Morgunblaðið - 25.02.1954, Blaðsíða 8

8
IH- ir t< t. r''/v ff i a tn r*
Fimmtudagur 25. febr. 1954
uttMnWfr
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintaklð.
i I

■WTN^J 5>w_5 <
ÚR DAGLEGA LÍFINU
11
WL
'ÍK*

Afstaða Framsókjtarmaana
ti! raforkumálaima
SKRIF Tímans um raforkumál-
in undanfarið hafa vakið hina
mestu furðu. Og þau gefa áreið-
anlega mjög ranga mynd af af-
stöðu Framsóknarflokksins til
þessara mála. Ef eitthvað væri
að marka ummæli Tímans þá
hefði flokkur hans engan áhuga
fyrir raunhæfum aðgerðum í raf-
orkumálum strjálbýlisins. Fyrir
honum vekti þá fyrst og fremst
að nota þau sem skrautfjöður í
hatti sínum.
En þessu er ekki þannig varið.
Sjálfstæðismenn eru þess full-
vissir að Framsóknarflokkurinn
hafi raunverulega áhuga fyrir
raforkuframkvæmdum í landinu.
Þessvegna eru skrif Tímans ger-
samlega út í hött og bera aðeins
vott of stjórnlitlum skapsmunum
þeirra, sem þeim stjórna.
Kjarni þessa máls er sá, að
stjórnarflokkarnir hafa samið
um miklar raforkufram-
kvæmdir i þágu þeirra lands-
hluta, sem lengst hafa orðið
að bíða eftir lífsþægindum
raforkunnar. Innan ríkisstjórn
arinnar ríkir mikill áhugi og
fullt samkomulag um það,
hvernig á þessum málum skuli
haldið. Hinsvegar hefur ekki
náðst fullt samkomulag við
Landsbankann um fjáröfiun
til framkvæmdanna. Stjórnin
sjálf hefur á þessu stigi máls-
ins ekki heldur ákveðið end-
anlega, hvernig fjár verður
aflað til þeirra.
Ekki er það ólíklega til getið,
að þessi mál hafi eitthvað tafizt
vegna þess að fjármálaráðherra
lagðist á sjúkráhús er þingi var
frestað fyrir jól, og kom þaðan
ekki fyrr en í byrjun febrúar.
Forsætisráðherra var einnig frá
vinnu um mánaðartíma vegna
veikinda á þessu tímabili. En
stjórnin hafði einmitt lýst því
yfir, að hún hygðist nota þing-
hléið til þess að ráða fram úr
umræddum málum.
Þær hugleiðingar Tímans, að
Sjálfstæðisflokkurinn hyggðist
nota „bankavald sitt“ til þess að
hindra framkvæmdir í raforku-
málunum eru svo fjarstæðukennd
vitleysa, að þeir menn hljóta bók
staflega að vera langt leiddir af
pólitísku ofstæki eða þá ákaflega
vantrúaðir á dómgreind almenn-
ings, sem slíkum fullyrðingum
varpa fram.
Það væri eitthvert vit í því
fyrir Sjálfstæðisflokkinn, eða
hitt þó heldur, að hafa forgöngu
um stjórnarsamning, þar sem
heitig væri miklum raforkufram-
kvæmdum en láta svo einhverjar
stofnanir, sem flokkusinn sjálfur
réði yfir hindra þessar sömu
framkvæmdirH Hvaða heilvita
menn láta sér koma til húgar að
Sjálfstæðismenn gætu séð sér
hag í slíkri málafylgju? Áreiðan-
lega engir. En auk þess er það
auðvitað hin mesta fjarstæða að
Sjálfstæðisflokkurinn ráði einn
yfir Landsbankanum og öðrum
lánastofnunum í landinu. Er það
margrætt mál, sem óþarft er að
rökræða nú enn einu sinni.
Það er sannarlega ekki óeðli-
legt þótt sú spurning rísi, hvaða
ástæður getí legið til hinna
heimskulegu fjarstæðuskrifa Tim
ans um raforkumálin. Öll þjóð-
in veit, að tveir stærstu flokkar
hennar hafa bundizt um þau öfl-
ugum samtökum og eru þess al-
ráðnir að hrinda í framkvæmd
nauðsynlegum framkvæmdum í
þeim. Innán beggja þessara
flokka ríkir einlægur vilji og
áhugi fyrir því að þetta takist á
sem skemmstum tíma og á sem
farsælastan hátt. Svo byrjar
Tíminn allt í einu að vaða elginn
eins og blótneyti um „tregðu“
Sjálfstæðisflokksins í raforku-
málunum!!
