Morgunblaðið - 12.10.1962, Blaðsíða 6

6
M OKG1J Nfíl/AÐIÐ
Fostudagur 12. obtóber 1962
Stjórnarírumvarp um
jónandi geisa,
iögreglumenn o. fl.
lítgjaldaaukning af hverju manns1
barni í landinu um tuttugu pús. kr
Þeir kunna ekki
* „ÞJÓÐVILJINN“ skýrði
Ifrá því í gær, í fjögurra
dálka frétt á forsíðu, að nú
sé svo komið með hinu
nýja frumvarpi til fjár-
laga, að útgjaldaaukningin
frá síðasta ári nemi 20.000
— tuttugu þúsund — krón
um á hvert mannsbarn.
Oft hefur málgagn
kommúnista gengið fetinu
framar í hinum barnalega
áróðri sínum en venjuleg-
ir menn fá skilið, en að
þessari síðustu frétt þeirra
hlær sennilega hvert ein-
asta skólabarn á öllu land-
inu. A. m. k. er víst, að
enginn fengi fullnaðar-
próf úr barnaskóla með
þeirri stærðfræðiþekkingu,
sem „hagfræðingar“ „Þjóð-
viljans“ hafa til að bera
— kunna ekki einu sinni
venjulega deilingu.
íslendingar munu vera
um 170.000 talsins og nið-
urstöðutölur fjárlaga nú
— að meðtalinni aukning-
unni frá í fyrra — eru
2.126.175.000 kr. Deili nú
hver, sem vill. Útkoman er
kr. 12.506.— Hækkunin
frá í fyrra á fjárlögum er
hins vegar 347.5 millj. kr.
— og sé deslt í þá upphæð
með 170.000, þá er útkom-
an 2044 kr. Það er aukn-
ingin á mannsbarn, svo not
deilingu i
að sé orðalag „Þjóðvilj- j
ans“. Hins vegar ber auð- ■,
vitað að taka tillit til þess, ,1
að fyrirtæki og stofnanir
hera meginhluta skatta
þeirra, sem taldir eru með
í fjárlögum, svo hæpið er í
að tala um „meðalta! á
mannsbarn“.
Er ekki tími til kominn '
fyrir Þjóðviljamenn að fá 1
sér reiknivél — eða bara
leita þá aðstoðar næsta
skólabarns, sem þeir rek- |
ast á, á götunni. Það getur
vafalaust leyst vandann,
næst þegar þarf að slá
upp „hagfræðilegum upp- ;
lýsingum“ á forsíðu.
f GÆH voru lögtS fram á Alþingi
frumvörp ríkisstjórnarinnar um
öryggisráðstafanir gegn jónandi
geislum frá geislavirkum efnum
eða geislatækjum, um lögreglu-
menn, um bráðabirgðabreytingu
og framlenginu nokkurra laga og
um heimild rikisstjórnarinnar til
að láta öðlast gildi samning milli
Norðurlandanna um innheimtu
meðlaga.
Öryggisráðstafanir í meðferð
geislavirkra efna.
Frumvarp um öryggisráðstafan
ir gegn jónandi geislum frá
geislavirkum efnum eða geisla-
tækjum er samið að frumkvæði
Kjarnfræðinganefndar fslands og
hefur hlotið rækilegan undirbún
ing sérfræðinga og meðmæli land
læknis, eins og segir í athuga-
semdum við það. Þar segir enn
fremur m.a.:
„Um langt skeið hafa röntgen-
tæki verið notuð á sviði læknis-
fræði hér á landi til myndatöku
og lækninga en þó tiltölulega ó-
víða. Með aukinni notkun röntgen
tækja lækna, tannlækna og á
öðrum sviðum, svo sem í málmiðn
aði og verziunum eykst hættan
á misnotkun þeirra.
Geislavirk efni eru nú notuð í
læknisfræði, landbúnaði, iðnaði
og við almennar rannsóknir og
gegna þar mikilvægu hlutverki,
en að sama skapi vex hættan, sem
stafar af geislun þeirra, ef rang-
lega er með farið.
Lagafrumvarp það, sem hér
liggur fyrir fjallar eingöngu um
öryggisráðstafanir, sem nauðsyn-
legt er, að viðhafðar séu í nálægð
geislavirkra cfna og geislatækja.
Jónandi geislar hafa þau áhrif á
efni, sem þeir fara í gegnum, að
þar myndast pósitivir og nega-
tivir jónar, þ. e. atóm, sem hafa
glatað einni eða fleiri elektrón-
um. Nevtrónur og mjög orkumikl
ir geislar geta valdið kjarnabreyt
ingum og orsakað þannig geisla-
virkni. Efnabreytingar, sem geisl
unin orsakar, geta valdið breyting
um og skemmdum á lifandi vefj-
um, en hinar iíffræðilegu breyt-
ingar eru tvenns konar:
þær, sem eingöngu snerta ein-
staklinginn,
þær, sem koma fram í breytt-
um erfðaeiginleikum.
