Morgunblaðið - 21.05.1967, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUÍÍNUDAGUR 21. MAI 1967.
Hákon H. Kristjónsson hdl.:
VINSTRI
MIG langar til að leggja orð
í belg varðandi fyrirhugaða
breytingu okkar á vinstri-
timferð yfir í hægri umferð,
og að sjálfsögðu held ég eins
og allir aðrir, sem um þetta
hafa fjallað, að ég hafi ýmis-
legt til málanna að leggja.
Nefnd sú. sem hafa á með
höndum undirbúning máls
þessa hefur nokkuð verið
- HÆGRI
gagnrýnd, aðallega fyrir að
láta ekki heyra í sér naegi-
lega oft. Hæfileg gagnrýni
getur aldrei orðið annað en
góð hvatning til meiri átaka
og þeirra er vissulega þörf.
Ýmsar ábendingar og góð
orð hefur mátt lesa að und-
anförnu um mál þetta í dag-
blöðunum og það jafnvel frá
þeim sem harðast gagnrýna,
enda segir móltækið, að sá
agar sem elskar. Raunveru-
lega er það svo, að einbeit-
ing á einhverju einu sviði um-
ferðaröryggis stuðlar að al-
mennu umferðaröryggi. Hér
styður hvað annað. Blaða-
skrif, umræður og ábending-
ar í útvarpi, öflugur áróður
jafnvel með götuspjöldum og
leiðbeiningum lögreglumanna
og sjálfboðaliða, þegar hægri
umferðin verður tekin upp,
mun á varanlegan hátt stuðla
að bættri umferðarmenningu
almennt og draga þannig
verulega og varanlega úr
slysahættu.
Háværar raddir heyrast und
anfarið um, að hætta beri
við fyrirhugaða breytingu og
(enTrömöR
Nefnið Centromor og þér nefnið sérfræðing
Skipasmíðastöð
í Gdansk
Á árunum 1961 til 1966 flutti CENTROMOR úr
landi skip sem námu að smálestatölu 1.351.700.
Þar af fiskiskip 172.500 smálestir.
og
flutningaskip 1.159.200 smálestir.
Skipasmíðastöð
í Gdynia
Á Kaupstefnunni í Reykjavík, sýnum við margar
tegundir og gerðir skipa, sem skipaeigendur og
skipamiðlarar um heim allan hafa áhuga fyrir. Að-
aláherzlan er lögð á sýningu fiskiskipa, en í þeirri
grein eru pólskar skipasmíðastöðvar í fremstu röð.
Pólskir togarar henta öllum fiskimiðum og allri
veðráttu.
Á Kaupstefnunni í Reykjavík mælum við með pólsk'
um fiskiskipum:
Skipaviðgerðastöð
í Szczecin
1. „SEINER" P.K. 1149.
2. Togurum af gerðinni B429 frá 300 smálesta
stærð.
3. Togurum af gerðinni TR 27/t/I frá 100 smál.
stærð.
Skipaviðgerðastöð
í Gdynia
4. Fiskibátum af gerðinni B25 S frá 60 smálesta.
stærð.
5. Togurum af gerðinni B27 frá 230 smálesta
stærð.
Allir þeir sem áhuga hafa, eru boðnir að sjá sýn-
ingu okkar á Kaupstefnunni í Reykjavík, dagana
20. maí til 4. júní.
að halda beri áfram vinstri-
reglunni. Rökstuðningur
þeirra, sem þannig mæla, er á
margan hátt sannfærandi, svo
sem það, að kostnaður við
breytinguna verður mikill á
okkar mælikvarða. Ekki má
þó telja allan kostnað þarna
með svo sem eðlilega endur-
nýjun og nýbyggingu vega-
kerfisins. Þá má og á það fall-
ast, að við þurfum ekki að
breyta yfir vegna þeirra ís-
lendinga, sem utan fara ár
hvert ýmissa erinda eða
þeirra tiltölulega fáu ferða-
manna, sem sækja okkur
heim ár hvert, jafnvel þótt
þeim fari eitthvað fjölgandi.
