Morgunblaðið - 24.12.2000, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 24. DESEMBER 2000 25
Morgunblaðið/Kristján
Freyr Áskelsson t.v. og Ragnar Valdimarsson, starfsmenn RARIK, við
spenninn sem féll ofan í lestina á Heklu. Hann er nú staðsettur norðan
við húsnæði DNG/Sjóvéla í Glæsibæjarhreppi norðan Akureyrar.
flutti allan hópinn í Miðtún, bæ ná-
lægt Leirhöfn, þar sem við fengum
ágæta gistingu og aðhlynningu. Pau
voru höfðingjar heim að sækja.“
Kópaskersmennirnir á snjóbílnum
voru Gunnlaugur Indriðason og
Gunnar Gunnarsson. Þurftu þeir að
fara nokkrar ferðir til að koma öllu
fólkinu í húsaskjól.
Spennisfall í Heklu
I Miðtúni var ekki bændagisting,
eða greiðasala, heldur þekktu
RARIK-menn til á þessu sveita-
heimili. Þeir voru ekki með svefn-
poka eða sængurföt með sér en hús-
ráðendur í Miðtúni bjuggu um
gestina eftir bestu getu.
Daginn eftir var veðrið orðið
skárra og voru rafmagnsmennirnir
ferjaðir á snjóbílnum aftur í bílana
sem þeir höfðu yfirgefið daginn áður.
Að sögn Bjöms var snjórinn þá svo
mikiil að aðeins sást í spenninn á
vörubflspallinum og ökumannshúsið.
Frambyggði Rússinn var einhvers
staðar í skaflinum með vörubflnum.
Skyggnið var orðið betra og gátu
þeir brotist til Raufarhafnar með
spenninn. Snjóraðningstæki komu á
móti þeim frá Raufarhöfn svo ferðin
sóttist greiðar síðasta spölinn.
„Þegar við komum til Raufarhafn-
ar seinnipart dags var allt lág-
spennukerfið meira og minna lamað.
Við fórum strax að gera við og vorum
fram á nótt að því,“ segir Ragnar.
Landleiðin til Þórshafnar var kol-
ófær.
Daginn eftir kom strandferðaskip-
ið Hekla til Raufarhafnar og átti að
flytja spenninn og viðgerðarmennina
með skipinu til Þórshafnar. Þá var
veðrið svo ægilegt á Raufarhöfn að
jarðýta varð að ryðja vörubílnum
leið niður að höfninni og menn gengu
á undan bflnum í slóðinni svo hann
rataði rétta leið.
„Þegar verið var að hífa spenninn
um borð vildi ekki betur til en að
stroffan slitnaði og spennirinn datt
niður í lest,“ segir Ragnar. Spenn-
irinn vó um 1.500 kfló og viðkvæm
smíð. Sem betur fer lenti giipurinn á
eikarlúgufjölum á millidekkinu sem
fjöðruðu við höggið, svo spennirinn
virtist ekki hafa skaddast alvaiiega.
Slarksöm sjóferð
Bjöm segist hafa verið veður-
tepptur í viku á Raufarhöfn og
komst þá heim með snjóbfl að Jök-
ulsá en hinir fóru áíram með skipinu.
„Þessi sjóferð var mjög söguleg,"
segir Ragnar. „Þama voru með
skólakrakkar frá Laugum, Húsavík,
Akureyri og víðar, á leið heim í
jólafrí. Það var slæmt í sjóinn og þau
öll meira og minna sjóveik. Þegar við
komum til Þórshafnar var þar leið-
indaveður. Sumir af þessum krökk-
um áttu heima úti í sveit og komust
ekki strax heim til sín. Það voru
þarna vinnuskúrar frá því ég hafði
verið með flokk þama um sumarið.
Við fómm auðvitað beint í þá og tók-
um með okkur einn eða tvo unglinga
úr sveitinni sem komust ekki heim
vegna ófærðar. Þau vora græn og
gul í framan. Daginn eftir var sveitin
radd og þá komust þau heim.“
Slapp fyrir jól
Þegar spennirinn var hífður úr
lestinni á Þórshöfn kom í ljós að
kælikerfið hafði sprungið við fallið
og kæliolían lak af spenninum.
Ragnar fékk lánaða ryksugu og
tengdi við kælikerfið til að mynda
undirþrýsting á meðan verkstæðis-
menn á Þórshöfn suðu í sprunguna.
Eftir viðgerðina gekk greiðlega að
setja spenninn upp auk þess sem
ýmislegt fleira í rafveitunni var lag-
að.
„Við voram í stanslausri vinnu
þarna fram á aðfangadag en við Ak-
ureyringarnir voram svo heppnir að
fá flug heim síðdegis svo við sluppum
heim fyrir jól í það skiptið."
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
Mastrið sem féll var um 60 metra hátt og bar þrjá háspennustrengi.
að halda jól þegar slagnum lauk?
„Það var allt í lagi. Maður var svo
hraustur í þá daga,“ segir Jón.
Tíðar rafmagnsbilanir
Jón Norðfjörð vann í 20 ár hjá
Rafmagnsveitu Reykjavíkur áður en
hann fór til Landsvirkjunar, þar
sem hann starfaði í 29 ár. Hann seg-
ir að lengi vel hafi Sogslína eitt, sem
flytur 66 kV, verið eina raflínan til
Reykjavíkur. A áranum 1945-50
hafi oft verið rafmagnslaust í
Reykjavík.
„Sogslína 1 bilaði oft, var alltaf að
lenda í brotum. Ef gerði óveður með
ísingu þá slitnaði línan og brotnuðu
staurar. Það var ekki svo sjaldan
sem maður þurfti að þramma alla
Mosfellsheiðina, jafnvel í klofsnjó,
með þunga stauraskó um hálsinn og
þungt verkfærabelti, að leita að bil-
uninni. Maður var kannski með
kaffibrúsa og eina brauðsneið í
nesti. En þá var maður ungur og
frískur,“ segir Jón og hlær.
