Morgunblaðið - 21.10.1987, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. OKTÓBER 1987
Sovésku fjárlögin fyrir 1988:
Frekari breytingar boð-
aðar í efnahagsmálunum
Gorbachev hyggst nota hergagnaiðnaðinn til að bæta
ástandið í landbúnaði
Moskvu, Reuter.
SOVÉSKA æðsta ráðið kom saman á mánudag til að ræða fjárlög
ríkisins fyrir árið 1988 og áætianir Mikhails Gorbachev, leiðtoga
Sovétrikjanna, um efnahagslega endurreisn. Segja embættis-
menn, að fleiri fyrirtækjum og iðngreinum en áður verði gert
að taka fullt tillit tíl raunverulegrar afkomu í rekstrinum.
Á næsta ári á efna-, skógar-
höggs-, málm-, olíu- og gasiðnaður-
inn, sem stendur undir 60%
iðnframleiðslunnar, að laga sig að
nýju kerfi og bein heildsöluviðskipti
milli fyrirtækja verða aukin. Á yfír-
standandi ári var eftirlit með
vörugæðum hert og hefur það vald-
ið því, að gallaðri framleiðslu fyrir
tugmilljónir rúblna hefur verið skil-
að eða hent. Hefur það aftur haft
áhrif á vöxt iðnframleiðslunnar en
hann var aðeins 3,6% á fyrstu níu
mánuðum þessa árs á móti 5,2% á
sama tíma í fyrra. Áætlað er, að
framleiðslan vaxi um 4,4% á öllu
árinu.
Kólumbía:
Sprenging í
varnarmála-
ráðuneytinu
Bogota, Reuter.
SPRENGJA sprakk i varaar-
málaráðuneyti Kólumbíu á
mánudag. Var hún falin í hol-
ræsi utan við ráðuneytið. Sex
manns særðust í sprengingunni
og fjöldi bifreiða eyðilagðist.
Að sögn lögreglu olli þrýstingur-
inn af sprengingunni því að allar
rúður í byggingunni brotnuðu. Tveir
hinna særðu voru hermenn.
Áður óþekkt samtök sem kalla
sig „Félagsleg uppreisn" segjast
bera ábyrgð á sprengingunni. í bréfí
sem samtökin sendu dagblöðum í
Kólumbíu nefna þau þetta „aðgerð
píslarvotta fólksins".
Skrifstofa varnarmálaráðherr-
ans, Rafaels Samudio, sem er á
annarri hæð hússins, er óskemmd
eftir sprenginguna. Ráðherrann
hefur mikið verið gagnrýndur und-
anfarið og hefur honum verið hótað
lífláti.
Utanríkisverslunin
dróst saman
Á fyrstu níu mánuðum ársins
hefur utanríkisverslunin minnkað
um 3,6%, útflutningur um 0,5% og
innflutningur um 4,2%. Heildarupp-
hæð þessara viðskipta var sem
svarar til 151 milljarðs dollara. Á
þessum tíma voru 118,5 milljónir
manna að störfum hjá ríkinu,
80.000 á vegum 8.000 sjálfstæðra
samvinnufyrirtækja og 200.000 í
einkafyrirtækjum. í fjárlagafrum-
varpinu er gert ráð fyrir auknum
umsvifum tveggja síðamefndu
rekstrarformanna. Samkvæmt op-
inberum tölum eru meðallaun í
Sovétríkjunum 200 rúblur á mánuði
(12.800 ísl. kr.) en voru 194 í fyrra.
Ahersla á vélaiðnaðinn
í efnahagsmarkmiðunum fyrir
næsta ár er lögð mikil áhersla á
minna bruðl og betri nýtingu al-
mennt og á véla- og verkfærafram-
leiðsluna. Hefur Gorbachev tekið
þannig til orða, að verulegar fram-
farir í þeirri grein séu forsenda
þess, að Sovétmenn geti keppt á
erlendum mörkuðum. Áætlaður
vöxtur í greininni á næsta ári er
7,3% en útlit er fyrir, að hann verði
aðeins 3,3% í ár. Telja vestrænir
sérfræðingar, að sovéskir embætt-
ismenn séu ekki á einu máli um
stefnuna í þessum málum en Ni-
kolai Talyzin, yfírmaður áætlunar-
mála, sagði, að undirstaðan fyrir
efnahagslegum framförum, í þess-
ari grein sem öðrum, væri betri
nýting hráefna og annarra auð-
linda.