Sannleikurinn er sá, að skýr
ingin á þessu háttalagi Tím-
ans getur ekki verið önnur en
sú, að hann óttist svo um fram
tíð flokks síns, að hann hafi
misst alla hæfileika til þess að
halda á jafnvel hinum þýð-
ingarmestu málum af viti og
stillingu.
En getur það bætt úr skák fyr-
ir honum. Fólk í sveitum lands-
ins hefur áreiðanlega skömm á
skrifum Tímans um raforkumál-
in. Það vill halda áfram að sam-
eina kraftana um þessi og fleiri
hagsmunamál sín. Vanstillingar-
nöldur Tímans á þessvegna lítinn
hljómgrunn í hugum þess.
Almenningur í landinu er í
bili búinn að fá nóg af vopna-
braki tveggja kosninga. Hann
krefst þess að fulltrúar henn-
ar, sem bundizt hafa samtök-
um um stjórn landsins, vinni
falslaust og af fullum dreng-
skap að lausn hinna þýðingar-
mestu mála.
Alltaf að fapa —
ÁÁ FYRIR 2200 árum sigldi
stórt skip frá eynni Delos í Kykla
derne fulihlaðio áíengi. Það sigldi
í vestur yfir Jónískahafið, fór
um sundið milli Sikileyjar og
Ítalíu, fór fram hjá Scylla og
Cbarybdis og stefndi síðan inn á
höfn fyrir norðan Napoii, þar
sem það tók nýjan farm af postu-
línu, ásamt meiru áfengi.
i
★★ SKIPIÐ lagði síðan af stað
á ný og sigldi þvert yfir Miðjarð-
arhafið að strönd Frakklands, en
sökk rétt nokkra kílómetra fyrir
2200 ára
c^amalt um
utan grísku nýlenduna Messaiiu,
sem nú heiíir Marseilles.
Menri vita ekki um orsök slyss-
ins, en vitað er að skipið hafði
meiri farm en leyfilegt var. Þá
er einnig vitað um dularfull göt
á víntunnunum, og trúlegt þykir
að áhöfnin hafi e.t.v. tekið toll
VeíaL ancli shri^ar:
Kj
!
Skólasýningar
Þjóðleikhússins
ÆRI Velvakandi!
Stjórn Þjóðleikhússins á
vissulega skilið lof og þökk allra
námsmanna hér í bæ fyrir þann
skilning og velvilja að veita
námsfólki tækifæri til að sjá leik-
rit, sem sýnd eru á þess vegum
við vægu verði.
og kæra!
ÞAÐ hefur vakið nokkra athygli
bæjarstjórnarkosningarnar, að
Alþýðuflokkurinn hefur víða
haft uppi miklar hótanir um kær-
ur kosninganna. Á nokkrum stöð-
um hefur hann látið verða úr
þessu og lagt fram formlegar
kærur. Hvergi hefur hinsvegar
spurzt til þess að þessar kærur
væru teknar til greina.
Oftast mun þetta hafa gerzt
á þeim stöðum, þar sem Alþýðu-
flokkurinn hefur tapað verulega.
Það er því ekkert um að vill-
ast. Alþýðuflokkurinn er svo
hrjáður og hrelldur eftir kosn-
ingarnar að hann verður að
hressa sig við á klögumálum og
orðhengilshætti. Vitanlega eru
allir sammála um, að sem bezt
beri að vanda til alls kosninga-
undirbúnings, þannig að misfell-
ur komi ekki fyrir En það er
fráleitt að smávægilegir form-
gallar á einstökum stöðum hafi
allir bitnað á einúm og sama
flokknum, eins og Alþýðublaðið
og flokkur þess láta liggja að.
Alþýðuflokkurinn er að
tapa í Iandinu. Það er stað-
reynd, sem ekki verður breitt
yfir með kærunöldri, Færra og
færra fólk treystir honum fyr-
ir málum sínum. Leiðtogum
flokksins væri nær að draga
þær ályktanir af þessari stað-
reynd, að þörf væri á breytt-
um vinnubrögðum og ábyrgari
stefnu, heldur en að leggja
allan sinn þrótt í kosninga-
kærur og dylgjur um mútu-
starfsemi!!
