Morgunblaðið - 19.07.1983, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. JÚLÍ 1983

Dagur Vilhjálms
O Krúnusinnar á Noröur-frlandi í skrúðgöngu á degi Vilhjálms af Óraníu 12. júlí síðastliðinn. Hátíðahöld á
þessum degi eru til að minnast sigurs mótmælendatrúarmanna á kaþólikkum í bardaganum við Boyn 12. júlí
1690. Þá náðu þeir þeim tökum sem þeir hafa á Norður-írlandi enn þann dag í dag. símamynd ap.
Askew kom
öllum á óvart
New York, 18. júlf. AP.
REUBIN ASKEW, fyrrverandi ríkisstjóri Florida, bar sigur úr býtum í
úrtakskönnun meðal forsetaframbjóðenda Demókrataflokksins í New
Hampshire og Wisconsin um helgina.
í Manchester, New Hampshire,
fékk Askew hvorki meira né
minna en 1066 af 1143 greiddum
atkvæðum, en John Glenn, öld-
ungadeildarþingmaður, kom ann-
ar með aðeins 34 atkvæði. Alan
Cranston, öldungadeildarþing-
maður, fékk 23 atkvæði og Walter
Mondale, fyrrum varaforseti, 14
atkvæði. Ernest Hollings og Gary
Hart, báðir öldungadeildarþing-
menn, fengu tvö atkvæði hvor.
Að sögn talsmanns Demókrata-
flokksins í New Hampshire endur-
speglar sigur Askews betri skipu-
lagningu ríkisstjórans fyrr-
verandi. Forkosningar til forseta-
kosninga byrja jafnan í New
Hampshire svo forskot eins fram-
bjóðandans þar kynni að hafa
áhrif á forkosningar, sem fylgja í
kjölfarið.
í úrtakskönnun í Shawando-
héraði í Wisconsin hlaut Askew 75
af 117 greiddum atkvæðum á laug-
ardag. Mondale fékk 16, Cranston
14, Glenn 7, Hart 3 og Hollings 1
atkvæði.
„Þeir, sem atkvæðin töldu, voru
höggdofa yfir þessu," sagði foringi
demókrata í Shawando-héraði,
Kurt Treptow, og bætti við að
Askew hefði haft sig minna í
frammi í Wisconsin en hinir fram-
bjóðendurnir. Askew kvaðst sjálf-
ur vera ánægður með árangurinn,
þrátt fyrir að hann teldi úrtaks-
könnunina ekki vera mjög áreið-
anlegan mælikvarða á vinsældir
frambjóðenda.
Hafa ekki efnt loforð sín um mannréttindi:
Ríki Austur-Evrópu gagn-
rýnd á ráðstefnunni í Madrid
Madrid, 18. júlí. AP.
MAX Kampelmann, aðalfulltrúi Bandaríkjamanna á öryggismálaráðstefnu
Evrópu í Madrid, veitti í dag ríkjum Austur-Evrópu mikla ádrepu fyrir að
efna ekki þau loforð um mannréttindi, sem gefin voru með sáttmálanum í
Helsingfors 1975.
Bandaríkjamenn gætu ekki nú
fallizt á „takmarkaðan samninga-
árangur, sem fengi menn til þess
að gleyma því, að undirskrift á
skjal þýddi ekki endilega það
sama og að skilmálum þess væri
fyigt“.
Næsta fimmtudag á Kampel-
mann að koma fyrir sameiginlega
nefnd beggja deilda Bandaríkja-
þings og gera grein fyrir því
bráðabirgðasamkomulagi, sem
gert var í Madrid í sl. viku.
í ræðu sinni tilgreindi Kamp-
elmann ýmis tilvik, þar sem ríki
Austur-Evrópu hafa svikið þau
fyrirheit, sem þau gáfu með Hels-
ingfors-sáttmálanum og nefndi
þar m.a. herlögin í Póllandi,
áframhaldandi styrjöld í Afgan-
istan „þar sem 100.000 manna inn-
rásarlið er enn“, neitun til Gyð-
inga á því að fá að fara frá Sovét-
ríkjunum og handtökur og aðgerð-
ir gegn fólki, sem „vinnur að friði
og allsherjar afvopnun á sviði
kjarorkuvopna".
