Morgunblaðið - 17.12.1983, Qupperneq 8

56
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. DESEMBER 1983
Skíðaskór
&

Bambino
Nr. 26—29. Kr. 865,-
Nr. 30—33. Kr. 951.-
Pioneer I
Nr. 30—37. Kr. 1.038,-
Pioneer II
Nr. 38—41. Kr. 1.293.-
Bled 75
NR. 37—47. Kr. 1.323.-
Atlas
Nr. 42—46. Kr. 1.669,-
Póstsendum.
Erum við svona myrkfælin
Bókmenntír
Jóhanna Kristjónsdóttir
Kvöldgestir Jónasar Jónassonar
Guðni Kolbeinsson bjó til prentunar
Útg. Vaka 1983.
Það er dulítið skrítin stefna að
bókaforlagið Vaka skuli finna sig
knúða til að gefa út í bókarformi
ýmsa þá útvarpsþætti sem hafa
orðið vinsælir nú síðasta ár eða
vel það. Útvarpsþættir og ritað
mál eru alveg sitthvað og þó svo
að ýmsir hafi áður orðið til að
senda frá sér útvarpserindi og
annað ámóta er ekki þar með sagt,
að það hafi alltaf verið sérlega
lánlegt. Kvöldgestir Jónasar Jón-
assonar hefur oft verið vel heppn-
aður þáttur, býsna langdreginn á
stundum og ákaflega misjafn
sjálfsagt vegna viðmælendanna
líka. En Jónas Jónasson hefur að
sumu leyti ákaflega gott lag á að
laða viðmælendur sína til að tjá
sig — það er svo auðvitað smekks-
atriði, hvort maður getur fellt sig
við orðskrúð og takta sem hann
hefur tamið sér, sumum finnst það
ljúft, öðrum verður pínulítið
bumbult af því. Mikið var ég til
dæmis orðin leið á þesum „skáld-
legu“ kveðjum sem hann lét falla
við flesta: passið ykkur á myrkr-
inu ... og svo ýmis heilræði önnur
Fróðárundur
í Eyrbyggju
BÓKAÚTGÁFA Menningarsjóðs
hefur gefiö út ritið Fróðárundur í
Eyrbyggju eftir Kjartan G. Óttósson
og er það 42. bindi í ritröðinni Studia
Islandica sem Bókmenntafræðistofn-
un Háskóla íslands og Bókaútgáfa
Menningarsjóðs gefa út.
1 frétt frá útgefendum segir, að
Fróðárundur í Eyrbyggju sé endur-
skoðuð BA-ritgerð sem höfundur
lagði fram til prófs vorið 1979 og
samdi undir umsjón óskars heit-
ins Halldórssonar dósents. Er hér
fjallað um eitt forvitnilegasta
rannsóknarefni íslenskra fornrita
og það rakið og skilgreint ítarlega
og á skemmtilegan hátt. Bókin
skiptist í fimmtán kafla auk for-
mála, athugasemda og heimildar-
skrár, svo og efnisútdráttar á
ensku er Haukur Böðvarsson hefur
þýtt.
Fróðárundur í Eyrbyggju er 139
blaðsíður að stærð og bókin prent-
uð í Leiftri. Ritstjóri Studia Island-
ica er Sveinn Skorri Höskuldsson
prófessor.
látin fylgja með, sem er eiginlega
ekki hægt að vera að endurtaka
sýknt og heilagt en geta hljómað
„smart" svona á stundum og þegar
þannig stendur á.
Og svo eru kvöldgestaþættir hér
sem sagt komnir út á bók, að vísu
ekki nema um átta þættir, ekki
veit ég hvernig hefur verið valið í
þessa bók og ekki geri ég mér al-
veg ljóst hvað átt er við með að
Guðni Kolbeinsson hafi búið þætt-
ina til prentunar. Guðni tekur
fram að hann hafi nefnilega látið
orðafar kvöldgesta og gestgjafa
þeirra halda sér að mestu, að vísu
fellt brott þarflitlar endurtekn-
ingar og lagfært orðalag á stöku
stað. Ég fæ ekki séð að Guðni hafi
unnið að þessu nema alveg í iág-
marki, mörgu mætti hnika til og
lagfæra án þess að um neins konar
ritskoðun væri að ræða. Auk þess
Bókmenntir
Jenna Jensdóttir
Barnagaman
Einar Bragi þýddi.
Myndskreyting eftir marga lista-
menn.
Iðunn, Reykjavík 1983.
Sú var tíðin að íslenskir lesend-
ur á öllum aldri biðu með óþreyju
eftir sögum sem fluttu þeim sama
efni og þessi bók gerir nú.