Slíkar skólasýningar hafa án
efa meiri áhrif til menntunar en
1 menn almennt gera sér grein
j fyrir. Að sjálfsögðu kemur ekki
til mála, að öll leikrit verði „skóla
sýnd“. Til þess liggja ýmsar á-
stæður, bæði efni leikritsins og
ytri aðstæður.
Tveir flokkar.
ÞAÐ eru fyrst og fremst leik-
ritin, sem hafa einhvern boð-
skap að flytja eða eru á annan
hátt til menntunar, sem æskilegt
er að sýnd séu skólafólki. Hin,
sem lítið eða ekkert menningar-
gildi hafa mega missa sig. í fyrrá
flokknum myndi ég telja leikrit
eins og „Flekkaðar hendur" og
„Sölumaður deyr“, sem ég álít,
að eigi tvímælalaust erindi til
skólafólks, hvorugt var „skóla-
sýnt“. Leikrit eins og „Harvey"
tel ég heyra hinum síðari til.
Auk þess, sem mér finnst leik-
ritið ómerkilegt á almennan
mælikvarða, tel ég það mjög við-
sjárvert, hvernig áfengiseitrunar-
ástand drykkjusjúklingsins er
sveipað duldum ljóma af höfund-
arins hálfu. — Ö“.
K
Hvað er að gerast?
ONA ein hefir skrifað mér og
all hyggjuþung út af
ástandinu í andlegum málum okk
j ar íslendinga. „Erum við á leið-
inni að afkristna landið“ — spyr
hún. Og hún telur upp ýmisiegt,
sem hún telur benda til þess:
lestur óguðlegrar skáldsögu í út-
varpiníi, sem íekur við strax að
lestri passíusálmanna loknum, út
gáfu Menningarsjóðs á skáldsögu
eins og „Musteri óttans“, sem
kom út nú í vetur og í þriðja lagi
flutningur Ríkisútvarpsins á leik-
ritinu „Fátt segir af einum“ s.l.
laugardag.
„Er ekki hið illa að verða yfir-
sterkara því góða“ — spyr hún
í lok bréfs síns.
Heimur versnandi fer.
EG ÞAKKA konunni fyrir bréf-
ið. Hún er ekki ein um þá
skoðun, að héimurinn fari Stöð-
ugt veránandi, að það illa hafi
aldrei leikið betur lausum hala en
einmitt í dag. Reyndar hefir þetta
verið þannig frá því fyrsta. Þeir
eldri sjá yngri kynslóðina stöðugt
á barmi glötunarinnar, en ein-
hvernveginn erum við samt
komin fram á þennan dag.
En svo er það þetta með Passíu
sálmana og Sölku Völku. Mér
finnst lestur sögunnar á engan
hátt þurfa að kasta skugga á
sálmana eða draga úr áhrifunum
af lestri þeirra, enda er líka
hverjum og einum í lófa lagið að
skrúfa fyrir tækið eða losna á
annan hátt við að hlusta á sög-
una.
Fagurt skáldverk.
ANNARS er Salka Valka óneit-
anlega fagurt skáldverk, þó
að lífsskoðun og trúarskoðun höf-
undarins, sem þar kemur fram,
kunni að vera frábrugðin okkar.
En það hefir nú löngum verið
svo, að skáldunum leyfist ýmis-
legt í skjóli listarinnar, sem frá
hendi meðalmannsins kynni að
virðast tilefni til hneykslunar.
Höfundur Sölku Völku — og
þetta á einnig við um höfund
hinnar bókarinnar, Musteri ótt-
ans, þó að rrieð nokkuð ólíkum
hætti sé — dregur víða upp nokk-
uð dökka og kaldhæðnislega
mynd af lífinu og þjóðfélaginu,
sem persónur þeirra hrærast í,
en þær eru margar hverjar dag-
sannar. Við vitum ósköp vel, að
við lifum í ófullkomnum heimi,
sem á sé bæði bjartar og dökkar
hliðar. Sannleikurinn er oft
beiskur.
Voru þær betri?
KONUNNI, bréfritara mínum,
fannst út yfir taka, þegar tek-
ið var fram í útvarpinu að börn-
um væri ekki ætlað að hlusta á
ieikritig „Segir fátt af einum“.
Ég sé ekkert athugavert við það.
Það er nákvæmlega það sama
og kvikmyndahúsin gera, þegar
þau sýna kvikmyndir, sem óheppi
legar þykja fyrir börn og um-
rætt útvarpsleikrit var það ali-
greinilega.
Voru annars allar drauga- og
afturgöngu- og ófreskjusögurnar,
sem þuldar voru yfir börnum og
unglingum í gamla daga nokkuð
betri í því tilliti?
