Morgunblaðið - 26.01.1969, Blaðsíða 10

10
MORGUNKLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. JANÚAR 1969.
Hvernig. lízt yður á athuganir og áform
um sjóefnavinnslu á Reykjanesi?
Stóriðja er nú að hefjast á
tslandi, hugsuð í því skyni að
gera atvinnuvegi okkar fjöl-
breyttari og auka útflutnings
framleiðsluna. Þá er auðvitað
mikið bollalagt um hverra
kosta við eigum völ. Og
athyglin beinist að jarðhita og
raforku, sem eru þeir orku-
gjafar er við eigum. Komnar
eru fram hugmyndir um að
nýta þessa orku til efnaiðnað-
ar úr sjó, þannig að fyrst verði
unnið salt og síðan dýrmæt-
ari efni úr þvi á seinni stig-
um framleiðslunnar. Að þessu
beinast umfangsmiklar rann-
sóknir á Reykjanesi, þar sem
bæði er mikill jarðhiti og
stutt í sjó, enda kemur salt
heitt vatn úr borholum. Þarna
fara nú fram boranir og hvers
kyns athuganir með tilliti til
hugsanlegrar sjóefnavinnslu í
stórum stíl. En umfang rann-
sóknanna og vinnslunnar,
þegar til kemur, eru í stærri
stil en ísiendingar hafa
nokkurn tíma átt að venjast.
Frá þessum rannsóknum
hefur verið skýrt í blöðum, í
fréttum og viðtölum við sér-
fræðinga og verður ekki farið
nánar út í það hér.
Þar sem þetta mál er svo
mikilsvert og svo ofarlega á
baugi, hefur Morgunblaðið
snúið sér til fólks og spurt:
Hvernig lázt yður á rann-
sóknir og áform um sjóefna-
vinnslu á Reykjanesi?
Hallgrímur Guðmundsson,
afgreiðslumaður togara.
Hallgrímur Guðmundsson, í
Togaraafgreiðslunni, segir.
Mér lízt prýðilega á það.
Tel þetta eitt mesta nauð-
synjamál, sepa hér liggur
fyrir. Okkur er nauðsynlegt
að geta unnið flest af því sem
landið sjálft býður upp á.
Og ég álit að rannsóknum
beri að hraða sem mest. Við
ættum að reyna að drífa
okkur í þetta.
Markús Einarsson, veður-
fræðingur, segir:
Mér lízt vel á þessar rann-
sóknir. Margt virðist mæla
með framkvæmdum á Reykja
nesi, enda mikill jarðhiti fyrir
hendi. Þessi áform bytggja, að
því er mér skilst, á margra
ára athugunum og rannsókn-
um, sem fraimkvæmdar hafa
verið af litLurn efnum. Því
miður er það oft svo, að lítili
skilningur er á gildi rann-
sókna fyrr en séð verður að
það gefi talsvert í aðra hönd.
Markús Einarsson,
veðurfræðingur.
Hitt er víst, að rannsóknir,
sem í dag hafa nærri ein-
göngu fræðilegt gildi, geta á
morgun orðið hagnýtar og því
væri stórauknum framlögum
til rannsókna eflaiust vel var-
ið.
Signý Sen, BA., segir:
Mér lízt vel á alla vísinda-
lega efnaiðju á íslandi, hvort
heldur hún beinist áð vinnslu
dýrmæts áburðar úr andrúms
loftinu — eins og Áburðar-
verksmiðjan gerir, — fyrsta
flokks sement úr skeljasandi
frá botni Faxaflóa — eins og
Sementsverksmiðjan gerir —
eða verðmætra sjávarsalta úr
hinu saltrika jarðvatni Reykja
nestáar og sjálfum Garðsjó —
eins og hinu fyrirhugaða efna
veri er ætlað að gera. Hér er
um mikilvægt efnahags- og
atvinnuspursmál að ræða, og
ætla má að nývirki af þessu
tagi varði veginn til frekara
efnahagslegs sjálfstæðis og
aukins jafnvægis í þjóðarbú-
skapnum. Ég er a!ð vísu ófróð
um forsendur þessarar efna-
gerðar eða markaðsmöguleika
að öðru leyti en fram hefur
komið í almennum fréttum,
en treysti verkfræðingum
okkar og iðnrekendum í þessu
Signý Sen, B.A.
efni, enda hygg ég að við-
leitni hérlandsmanna til meiri
háttar iðnreksturs hafi hing-
að til hvergi 'borið eins ríku-
legan ávöxt og iðjan úr lands-
ins eigin efnum.