Jónandi geisla er ekki hægt að
varast nema með hjálp mæli-
tækja, enda eru þeir ósýnilegir
en skaðsemi þeirra kemur yfir-
leitt ekki í ijós fyrr en að löng-
um tíma liðnum, ef geilsaskammt
arnir eru ekki því stærri, en
breytingar á erfðaeiginleikum
leynast og koma fyrst fram með
ófæddum kyrslóðum. Af þessum
ástæðum er þjóðfélagjnu nauðsyn
legt, að viðhcfð sé gát við með-
höndíun geislavirkra efna og
geislatækja1*.
Ríkissjóður greiði helming
lögreglukostnaðar.
í athugasemd með frumvarpi
um lögreglumenn segir m.a.:
„í frumvarpi því, sem hér ligg-
ur fyrir, eru þessar breytingar frá
gildandi lögum veigamestar:
1) Rýmkaðar eru reglur um
heimild til iögreglumannahalds
með tilstyrk ríkissjóðs. 2) Ríkis-
sjóður greiði almennt helming
lögreglukostnaðar í stað ye áður.
3) í Reykjavik greiði ríkissjóður
þó aðeins % kostnaðar, enda beri
ríkissjóður þar allan kostnað af
ríkislögregludeild og er gert ráð
fyrir, að tala þeirra lögreglu-
manna verði eigi lægri en þriðj-
ungur borgarlögreglumanna. 4)
Heimilað er að ákveða, að lög-
reglumenn sveitarfélags gegni
jafnframt toligæzlustörfum og þá
með aukinni hlutdeild ríkissjóðs
í kostnaði. 5 ’ Markaðar eru regl
ur um störf héraðslögreglu-
manna, sem hafi fasta þóknun,
en fái auk þess greiðslur fyrir
unnin störf. 6) Við embætti lög-
reglustjórans í Reykjavík verði
starfræktur iögregluskóli og er
með því staðfest sú framkvæmd,
sem orðin er á heimild gildandi
iaga um námskeið fyrir lögreglu-
menn“.
Önnur frumvörp.
í athugasemd við frumvarp um
heimild fyrir ríkisstjórnina til
að láta öðlast gildi ákvæði í
samningi miiii íslands, Danmerk
ur, Finnlands, Noregs og Sví-
þjóðar um innheimtu meðlaga
segir m.a., að breytingar þær, er
gerðar eru frá gildandi reglum,
varði fyrst og. fremst fram-
kvæmdaatriði og miði þser að
því að gera framkvæmd inn-
heimtunnar einfaldari.
Frumvarp um bráðabirgða-
breytingu og framlengingu nokk-
urra laga er gert ráð fyrir að inn
heimta tiltekm gjöld á árinu 1963
með sömu viðaukum og verið hef
ur undanfarin ár.
• MISRÉTTI VIÐ PREST-
VÍGSLUR.
Aldraður maður skrifaði Vel
vakanda bréf og ber þar kirkju
og kl-erkastétt fyrir brjósti.
Mangtt hefir verið ræbt um
kirkju og trúmál og menn þar
ekki á eitt sáttir. Ætlunin er
eíkiki að gera Velvakanda að
vebtvangi trúardeilna en ekki
finnst oss saka þótt hin hóg-
væru tilmæli gamla mannsins
sjái dagsins ljós. Bréf hans er
á þessa leið:
„Ég hef áður skrifað smápist-
M um messusiði kirkjunnar og
endiurtek því ekki það sem ég
sagði þá. Þó er það eitt atriði,
sem ég vil benda á, en það er
vígsluathöfn prestsefna, sem
nú er orðin venja að útvarpa
til þjóðarinnar, svo söfnuðir
geti sér til gagns og gamans
heyrt tdl tilvonandi prests síns.
Sá er þó galli á gjöf Njarðar, að
ef presbsefnin eru fleiri en eitt
sem vígja skal hverju sinni, er
aðeins eitt þeirra látið flytja
stólræðu. Þetta hefir ekkert
gildii fyrir hin prestsefnin
nema síður sé, að varna þeim
þannig miáls með þessari venju.
Bg vil því eindregið leggja
til að þegar fleiri en einn ung-
ur maður er takinn til prests-
vígslu, sé þeim öllum gert að
flytja ávarp til safnaða sinna.
Ég hygg það vera rébt hjá
mér að alhnargir prestar og
jafnvel prestfélög séu á þeirri
skoðun að rétt sé að breyta
ýmsum messusiðum í nýtt
forrn, sem betur hæfir nútím-
anum. Það virðist vera eðli-
legt eins og með allan annan
þroska lífsins, að kirkjan þrosk-
ist og breytist með manninum.“
S. S.
• ÚTVARPSHLJÓMLIST OG
GAMLA FÓLKIÐ.