í yfirlýsingu, sem Reagan for-
seti gaf út í kjölfar samkomulags-
ins í Madrid, sagði m.a. að það
fæli í sér tilmæli til allra þeirra 35
ríkja, sem þátt tækju í ráðstefn-
unni og þá sérstaklega til þeirra
ríkja, sem „með svo dapurlegum
hætti hafa svikizt um að efna þau
loforð, sem gefin voru í Helsing-
fors“.
Þessi ríki yrðu nú að standa fast
við skuldbindingar þær, sem þau
hefðu gefið og helga sig að nýju
því verkefni að „efla frelsi og
réttlæti, sem að lokum hljóti að
verða sá grundvöllur, sem öryggi
Evrópu mun byggjast á“.
Forsetinn tók það hins vegar
fram, að bandaríska stjórnin hefði
fallizt á samkomulagið í Madrid
„með engum tálvonum varðandi
eðli Sovétríkjanna", en með tilliti
til aðstæðna, þá er þetta
samkomulag „það bezta, sem unnt
var að ná“.
Mannránið á Ítalíu:
Segulbandsspóla
frá ræningjunum?
Friðarsyeitirnar
áfram í Líbanon
SÞ, 18. júlL AP.
ÖRYGGISRÁÐ Sameinuðu þjóðanna
hefur ákveðið að verða við áskorun
utanrikisráðherra Líbanons, Elie A.
Salems, og framlengja dvöl friðar-
sveita í Suður-Líbanon um þrjá mán-
uði, eða til 19. október. Amin Gemayel,
forseti Líbanons, hélt áleiðis til Banda-
ríkjanna á mánudag til viðræðna við
ráðamenn.
Fellibylur
Manila, Filippseyjum, 17. júlí. AP.
GÍFURLEGUR fellibylur æddi yfír
Filippseyjar um helgina og þriggja
metra háar flóðbylgjur hreinsuðu
burt heilu hverfín. Vitað er að 111
manns létu lífíð og óttast er að sú
tala hækki.
Alþjóða Rauði krossinn hefur
hafið mikið hjálparstarf. Tals-
menn hans sögðu í gær, að um
140.000 manns hefðu orðið fyrir
náttúruhamförunum á einn hátt
eða annan, en fellibylurinn hefði
farið með miklum látum yfir 5
borgir og 8 sýslur. Sem dæmi um
kraft veðursins má geta þess, að
einungis þrjú hús voru uppistand-
andi í þorpinu Pantalan, en þau
voru 400 talsins áður en veðrið
skall á.
Tillagan um friðarsveitirnar var
samþykkt með þrettán atkvæðum
gegn engu, en Sovétríkin og Pólland
sátu hjá. I ályktun, sem lögð var
fram með samþykktinni, eru allar
þjóðir, sem hlut eiga að máli, hvatt-
ar til samstarfs við Sameinuðu þjóð-
irnar í tilraunum þeirra til að gera
Líbönum kleift að ná fullum yfir-
ráðarétti yfir landi sínu.
Gemayel forseti mun eiga fund
með Reagan Bandaríkjaforseta á
föstudag en hann mun einnig ræða
við Caspar Weinberger, varnarmála-
ráðherra og nokkra af leiðtogum
bandaríska þingsins. Talið er að
Gemayel muni ræða við ráðamenn
um efnahagslega og hernaðarlega
aðstoð Bandaríkjanna við Líbanon,
svo og leiðir til að fá erlendar her-
sveitir til að hverfa úr landi.
í fréttum frá Tel Aviv segir að
gerð hafi verið skotárás á ísraelskar
varðsveitir skammt suður af Beirút
á sunnudagskvöld. Sjö hermenn
munu hafa særzt, þar af tveir alvar-
lega.