Asgeir Þorsteinsson, verk-
fræðingur, segir:
Mér lízt vel á að eitthvað
skuli vera gert í þessum mál-
um. Hvert tækifæri þarf að
nota. Þau eru ekki svo mörg.
Ég tel að unnið skuli að rann-
sóknum þarna en tek fram,
að staðhætti þekki ég ekki.
Það foer að ganga úr S'ku;gga
um hvers virði þessir stað-
hættir eru. Ekkert er hægt að
gera fyrr en búið er að ganga
úr skugga um það. Mér hefur
skilist, að fjárhagslega sé
þetta tryggt, ef aðstæður og
stáðhættir séu réttir, en um
það veit ég etkki. Hvort þetta
verður endanlega það rétta,
get ég því ekki sagt um.
Mér þykir ákaflega lítil
fræðsla um þetta hafa gengið
til aimennings, svo maður get
ur lítið áttað sig á málum
eftir henni. Ég hefi engar
skýrslur séð, aðeins það sem
komið hefur fram í viðtölum.
Þar er ýrnsu slegið föstu, en
engar tölulegar upplýsingar
hafa komið fram. En þetta
mál er þess eðlis, áð mér
finnst tölur nauðsynlegar, til
Asgeir Þorsteinsson,
verkfræðingnr.
að hægt sé að átta sig á því.
Þeirra sakna ég. Ég hefi því
erngin gögn um það, hvemig
útkoman af þessu kunni að
verða. Einkum mundi mig
langa til að vita nánar, hvem-
ig hægt verður að losma við
umframframleiðsluna á saliti,
það sem ekki verður notað
hér í landimu. Það er atriði,
sem skiptir ákaflega miklu
máli.
Tómas Guðjónsson, vél-
stjóri, segir:
Mér lízt vel á það. Fleira
er hægt að fá úr sjónum en
þorsk. Með borunum á Reykja
nesi skapast ótrúlegir mögu-
leikar, þegar jarðhitinn er
svona mikill. Ég tel, að í þessu
liggi framtíð okkar. Við verð
um að taka við svo mörgum
á vinmumarkaðinn á næstu ár-
urn, fólk sem við verðum að
setja í önnur verkefni en áð
veiða fisk. Hugsa sér, að við
skulum ekki nýta nema 3%
af jarðhitanum og 2% af
vatnsorkunni, á sama tíma
sem við verðum að taka við
34000 á vinnumarkaðinn á
næstu 10—15 árum, að því er
okkur er sagt. Þar er átt við
skólaæskuna, sem nú kemur
út á vinnumarkaðinn.
Mín skoðun er sú, að við
eigum að gera allt sem vi’ð
getum til að auka þessar rann
sóknir. Á rannsóknarsviðinu
er allt of lítið gert hér, því
landið er ókannað. Þar liggja
svo ótal margir möguleikar,
miklu meiri en við viíum í
dag. Ég hefi sjálfur reynt að
leggja minn litla skerf til
slíkrar könnunar, því ég hefi
farið með dr. Sigurði Jóns-
syni í rannsóknarferðir við
strendur landsins, þegar hann
Tómas Guðjónsson, vélstjórL
hefur komið heim á sumrin,
og ég hafði mikinn áhuga á
og starfaði við þá sýningar-
deild, er fjallar um rannsókn-
ir í hafinu, á sýningunni „Is-
lendingar og hafið“.
