Morgunblaðið - 12.03.2002, Blaðsíða 47

ÞETTA eru ofnar myndir eftir Auði
Vésteinsdóttur, þær kosta 18.900
kr. stykkið, þær eru úr ull og hross-
hári og fást í Meistara Jakob við
Skólavörðustíg.
Ofnar
myndir
Morgunblaðið/Sverrir
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. MARS 2002 C 47HeimiliFasteignir
NÚ ÞEGAR líða fer að kosningum beinist
kastljósið að þeim málefnum sem tekist verð-
ur á um. Skipulagsmálin eru einn mikilvæg-
asti þáttur þeirrar umræðu en þau hafa verið
mikið í deiglunni á þessu kjörtímabili. Þar
hefur umræðan um framtíð Vatnsmýrar og sú
nýbreytni að láta borgarbúa kjósa um málið
átt stærstan þátt. Sjaldan hefur þessi mála-
flokkur fengið svona mikla almenna athygli
og mikilvæg hugtök eins og „þétting byggð-
ar“, „blönduð byggð“, „almenningssamgöng-
ur“, „borgarmynd“ og „borgarmenning“ hafa
verið á hvers manns vörum og stuðlað að
gagnlegum skoðanaskiptum.
En þó svo að skipulag byggðar vestan
Elliðaáa sé vissulega mikilvæg, sérstaklega
þétting byggðarinnar og efling miðborgarinn-
ar, þá hefur einnig verið unnið að skipulagi
austurborgarinnar.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur nú riðið á vaðið
og gagnrýnt stefnu meirihlutans um upp-
byggingu íbúðabyggða „á heiðum uppi“ og
teflt fram Geldinganesi sem besta bygging-
arsvæðið undir þá nýtingu. Haft var eftir leið-
togum þeirra að í Geldinganesi væri „stærsta
óbyggða byggingarsvæði í borgarlandinu sem
sneri mót suðri“. Það er því rík ástæða til að
beina sjónum að þessum meintu heiðalöndum.
Á síðasta ári fór fram mikilvæg vinna á veg-
um borgarinnar við gerð rammaskipulags
undir Úlfarsfelli. Beitt var vinnuaðferð sem
er nýbreytni við skipulagsvinnu hérlendis;
sex hópar hönnuða unnu tillögur í samvinnu
við rýnihóp borgarinnar undir forystu Stein-
unnar V. Óskarsdóttur. Markmiðið var að
móta sex raunhæfa valkosti að rammaskipu-
lagi byggðarinnar. Síðan var ein tillaga valin
af rýnihópi sem forsögn að frekari útfærslu.
Um svipað leyti og þessi vinna fór í gang
gerði borgarstjóri mikilvægan samning við
Mosfellsbæ um breytt staðarmörk í suður-
hlíðum Úlfarsfells. Þannig stækkaði svæðið til
austurs úr 130 ha í Höllum og Hamrahlíð-
arlöndum í alls 438 ha og hefur það úrslita-
þýðingu fyrir uppbyggingu svæðisins. Var því
eðlilegt að vinnuheitið Úlfarsfell yrði fyrir
valinu og er vonandi að það nafn festist við
byggðina.
Landgæði í Úlfarsfelli eru eins og best
verður á kosið fyrir fyrirhugaða byggð og er
eitthvert besta byggingarland sem Reykja-
víkurborg á til ráðstöfunar um þessar mundir.
Svæðið er vel staðsett og fellur að aðliggjandi
byggð með allri þeirri hagkvæmni sem því
fylgir. Því hallar aðallega mót suðri og minnir
þar á Fossvogshverfi en er a.m.k. fjórum
sinnum stærra. Frá austri til vesturs eru suð-
urbrekkur 3,5 km langar, sama vegalengd og
frá Lækjartorgi inn að Glæsibæ. Til sam-
anburðar má nefna það að Geldinganes er
meira en helmingi minna og þar hallar jafn-
miklu til norðurs og til suðurs.
Svæðið er í 55 til 80 m yfir sjávarmáli líkt
og Neðra-Breiðholt. Það er umlukið útivist-
arsvæðum á þrjá vegu; að norðan Úlfarsfellið
sjálft, að austan Hafravatn og að sunnan
Úlfarsárdalur. Veðursæld er mikil og ber
gróðurinn við Ljótaland vitni um það en einn-
ig hafa greinilundir uppi í Hamrahlíðarlönd-
um náð ótrúlega góðri sprettu.
Á sléttum árbökkum Úlfarsár á móts við
Grafarholt er fyrirhuguð uppbygging mynd-
arlegs íþróttasvæðis þar sem gert er ráð fyrir
knattspyrnuvöllum, íþróttamannvirkjum og
sundlaug. Þar má sjá fyrir sér öfluga upp-
byggingu íþróttafélags sem íbúar í Úlfarsfelli
og Grafarholti geta komið að.
Við gerð rammaskipulagsins var megin-
áhersla lögð á hugmyndafræði sjálfbærrar
þróunar, þ.e. á umhverfis- og búsetugæði
borgarhlutans, góða landnýtingu og sam-
göngunet og að skipulagið nýtti sér þau gæði
sem fyrir eru til hins ýtrasta.