Hér eru gamalkunnar frásagnir
ásamt nýjum sögum og söguköfl-
um sem einnig sækja flestar efni
til fortíðarinnar. Efni sem fékk
lesendur til þess að svita og
skjálfa af spennu og ótta í heimi
ævintýranna sem geymdu and-
stæður mannlífs. Átök og hrylling
í mannraunum hrikalegrar lífs-
baráttu samfara göfugmennsku,
góðvild og fórnfýsi. Hinar gömlu
sögur urðu því sígildar, voru þýdd-
ar á mörg tungumál og mikið lesn-
ar víða um heim.
Fábreytni hversdagsins hvarf
úr hugarheimi lesandans og þessi
upplifun andans í ókunnum heimi
sagna, langt utan við hið kenni-
lega líf varð eins og rafmagn fyrir
lífskraftinn.
Grimmsævintýri, Gulliver í
Risalandi, sögur Rudyard Kipling
og Selmu Lagerlöf, kannast allir
íslendingar við, sem komnir eru
um og yfir miðjan aldur. Seiðandi
máttur þessara sagna, sem kom til
lesandans á góðu móðurmáli hans
Jónas Jónasson.
varð ógleymanlegur.
Tímarnir eru breyttir. Það eru
engar töfadyr hins spennandi og
óvænta sem ljúkast upp fyrir les-
endum slíkra sagna nú.
Hinn opni heimur þekkingar
hefur boðað nýja spennu, meiri
átök, meiri óhugnað, beislaðan
járnköldum tilfinningadofa efn-
ishyggjunnar.
Það er vert að íhuga að fiestar
sögur í þessari bók eru ævagamlar
og hafa þó engin lífshvörf megnað
Bókmenntir
Sigurður Haukur Guöjónsson
Lúlla rænt
Höfundur: E.W. Hildick
Þýðing: Álfheiður Kjartansdóttir.
Prentun: Oddi hf.
Útgefandi: Iðunn.
Þetta er fjórða bókin sem Iðunn
gefur út um mjólkurpóstinn Lúlla
og félaga, eftir breska verðlauna-
höfundinn E.W. Hildick. Bráð-
snjöll saga, sögð af mikilli fimi,
svo að lesandinn lætur bókina vart
frá sér, fyrr en hún er öll lesin. Já,
hér vantar ekki æsilega atburði.
Lúlli bregður sér í frí ásamt
skjólstæðingum sínum Pat,
Timma og Smitta. Ferðinni er
hefði hann gert gestgjafanum
greiða, ef hann hefði fellt niður
kveðjur hans eða að minnsta kosti
skrúfað aðeins niður í þeim.
Þessir þættir eru svo bara að
öðru leyti alveg skikkanlegir þeg-
ar þeir eru komnir á bók. Kannski
ekki ástæða til að fara að gefa
þeim einkunn hverjum og einum,
en þátturinn með Guðrúnu Svövu
og séra Gunnari Björnssyni varð
bara ágætur á prenti líka, viðtalið
við þau hjón Stellu Guðmunds-
dóttur og Róbert Arnfinnsson og
nefna mætti síðast en ekki sízt
þáttinn með Huldu Stefánsdóttur
og Snorra Ingimarssyni. Þar á
Hulda að vísu sjálf kannski ívið
drýgri hlut en sjálfur spyrjand-
inn.
Myndir í bókinni eru margar og
ágætar og bókin er vel úr garði
gerð af hálfu útgáfunnar.
að ganga að þeim dauðum.
Nýjar myndir með sögunum
ganga á vit fortíðar og sveipa frá-
sagnir dulrænu kynngi.
Það er gaman að líta þessa bók
og vona ég að fleiri slíkar komi á
eftir.
Einar Bragi hefur íslenskað all-
ar sögurnar.
Bókin er fallega útgefin. En
nafn hennar er á ferðinni í öllum
grunnskólum landsins á bók sem
notuð er til lestrarkennslu.
stefnt vestur um haf til fundar við
föður telpunnar Pat. Þau komast
að því skötuhjúin að gamla speki-
yrðið „Dag skal að kvöldi lofa“, er
enn í gildi, þau lenda ekki í faðmi
vina, heldur óprúttinna mannræn-
ingja. Þau eiga arga vist fyrir
höndum, en með hjálp félaga úr
hópi þeim er Lúlli hafði þjálfað til
starfa, tekst að koma höndum yfir
forsprakka glæpalýðsins.
Það er ekki nokkur vafi á því að
þetta verður gersemisbók í hönd-
um þeirra, er æsisögum unna, hér
vantar ekkert, frásögnin svo lif-
andi og ljós, að lesandinn er stokk-
inn inná sviðið áður en hann veit
af.
Þýðing Álfheiðar mjög góð,
málið fallegt og lipurt. Próförk vel
unnin og prentun líka. Hafi Iðunn
þökk fyrir prýðisbók.
Gengið á vit fortíðar
Lúllu rænt