Ég sé vissulega ebki eftir
því fé, sem fer í slíkar rann-
sóknir. Þær þarf áð auka stór
lega. Ekki aðeins í sambandi
við sjóefnavinnsluna, þó hún
sé áreiðanlega mikilvægust
núna, heldur þarf Mka að
rannsaka ótal margt fleira.
Þama skapast fleiri möguleik
ar. 300 stiga heita jarðgufu
má t.d. líka hagnýta til oMu-
vinnslu. Sj óef na vinnslan er
þó nærtækasta verkefnið
núna.
Ingvar Jóhannsson, fram-
kvæmdastjóri í Njarðvíkum,
segir:
Ingvar Jóhannsson,
f r amk væmdast j óri.
Við Suðurnesjamenn erum
mjög hrifnir af þessari hug-
mynd. Við erum um leið
kvíðnir um að þessar rann-
sóknir taki nokkuð lanigan
tíma. En þar sem við höfum
trú á þvl að núverandi ríkis-
stjórn muni í framtfðinni í
auknum mæli beina sínum
kröftum að því að efla iðnað
í landinu af brýnni lífsnauð-
syn, þá horfum við björtum
augum fram á það, að þeim
rannsóknum verði hraðað svo
mjög sem auðið er.
Jafnframt hefði ég viljað
bæta því við, áð við teljum
rétt að fá upplýst hjá orku-
málastofnuninni hvenær hag-
kvæmt sé að vinkja jarðhita
til raforkuvinnslu. Við Suður
neisjamenn, sem stöndum að
rafveitu Reykjaness, erum
orðnir þreyttir á þeim greiðsl
um, sem við höfum orðið að
inna af hendi fyrir aðflutning
á raforku frá öðrum stöðum,
þegar víð vitum að við höfum
sennilega möguleika á vinnslu
á mestri jarðhitaorbu, sem
fáanleg er hérlendis.
I sambandi við stóriðju á
þessum stað, Reykjanesi, má |
benda á það, að þúsundir
milljóna hafa þegar verið fjár
festar og lagðar í millilanda-
flugvöll, sem Islendingar hafa
greiðan aðgang að, í hafnar-
mannvirki og hraðbraut til
höfuðfoorgarsvæðisins.
Rannsóknirnar varðandi sjó
efnavinnslu eru mjög á frum-
stigi, en Su’ðumes j amenn
fylgjast af áhuga með þeim
og munu gera svo í framtíð-
inni.
Jóhann Briem, ritstjóri,
segir:
Það er íslendingum brýn
nauðsyn að byggja upp fjöl-
Jóhann Briem, ritstjórL
þættara atvinnuMf og hagnýta
þá landkosti, sem fyrir hendi
eru. Held ég, að enginn geti
verið á móti áformum um
rannsóknir og framkvæmdir,
sem stuðla að þessari þróun.
Ef okkur á að takast að
skapa meira jafnvægi í efna-
hags- og atvimnuMfinu, þá er
höfuðnauðsyn að aúka fjöl-
breytni atvinnuveganna, en
einmitt sjóefnaverksmiðja
gæti verið einn þáttur þeirrar
viðleitni
Hér er vissulega um erfitt
verkefni áð ræða, en með því
að hagnýta erlent fjármagn
og tækniþekkinigu ætti að
vera hægt að byggja upp
efnaiðnað á Reykjanesi. 1
Á fáum árum höfum við
séð tvö fyrirtæki rísa hér á
landi, kísilgúr-verksmiðju og
álverksmiðju. Virðist sem þar
hafi verið stefnt í rétta átt og
beri að halda áfram á sömu
braut.
Þó að ætíð sé nauðsynlegt
áð eygja nýja möguleika, þá
tel ég, að við ættum einnig
að íhuga, að það er ekki nóg
að byggja upp fyrirtæki, við
þurfum einnig að efla og hlúa
að þeim fyrirtækjum, sem hér
enu fyrir, en það hefur sturíd-
um gleymzt.