Hann gekk með línunni vestan frá
Mosfellsdal og annar gekk austan
frá Sogsvirkjun. Þeir mættust síðan
í Grafningnum þar sem línubfll beið
eftir þeim. „Einu sinni eftir áramót,
rétt fyrir 1950, fann ég bilun við
Jórukleif. Þá hafði brotnað svokallað
A-mastur, sem er eins konar lyk-
ilmastur og notað til að strekkja lín-
una. Það var alveg kubbað í sundur,
ekki nema svosem eins metra bútar
af stauranum sem stóðu upp úr. Það
var alveg rosalegt að lenda í þessu.“
Jón segist oft hafa komist í hann
krappan og oft verið kalt. „Okkur
var sigað út í hvaða veður sem var til
að finna bilunina sem fyrst.“
Þegar Sogslína 2 var byggð 1953
batnaði ástandið mikið, að sögn
Jóns. Það var 130 kV lína og jók
mjög rekstraröryggi raforkukerfis-
ins í Reykjavík. Jón vann bæði við
að reisa möstrin og strengja vírinn í
Sogslínu 2.
Slitrótt jólahald
Jón segist oft hafa misst af jól-
unum vegna vinnunnar. „Meðan ég
var hjá Rafmagnsveitu Reykjavíkur
var ég oft kallaður út í viðgerðir á
jólunum, ekki síst á meðan stór hluti
af bænum fékk rafmagn um loftlín-
ur. Rafmagnið fór um jarðstreng í
miðbænum en öll úthverfin að kalla
voru með loftlínur. Þetta voru eilífar
viðgerðir og útköll.“
Vinna við rafvirkjun er hættustarf
og oft mátti litlu muna hjá Jóni. „Eg
var verkstjóri við byggingu línunnar
milli írafoss og Steingrímsstöðvar
1959. Við voram að draga út vír og
kaðallinn sem við notuðum fór á
milli hjólsins og giindarinnar sem
hékk neðan í einangraranum. Þetta
var í 20 metra hæð yfir jörðu. Kað-
allinn var alveg fastur og ég varð að
losa hann. Einangrarinn vai- þriggja
metra hár og festur í grindina efst í
staumum. Eg fór niður á einangr-
arann og ætlaði að fikra mig eftir
skálunum að kaðlinum en einangr-
arinn var þá svo illa festur að það
húrraði allt til jarðar. Einangraiinn,
línan og allt draslið. Ég losaði mig
við einangrarann í fallinu, svo hann
lenti ekki á mér. Ég slapp þokka-
lega, en sneri mig illa á vinstri ökkla
og hef aldrei náð mér fullkomlega.
Maður lét þetta ekkert aftra sér, lá í
hálfan mánuð í veikindafríi heima.“
Hnefaleikakappi
Einu sinni var verið að flytja hús á
stóram vagni vestur í bæ. Þegar
kom að gatnamótum Hringbrautar
og Framnesvegar þurfti að lyfta
luktarlínu yfir mæninn. Jón fikraði
sig á kaðli upp eftir snarbröttu þak-
inu, sem var glerhált vegna ísingar.
Kaðalfestingin gaf sig þegar hann
var að komast á mæninn. Jón skaut-
aði af stað aftur á bak niður eftir
þakinu. „Rétt áður en ég kom að
rennunni spyrnti ég mér frá og það
kom í veg fyrir að ég lenti á höfðinu.
Þetta var tíu metra fall niður á götu.
Ég lenti jafnfætis við hliðina á verk-
stjóranum. Það var svartamyrkur
og hann hafði ekki séð hvað var að
gerast á þakinu, svo honum brá mik-
ið þegar ég lenti,“ segir Jón. „Það
bjargaði mér að ég var íþróttamað-
ur, kattliðugur og í góðu formi. Dag-
inn eftir tók ég þátt í íslandsmóti í
hnefaleikum og vann. Ég var þrisvar
sinnum Islandsmeistari og oft
félagsmeistari."
Jón telur að það hafi verið mistök
að banna þessa íþróttagrein 1956.
Hnefaleikar séu hin besta líkams-
rækt, í þeim þjálfi menn þol, líkams-
styrk, fimi, árvekni og viðbragðs-
flýti. Sú þjálfun hafí komið honum
vel í erfiðu starfi við að laga raflínur.
Þú svífur með okkur
Það er alltaf sérstök hátíðarstemning á Vínartónleikum
Sinfóníunnar. Enda kemur sama fólkið ár eftir ár, allir
í sínu fínasta pússi og skálar í kampavíni áður en ballið
byrjar. Og Vínartónlistin er sannkölluð kampavínsveisla
í tónum.
Fyrir fullu húsi ár eftir ár. Tryggðu þér miða í tíma!
Peter Guth
Arndís Halla Ásgelrsdóttir
Hljómsveitarstjóri: Peter Guth
Einsöngvari: Arndís Haila Ásgeirsdóttir
Félagar úr Kór íslensku óperunnar
Kórstjóri: Garðar Cortes

A&i)>(y>kU«aW SinfðnluhljðimnlUt bUndi
Fimmtudaginn 4. janúar kl. 19.30 örfá sæti laus
Föstudaginn 5. janúar kl. 19.30 laus sæti
Laugardaginn 6. janúar kl. 17.00 laus sæti
Að þessu sinni verða Vínartónleikarnir
í Laugardalshöll. Númeruð sæti
Miðasala
kl. 9-17 virka daga
Háskólabíó v/Hagatorg
Sími 545 2500
www.sinfonia.is

SINFONIAN