Haft er eftir Yasser Arafat, leið-
toga samtaka Palestínumanna, í
nýjasta tölublaði vikuritsins „Time“,
að Sýrlendingar beiti nú undirróðri
til að fá uppreisnarmenn innan sam-
takanna til að mynda nýja frelsis-
hreyfingu Palestínumanna. Þar er
einnig haft eftir Arafat að klofning-
urinn innan Fatah-hreyfingarinnar
sé kominn „á mjög alvarlegt" stig.
Fatah-hreyfingin er stærsti baráttu-
hópurinn innan Frelsissamtaka Pal-
estínumanna.
Kómaborg, 17. júlí. AP.
Lögregluyfírvöld í Rómaborg hafa
fengið í hendurnar segulbandsspólu
með stúlkurödd, sem þykir mjög
líkjast rödd hinnar 15 ára gömlu
Emanuelu Orlandi sem rænt var á
dögunum. Hefur þess verið krafíst
að tyrkneska hryðjuverkamanninum
Mehmet Ali Agca verði sleppt úr
haldi í stað stúlkunnar, en Agca
reyndi sem kunnugt er að myrða Pál
páfa á Péturstorginu í Róm um árið.
Spólan fannst þannig að hringt
var í fréttamann hjá ANSA-
fréttastofunni og honum sagt að
spólan væri á tilteknum stað. At-
hugaði hann það og kom það á
daginn. Á spólunni má heyra
hræðsluþrungin óp stúlku sem
grátbiður um frið til að fá að sofa
lítið eitt og að sér verði sleppt úr
haldi. Foreldrar stúlkunnar hafa
hlytt á spóluna og hafa sannfærst
að á köflum sé röddin svo ótrúlega
lík rödd dóttur þeirra, að þetta
hljóti að vera hún og engin önnur.
Lögreglan fékk nýlega upphring-
ingu þar sem karlmannsrödd
heimtaði að Agca yrði sleppt fyrir
20. júlí, að öðrum kosti yrði stúlk-
an myrt. Lögreglan segist ekki
viss hvort um gabb sé að ræða eða
ekki og er litlu nær um hvar stúlk-
an er niðurkomin, né hverjir muni
hafa rænt henni.
Ætlar Genscher
að draga sig í hlé?
Bonn. 17. iúlí. PT.
Bonn, 17. júlí. PT.
TALIÐ ER víst að Hans Dietrich
Genscher, utanríkisráðherra
Vestur-Þýskalands og formaður
Frjálsa demókrataflokksins, segi
af sér báðum embættum áður en
langt um líður og þá fíokksfor-
mannsembættinu á undan. Skýr-
ingarnar eru taldar fleiri en ein,
bæði mun hann vera hreinlega orð-
inn þreyttur, einnig er talið að
hann sjái ekki fram á meiri póli-
tískan frama.
Vangaveltur eru og hafa verið
á lofti um eftirmann hans um
nokkurt skeið og þykir einn lík-
legri en aðrir. Er það flokksbróð-
ir hans að nafni Jurgen Morlok,
leiðtogi flokksins í Baden-
Wúrtenberg-kjördæminu. Otto
Lambsdorf, sem nú gegnir emb-
ætti efnahagsmálaráðherra er
talinn líklegasti eftirmaður hans
í utanríkisráðherrastólnum.
Lambsdorf hefur mikið verið í
sviðsljósinu, komið víða fram og
tjáð sig meira um utanríkismál
heldur en ætla mætti af ráð-
herra í hans stöðu. Þykir það
benda til þess að verið sé að
skóla hann í embættið.
Franz Josef Strauss, leiðtogi
Kristilega sósíal-bandalagsins
fékk óblíðar viðtökur hjá
flokksbræðrum sínum, er hann
ávarpaði þá á þingi flokksins í
Múnchen um helgina. Strauss
fór m.a. fram á að flokkurinn
samþykkti lán til Austur-Þýska-
lands upp á einn milljarð marka.
Var mikið baulað á hann og er
þetta í fyrsta skipti í áraraðir
sem hann hefur mátt slíkt þola.
Telja fréttaskýrendur það benda
til þess að staða Strauss innan
flokksins sé ekki eins sterk nú og
fyrir kosningarnar.
Ift
Reubin Askew Genschen