Hergagnaiðnaður til
liðs við landbúnað
Gorbachev hefur í hyggju að
nýta hergagnaiðnaðinn í glímunni
við hin „ótrúlega flóknu" vandamál
í sovéskum landbúnaði. Hafði
Tass-fréttastofan eftir honum á
laugardag, að besta aðferðin til að
virkja almenning í baráttunni fyrir
betra lífí væri að auka matvæla-
framboðið í ríkisverslunum.
Hergagfnaiðnaðurinn er sú fram-
leiðslugrein, sem best er rekin í
Sovétríkjunum, og segja sérfræð-
ingar, að ætli Gorbachev sér að
láta hann hjálpa upp á sakimar í
landbúnaðinum sýni það vel hve
alvarlegum augum hann lítur
ástandið. Áætluð komuppskera á
næsta ári er 235 millj. tonn en var
232 millj. tonn á þessu.
Hernaðarútgj öld
óbreytt
Boris Gostev fjármálaráðherra
sagði, að framlög til vamarmála
yrðu óbreytt á næsta ári, 20,2 millj-
arðar rúblna, eða 4,6% af fjárlögun-
um. Á Vesturlöndum em menn
raunar sammála um, að opinberar
tölur yfír hemaðarútgjöld í Sov-
étríkjunum séu langtum of lágar
en breytingar á þeim eru samt oft
til marks um stefnuna í vamarmál-
um.
Rcuter
Mikhail Gorbachev á fundi æðsta ráðsins á mánudag. Hér er hann
á tali við Yegor Ligachev en hann er talinn annar mesti valdamaður
í landinu og fulltrúi þeirra, sem andvígir eru miklum breytingum.
Afganistan:
Stuðningsmenn Karmals
reknir úr miðstjórninni
Reynt að draga úr kommúnískri ásýnd stjórnarflokksins
Islamabad, Stokkhólmi, Reuter.
Najibullah, ráðamaður í Afg-
anistan, hefur treyst tökin á
kommúnistaflokknum í landinu
með því að reka burt stuðnings-
menn fyrrum forseta og fyrir-
rennara síns, Babraks Karmal.
Bandaríski iðnjöfurinn Armand
Hammer beitir sér nú fyrir því
upp á eigin spýtur að stilla til
friðar í Afganistan og er það
hugmynd hans, að Svíar verði
í forsvari fyrir alþjóðlegu frið-
Tesluliði í landinu.
útvarpinu í Kabúl sagði, að
15 fyrrum nánir samstarfsmenn
Karmals, þar á meðal hálfbróðir
hans, Mahmood Baryalai, hefðu
misst sæti sitt í miðstjóminni.
Karmal komst til valda í Áfganist-
an með innrás Sovétmanna árið
Öryggismálasamvinna Frakka og Spánveija:
Hyggjast samræma viðbún-
að og eftirlit á Miðjarðarhafi
Annecy, Frakklandi, Reuter.
RÍKISSTJÓRNIR Frakklands og Spánar hafa gert með sér sam-
komulag sem miðar að þvi að efla samvinnu ríkjanna á sviði
öryggismála Miðjarðarhafssvæðisins. Verður nefnd háttsettra
embættismanna komið á fót til að fylgjast með þróun öryggis-
mála á þessum slóðum auk þess sem uppi eru ráðagerðir um
að samræma eftirlit á láði, legi og í lofti.
Á sunnudag lauk í Frakklandi verið rætt um hvemig samhæfa
tveggja daga fundi ráðherra ríkis-
stjóma Frakklands og Spánar.