í>á er það sannfærandi að
slysahætta muni verða sam-
ferða breytingunni, erfitt
muni verða fyrir vissan hóp
ökumanna að aðlaga sig breyt-
ingunni. önnur rök eru að
ísland liggi fjarri öðrum lönd
um og þar af leiðandi sé ekki
um beinan akstur að ræða
frá öðrum löndum til íslands,
aldrei þurfi því í sömu öku-
förinni að breyta úr vinstri-
umiferð yfir í hægriumferð. Þá
er og bent á söguleg rök, sem
mæli eindregið með því, að
halda fast við vinstriumferð-
ina. Vitað er að frummaður-
inn hefur vikið til vinstri
þegar upphafstímabili manns
ins hér á jörð og síðan allar
götur til okkar daga með und-
antekningum þó. Þetta stafar
að sjálfsögðu af því að mað-
urinn er rétthendur almennt
talað, og því gekk frummað-
urinn þannig fram hjá þeim,
sem hann mætti á förnum
vegi, að hann hefði hægri
hendina tilbúna til varnar eða
árásar ,ef á þyrfti að halda.
Þessi regla kemur einnig
fram í því að menn heilsast
með hægri hendi, þ.e. upp-
haflega hafa þeir verið að
sýna, að þeir væru ekki vopn
aðir og ekki í árásarhug. —
Þá er og á það að líta, að
ekki eru öll rök hægri-um-
ferðamanna sannfærandi. Til
dæmis má draga í efa, að
aukin slysahætta stafi af þeim
útlendingum; ferðamönnum
varnarliðsmönnum og öðrum;
sem hér aka, en eru vanir
hægrihandarumferð frá sín-
um heimahögum. Eða að fs-
lendingum sé hættara erlend-
is í hægri-umferðar-akstri, en
hér heima f vinstrihandar-
umferð. Þá hafa vinstri um-
ferðarmenn staðhæft að við
okkar aðstæður sé heppilegra
að ökumaður sitji f vinstri
hlið bifreiðar svo hann geti
betur fylgzt með vegarkant-
inum, sem oft er varasamur
einkanlega þungum bifreið-
um. Á hinn bóginn staðhæfa
hægri-umferðarmenn, að rann-
sóknir sýni, að betra sé, að
ökumaður sitji í bifreiðinni
nær vegarmiðju, bæði vegna
framúraksturs og til aukins
jafnvægis í bifreiðinni ,sem
vill annars hallast frá vegar-
miðju. Allt eru þetta fram-
bærileg rök og sannfærandi,
og sýnist sitt hverjum, en allir
vita þó, aJff eins og málum er
nú háttaff, er öll umferff orff-
in hægri umferð, í lofti á
sjó og á landi meff örfáum
undantekningum þó.
Mín afstaða í þessu máli
mótast af þeirri fullvissu, að
tækniþróunin á sviði um-
ferðarmála í náinni framtíð,
muni gera okkur, og raunar
öllum þjóðum, algerlega ó-
kleift, að halda uppi vinstri-
umferð. Framskrið tækninn-
af er geysi þungt og nýjung-
um fjölgar með síauknum
hraða jafnframt því sem
þær verða stórkostlegri.
Tæknin á sviði umferðar-
mála beinist að þrennu: í
fyrsta lagi beinist hún að
ökutækjunum. Nú þegar eru
til, ekki einungis sem tilrauna
gripir, heldur sem verzlunar-
vara, ökutæki, sem bæði verð
ur „ekið á sjó og „siglt“ á
landi, ef svo má til orða taka.
Við erum komin í þá að-
stöðu, að verða að skipta
yfir í sömu ökuförinni þannig
að aka til dæmis eftir sönd-
unum sunnanlands „vinstra
megin“, ef svo má segja. _
Þá er og hitt ekki síður at-
hyglisvert, að nú þegar eru
til ökutæki, sem bæði verður
ekið á jörðu niðri og flogið
um loftin blá. Við getum
hreinlega ekki tekið á móti
þessúm tækninýjungum. Við
erum komin í þá aðstöðu, að
þurfa að setja reglur um, hvar
1 „ökuferðinni“ eigi að skipta
um „vinstri, hægri“. Á það
að vera í eins metra hæð yfir
jörðu, tveggja metra eða tíu
metra? — Ég spyr — og
fleiri kunna að vilja spyrja.