En allt ber eðli sjálfs sín,
sem ólíkt til sín dró —
vill sínu lífi lifa
í lofti jörð og sjó.
Því bindur hlekkur harðast,
sem höndin sjálf sér bjó.
Sæll hver, sem eignast annan,
en á sig sjálfan þó.
(Einar Benediktsson)
Boðorð er
Iampi
og viðvörun
ljós.
af hinum fljótandi farmi sínum
og það hafi orðið til þess að
slóvga árvekni þeirra einmitt
þegar mest reið á.
★—□—★
★ ★ SVO liðu nokkur þúsund ár.
Þá komust mennirnir að raifh um
að þeir gátu rannsakað hafið
j með sérstökum útbúnaði. Það
j varð brátt vinsæl íþrótt í og við
■ strendur Miðjarðarhafsins að
kafa niður og kanna leyndar-
dóma hafsbotnsins. Og fyrir
nokkra menn vpr það ekki að-
eins íþrótt heldur atvinnugrein.,
Það var einn kafari sem hét
Christianini, sem liíði af því að
ná í ýmislegt drasl frá hafsbotni.
En dag nokkurn -fór hann of
djúpt niður og missti meðvitund-
ina. Þó tókst að bjarga honum í
land og var hann samstundis
fluttur á sjúkrahús í Marseilles.
í tvo daga var hann mitt á milli
lífs og dauða, og þegar loks tókst
að bjarga honum varð að taka
allar tærnar af báðum fótum'
hans og hann gat aldrei kafað
meira en hann trúði stéttarbróð-
ur sínum fyrir leyndarmáli sínu.
★—o—★
★ ★ LEYNDARMÁLIÐ barst til
Jacques Yves Cousteau, sem er
nafntogaðastur allra nafntogaðra.
Hann kafaði allt niður á 75 m
dýpi — en varð einskis var. —
Þarna var mjög erfitt að kafa,
því ströndin er snarbrött niður í
hafdýpið en skörðótt og klettótt
og varð að athuga hvern kletta-
drang fyrir sig. Á einum slíkum
kletti í hinu snarbratta bjargi
fann hann skipsflakið. S,ðan þá
hefur stöðugt verið unnið að
köfun niður að þessu löngu týnda
skipi.
Þar hafa fundizt hinir furðu-
legustu hlutir. Meðal þeirra má
nefna grískt keramik, sem er
meira en 2300 ára gamalt. Hafa
fornleifafræðingar rannsakað
muni þessa og hefur það stórum
aukið þekkingu þeirra á listmuna
gerð þeirra tíma.
En hvernig var þetta með vín-
ið? — Jú Cousteau stóðst ekki
freistinguna. Hann bragðaði á
víninu. Og viti menn. Hann
| gretti sig og ylgdi og spýtti því
út úr sér án taíar. Kvaðst hann
aldrei hafa bragðað svo bragð-
vondan drykk.
★—■★
★★ SKIPSFLAKIÐ sjálft hefur
ekki mikið verið rannsakað enn-
þá. Þó er þess þegar getið. að
menn hafi ekki búist eða vitað
að Grikkir hafi smíðað svo stór
skip á þeim tíma. Það hefur verið
einmastrað og seglið saumað úr
uxahúðum. Það er svo stórt skip-
ið, að það hefði ekki þurft að
þræða með ströndinni. Og stærð
þess og útbúnaður hefur orðið til
þess að breyta skoðunum margra
! þeirra, er litla trú höfðu á sigl-
ingalist þeirra tíma manna.
★—□—★
★ ★ OG kafararnir halda áfram
leit sinni. Þeir leita meðal ann-
ars að gullkistu skipstjórans, því
talið er að hann hafi haft slíkt
meðferðis til að greiða áhöfninni
laun sin o. s. frv. Skipið, og allt
sem í því hefur fundizt hefur
þannig fært fortíðina nær okkur.
Það er eins og að skipið hafi
sokið í gær — en það sökk fyrir
2200 árum.
Brezki landherinn
fær alómvopn
LONDON 24. febr. Brezki
landherinn mun á næstunni fá í
hendur atómvopn, eins og brezki
flotinn og flugherinn, að því er
Anthoný Head, landvarnarráð-
herra skýrði frá í brezka þinginu
í dag. Ráðherrann gat þess í ræðu
sinni að Bandaríkin og Bretland
hefðu skipzt á upplýsingum um
atómleyndarmál. — Reuter.