.
Að því búnu var gengið til kosn-
ingar á fulltrúa tómthúsmanna. —
Þeir voru 110 á kjörskrá. Voru nöfn
þeirra öll kölluð upp í stafrófsröð,
en enginn gaf sig fram. Kjörstjórn
ljet þá kalla þá alla með nafni aft-
ur, en það fór á sömu leið, enginn
einasti tómthúsmaður gaf sig fram
til að kjósa.
'Nú þótti þessum fjórum, er að
matinu stóðu, sem ærin árjetting
væri fengin á hina fyrri vantrausts
-yfirlýsingu. Skutu 'þeir því nú til
stiftamtmanns, hvort honum fynd-
ist ekki nægar ástæður fram komn-
ar til þess að taka lausnarbeiðni
sína til greina. En Hilmar Finsen
stiftamtmaður kvað það fjarri fara.
Þeir væri rjettilega kosnir, og ekki
væri hægt að veita neinum kjörn-
um bæarfulltrúa lausn frá skyldu-
störfum sínum nema alveg sjer-
staklega stæði á. Hitt væri fásinna,
að halda því fram, að bæarstjórn
væri óstarfhæf þótt tómthúsmenn
h.efði þar engan fulltrúa. Þeir væri
alveg sjálfráðir að því hvórt þeir
neyttu þess rjettar síns að hafa
fulltrúa í bæarstjórn eða ekki.
Bæarfulltrúi gegn vilja sínum
Samt sem áður mun honum nú
hafa þótt þunglega horfa. Bæar-
stjórn var ekki fullskipuð nema
fulltrúi tómthúsmanna væri þar,
og margs konar vandræði gátu af
þvi hlotist. Þess vegna var nú á-
kveðið að nýr kjörfundur tómt-
húsmanna skyldi haldinn 28. febr.
1871 og var hann auglýstur. Var nú
einum manni færra á kjörskrá en
áður, eða 109. Kjördagurinn rann
upp og kjörstjórn var komin á kjör
stað. Enginn kom til að kjósa. Kjör-
stjórnin beið lengi, en engimi kom.
Þá var gripið til þess fangaráðs að
senda lögregluþjóna út um bæinn
til þess að smala mönnum saman.
Fóru lögregluþjónarnir um allan
bæ og skipuðu tómthúsmönnum ; ð
koma á kjörstað, en fengu ýmist
kuldaleg svör eða hæðnisglósur.
Eftir mikla fyrirhöfn og mas tókst
þeim þó að lokum að draga þrjá
menn á kjörstað, og voru þeir allir
látnir kjósa Jón Arason í Skál-
holtskoti. Lýsti svo kjörstjórn yfir
því, að Jón Arason væri rjett kjör-
inn fulltrúi tómthúsmanna í bæar-
stjórn þetta ár.
Jón Arason var alkunnur dugn-
aðarmaður, og er margt afkomenda
hans hjer í bænum. Hann var sonur
Ara Magnússonar þess er Arabær
í Mjóstræti var við kendur, og konu
hans Bergþóru Einarsdóttur. Voru
þeir fjórir bræður, Hannes, Magn-
ús í Eirnýarbæ, Einar á Tóftum í
Skuggahverfi og Jón. Voru þeir
taldir mestir atkvæðaroenn í Aust-
urbænum á sinni tíð, orðlagðir iðju
-menn og sjómenn ágætir.— Jón
þótti þó fyrir þeim bræðrum og var
hann þeirra greindastur og prúð-
mannlegastur. En hann var lítt
framgjam og hafði aldrei komið
nærri bæarmálum og jafnah verið
algjörlega afskiftalaus um almenn
málefni. Ekki hafði hann verið
spurður að því hvort hann vildi
gefa kost á sjer að sitja í bæar-
stjórn, og kom það því eins og
reiðarslag yfir hann er hann frjetti
kosningaúrslitin. Hann sótti þegar
um að vera léystur frá þessum
vanda og bar við heilsuleysi 'sínu
og bágum heimilisástæðum. En við
það var ekki komandi. Hann varð
að sitja með þennan „heiður“. En
kjörtími hans var ekki nema eitt
ár og var það bót í máli. Segir dr.
Jón Iieígason að Jón Arason muni
ekki hafa orðið annari stund fegn-
ari á ævi sinni „en þegar hann
þurfti ekkd framar að setjast í full-
trúastólinn í stjórn bæarins;“ -Jón
dó 15. maí 1877, aðeins 54 ára.