Allir sjá í hvert óefni við
erum komin með okkar
vinstriumferð.
Þá beinist þróunin f öðru
lagi að vegakerfinu. Stórkost-
legar framfarir hafa orðið 1
öðrum löndum á vegalagningu
og engin ástæða er til annars
en ætla, að stórstígar fram-
farir verði í þessu efni hér
hjá okkur í náinni framtíð
og er hér ekki ástæða tli
svartsýni. Að vísu kosta vega
lagnir úr varanlegu efni stór-
fé og þykir sumum lítið vera
lagt fram til þeirra mála nú
og seint muni sækj ast á fram-
farabraut með sama áfram-
haldL Hér þurfum við að
höggva á hnútinn. Varanlega
steypta vegi og vegamót
verður að leggja þannig, að
annað hvort sé miðað við
vinstri umferð eða hægri. Nú
er beðið með allar stórfram-
kvæmdir eftir að hægri um-
ferðin verði tekin upp. Allir
sjá, hvílíkur skaði er, ef ein-
hver afturkippur kemur 1
framkvæmd laganna um
hægri umferð. í sambandi við
vegina tölum víð aðallega
um, að mikið kosti að stein-
steypa vegi og vegamót, en
þar er þó nær einigöngu um
innlenda kostnaðarliði að
ræða svo sem vinnulaun,
vélaleigu og innlent efni; en
hvað verður það hjá þeim
tröllaukna kostnaði, sem síð-
mun koma, þegar umferðin
verður orðin meira eða minna
fjarstýrð, þannig að saman
vinni hálf-sjálfvirk stjórn-
tæki í ökutækjunum og sjálf
virkar umferðarmiðstöðvar,
sem skipuleggja umferðina.
Ég get vel hugsað mér, að
í framtíðinni muni ökumað-
uxinn, sem ætlar inn á Lauiga-
veg, setjast upp í bíl sinn og
stilla þar stjórntækin á til-
tekið húsnúmer við Lauga-
veginn, bíða þess svo rólegur,
að sjálfvirkur ökuráður, stýri
bílnum að þessu tiltekna húsi
án nokkurar slysahættu. Ég
er hræddur um, að slík flókin
rafeindatæki verði ekki smíð-
uð fyrir vinstri — og hægri
—- umferð.
Þá lýtur tækniþróunin á
sviði umferðarmála í þriðja
lagi að ökumanninum sjálf-
um. Allir vita að tækninni
hefur hin síðustu ár fleygt
miklu hraðar áfram, en mögu
leikum almennings á að skilja
tæknina og hagnýta sér hana.
Af þessu leiðir að sífellt er
þörf nýrra sérfræðinga á æ
þrengri sérsviðum. Öku-
kennsla og ökunám í víðtæk-
ustu merkingu hlýtur í æ rík-
ara mæli að krefjast betri
kennsluhátta og aukinnar að-
stöðu til raunhæfra æfinga
með tækjum og kvikmynd-
um. Við munum einangrast
í tiltölulega þröngum hópi
við tiltölulega þröngt úrval
tækja og kvikmynda með
því að halda okkur við
vinstri umferðina og loks mun
að því draga, þótt nú yrði
frestað framkvæmdum, að
annara úrræða verði ekki
kostur, en breyta yfir í hægri
umferð.
Allt ber að sama brunni.
Það kann að vera rétt út
af fyrir sig, að einhver slysa-
hætta muni af breytingunni
stafa, en úr skaðlegum áhrif-
um hennar má draga með
öflugum umferðarmenningar-
áróðri og er hér vissulega um
verðugt verkefni fyrir sam-
tökin. Varúð á Vegum og að-
ildarfélög þess að ræða. En
hversu miklu meiri yrði ekki
Framhald á bls. 21.