Jean-Bemard Raimond, utanrík-
isráðherra Frakklands, sagði á
blaðamannafundi sem boðað var
til af þessu tilefni að hann og
hinn spænski starfsbróðir hans,
Francisco Femandez Ordonez,
hefðu orðið ásáttir um að koma
á fót sérstakri nefnd háttsettra
embættismanna til að fylgjast
með þróun öryggismála á Miðjarð-
arhafí. Sagði hann að einnig hefði
mætti eftirlit á vestanverðu Mið-
jarðarhafí og hefði í því samhengi
komið fram hugmyndi- um að
samtengja ratsjárkerfí ríkjanna.
Einnig nefndi hann aukna sam-
vinnu flughers og flota ríkjanna
í þessu skyni. Hann bætti því við
að spænsku fulltrúamir hefðu lýst
yfír vilja sínum til að taka þátt í
þróun og smíði njósnahnattar sem
gengur undir heitinu „Helios" og
nú er unnið að í Frakklandi.
Væntanlegur samningur risa-
veldanna um upprætingu skamm-
og meðaldrægra kjamorkuflauga
hefur leitt til þess að ríki Vestur-
Evrópu hafa að undanfömu rætt
um að auka samstarf sitt á sviði
vamarmála. Raimond sagði sam-
komulag þetta geta haft í för með
sér ákveðnar breytingar fyrir
Vestur-Evrópuríkin. Kvað hann
nauðsynlegt fyrir ríki Vestur-
Evrópu að bregðast við nýjum
tillögum Sovétstjómarinnar í af-
vopnunarmálum og hvatti stjóm-
völd í viðkomandi rílqum til að
treysta samstöðu sína.
Raimond sagði frönsku ríkis-
stjómina einnig vona að Spán-
veijar myndu f fyllingu tímans
ganga í Vestur-Evrópusamband-
ið. Frakkar telja sambandið
kjörinn vettvang fyrir ríki Vest-
ur-Evrópu til að treysta samvinnu
sína á sviði vamarmála innan
Atlantshafsbandalagsins. Auk
Frakka eiga Vestur-Þjóðveijar,
Belgar, ítalir, Bretar, Lúxem-
borgarar og Hollendingar aðild
að Vestur-Evrópusambandinu.
Að sögn Raimonds ræddu vam-
armálaráðherrar ríkjanna tveggja
einnig að standa saman að smíði
hergagna. Ónefndur embættis-
maður í spænska utanríkisráðu-
neytinu sagði aukin vopnavið-
skipti ríkjanna einnig hafa borið
á góma. Spánveijar vildu gjaman
kaupa fleiri franskar þyrlur af
Puma-gerð og Frakkar hefðu lýst
yfír áhuga sínum á að kaupa
spænsk flugskeyti.
1979 en var rekinn frá og sendur
til vistar í Sovétríkjunum í maí í
fyrra. Vestrænir stjómarerindrek-
ar segja, að breytingamar séu
gerðar til að draga úr komm-
únískri ásýnd stjómarflokksins og
í þeirri von, að skæruliðar verði
fúsari til viðræðna við hann.
Bandaríski iðnjöfurinn Armand
Hammer, forstjóri olíufélagsins
Occidental Petroleum, hefur
síðustu daga átt viðræður við
ráðamenn í Moskvu, Kabúl og
Islamabad í Pakistan um hugsan-
lega friðarsamninga í Afganistan.
Hammer, sem hefur haft einstak-
an aðgang að sovéskum ráða-
mönnum allt frá dögum Lenins,
hefur lagt á það áherslu, að sov-
éskur her fari burt úr landinu og
komið verði á samsteypustjóm
undir eftirliti Sameinuðu þjóðanna
og alþjóðlegs friðargæsluliðs. Vill
hann, að Svíar verði þar fremstir
í flokki.
Pierre Schori, aðstoðamtanrík-
isráðherra Svía, sagði í viðtali við
sænska útvarpið, að sænska
stjómin vildi leggja sitt af mörk-
unum til friðar í Afganistan en
ekki vildi hann segja af eða á um
þátttöku sænskra hermanna í frið-
argæslu.
ERLENT