Og úr því við erum komnir
af stað með fuilorðna fólkið og
andlegan þroska og velferð þjóð
arinnar á sviði menminiganmála,
er ekki úr vegi að lóta hér
fylgja rödd aldraðrar konú,
sem hringdi til Velvakanda
fyrir skömmu.
Hún kvartaði sáran yfir allri
hljómlistinni í útvarpinu (Það
er eins og mig minni að ein-
hvern tíma áður hafi verið
minnzt á dagskrá útvarpsins í
þessum þáttum).
Gamla konan sagði að öli
þessi hljómlist væri erfið sín-
um gömlu eyrurn. Hún sagði
einnig eðlilegt að dagskráin
væri sniðin meira við hæfi
gamla fólksins, en nú er gert,
og þá einkum á þeim timum
þegar minnstar líkur eru til
að unga fólkið hlusti.
— Við förum ekki út á kvöld
in sagði hún. Við erum ekki í
Lídó. Þess vegna sitjum við
við útvarpstækin okfcar. Mig
langar t.d. til að heyra fleiri
sögur, minningar- eða fróðleiks
greinar um merka menn inn-
lenda og erlenda svo eittlhvað
sé nefnt. Ég bið þig því, góði
Velvakandi, að koma þessari
skoðun miinni á framfæri við
útvarpið okfcar og vona að dag
skránmennirnir taki þessar ósk-
ir til góðfúslegrar abhugunar,
sagði gamla konan að lokum.
Velvakandi hefði að sjálf-
sögðu getað hringt í Andrés
Björnsson dagskrárstjóra og
sagt honum frá þessu, en þar
sem búast má við að fleiri
vilji leggja fram óskalista við
þann ágæta mann látum við
það bíða.
• HVAR Á LEIFUR HEPPNI
AÐ VERA.
Þá skrifa loks nokkrir borg-
arar sameiginlegt bréf tii Vel-
vakanda um Leif okkar heppna
Það hljóðar svo:
„Kæri Velvakandi.
Það er ósk okfcar, er hér að
standa, að þú verðir vei
á verðinum og sýnir, að þú
berir nafn með rentu og gjörir
þitt til að sporna við því af
fremsta megni, að ekki verði
farið að færa myndastyttuna af
Leifi heppna, frá þeim stað,
sem hún nú stendur.
Tilefnið er grein J.K. 168.
tölubl. Morgunblaðsins 25. júlí
sl. Hvar á Leifur að vera? Því
er fljótsvarað. Myndastyttan á
að vera kyrr þar, sem hún er
nú, þess æskja víst flestir Reyk
víkingar og með þeim atlir
sannir íslendingar. Fyrir nokkr
um árum var þessu máli hreyft
á opinberum vettvangi. Hafði
þá Hellgi frá Brennu hinn mikli
álhugamaður, o.fl. góðir Reyk-
vfkingar, tekið alvarlega í þann
streng að banna að styttan yrði
flutt þaðan sem hún er nú og
blasir við þegar gengið er upp
Skólavörðustíginn alla leið frá
Laugaveginum. Þar sem stytt-
an er nú blasir hún og við
sjónum all-ra, sem heimsækja
myndasafn Einars Jónssonar og
það gjörir vissulega allur þorri
útliendinga, er koma hingað til
lands, minnsta kosti þeir, se-m
áhuga hafa á að fræðast um
landið og menningu þjóðarinn-
ar og væri þá synd að segja
að þar væri í Kot vísað. Fáar
þjóðir eiga stoltara minnis-
merki, og vissulega er ofckar
litla þjóð á norðurhjára verald
ar, öfundsverð af þvi að geta
státað af slífcum syni frammi
fyrir stórþjóðum heims. I>egar
þeir líta á Leifsstyttuna hjaðn-
ar hrokinn og sjáLfsbyrgings-
hátturinn. Allt hjal um Skræl-
inSJa og slíka menningu kafn-
ar í fæðingu, er þeir virða fyrir
sér þennan son íslands, vík-
inginn, glæstu hetjuna, land-
könnuðinn, sem fyrsiur fann
Ameríku, já íslandi vex ás.
megin. Hvað myndu hinar Norð
urlandaþjóðirnar, t.d. hinn
stolti Svíi og Daninn, drjúgur
með sig, ekíki gefa fyrir að
geta tileinkað sér Leif heppna
Myndasty ttan fer vel við
hina reisulegu og veglegu Hall-
grímskirkju. Var ekki Leifur
Eiriksson einnig hetja Krists,
var það ekfci hann, sem fyrst-
ur kristnaði Grænland og iét
reisa þar fyrstu kirkjuna?
Undariegt næsta hve sjaldan
blaðamenn beita honum fyrir
si®, í viðtali við ágamgssama
utlendinga, til þess að komast
ur bofofoa, feitur biti til að stinga
UPPÍ, þegar svo býður við að
horfa.
V irðingarfyl Ist,
Cives.