Sú tillaga sem rýnihópur mælti með sem
forsögn að rammaskipulagi í Úlfarsfelli var
tillaga Björns Ólafs arkitekts í París og VA
arkitekta við Skólavörðustíg og er vinna við
útfærslu skipulagsins nú komin vel á veg.
Tillagan gerir ráð fyrir allt að 18 þúsund
íbúa heildstæðri byggð með hefðbundnum
bæjarbrag sem er í góðum tengslum við nátt-
úru svæðisins og með sterk einkenni borg-
arhluta. Áhersla er lögð á fjölbreytt og lifandi
bæjarumhverfi þar sem meginforsendur eru
þéttleiki, blönduð nýting og mannlegur mæli-
kvarði.
Til þess að ná fram markmiðum um heild-
stæða og samhangandi byggð gerði tillagan
ráð fyrir róttækum breytingum á legu stofn-
brautar (Úlfarsfellsvegar) en á eldra aðal-
skipulagi liggur hún eftir miðju svæðisins.
Stofnbraut er sveigð norður fyrir byggðina
upp landslagsfláa í Höllum og eftir fjallsrót-
um norðan Leirtjarnar til austurs. Hefur
þessi breyting á legu stofnbrautar verið færð
inn á aðalskipulagsuppdrátt þann sem nú er í
kynningu.
Eftir endilangri byggðinni verður miðlægt
„breiðstræti“, sett trjáröðum og brotið upp
með torgum þangað sem þjónustuþáttum
verður safnað. Breiðstrætið verður aðalum-
ferðaræðin innan hverfisins. Í láginni kring-
um Leirtjörn verður „miðbær“ svæðisins og
fær tjörnin hlutverk við mótun miðbæjar-
myndarinnar. Þar verður lífvænleg blanda
íbúðarhúsnæðis, verslunar og þjónustu (m.a.
framhaldsskóla). Breiðstrætið tengir síðan
miðjuna við aðra hluta borgarhlutans og
stofnbraut.
Í friðsælum árdalnum standa síðan grunn-
skólar og leikskólar en gert er ráð fyrir 5 til 7
skólahverfum í Úlfarsfelli þegar svæðið verð-
ur fullbyggt. Þetta gefur t.d. fyrirheit um að-
laðandi búsetuskilyrði fyrir fjölskyldufólk.
„Hægakstursgata“ í jaðri byggðarinnar í ár-
dalnum tengir saman skóla og íþróttamann-
virki og auðveldar íbúum aðgengi að dalnum.
Innan íbúðabyggðarinnar hafa tillöguhöfund-
ar sýn á hefðbundið gatnakerfi með skírskot-
un til eldri borgarhluta. Stuttar krókóttar
götur sem mynda samfellt net og skapa ró-
legt, hlýlegt og skjólgott umhverfi.
Niðurstaða rammaskipulagsvinnunnar er
því sú að Úlfarsfell verður borgarhluti með
sterkum einkennum og skilyrðum til blómlegs
mannlífs en ekki dæmigert úthverfi með
„botnlangabólgu“ eins og Hallgrímur Helga-
son rithöfundur hefur orðað það. Það er mik-
ilvægt að skipulagsyfirvöld missi ekki sjónar
á þessu markmiði rammaskipulagsins.
Þegar kosningabarátta er háð fæst tæki-
færi til að ræða þau málefni sem sveitar-
stjórnir fást við. Þegar skipulagsmálin eru
annars vegar er mest um vert að menn ræði
þá heildarsýn sem fylkingarnar hafa til þátta
eins og almenningssamgangna, þéttingar
byggðar, sjálfbærrar þróunar, borgarsam-
félags, úthverfaskipulags o.s.f.v. En þegar
menn grípa til slagorðakenndrar einföldunar
eins og því að tefla fram einu svæði á móti
öðru undir íbúðarbyggð er það ávísun á skot-
grafahernað sem litlu skilar í umræðu um
skipulagsmál. Það býður líka þeirri hættu
heim að menn skjóti sig í fótinn.
Þegar betur er að gáð mæla flest rök með
því að Úlfarsfell verði helsta nýbyggingarland
undir íbúðarbyggð í austurborg Reykjavíkur
á næsta skipulagstímabili.
Sýn tillöguhöfunda á byggðina í Úlfarsfelli séð úr suðaustri. Byggðin snýr öll mót suðri en suðurhlíðarnar eru alls 3,5 km langar frá Vesturlandsvegi að Hafravatni.
Flest rök mæla
með því að Úlfars-
fell verði helsta
nýbyggingarland
undir íbúðabyggð í
austurborg
Reykjavíkur á
næsta skipulagstímabili.
Arinbjörn Vilhjálmsson segir að
landgæði þar séu eins og best
verður á kosið fyrir fyrirhugaða
byggð.
Uppdráttur VA-arkitekta og Björns Ólafs af rammaskipulagstillögu byggðar í Úlfarsfelli. Stofn-
brautin Úlfarsfellsvegur liggur norðan byggðar, „breiðstrætið“ liggur fyrir miðju en „hægaksturs-
gata“ í suðurjaðri byggðar. Miðja borgarhlutans er í kringum Leirtjörn en grunnskólar, leikskólar og
íþróttasvæði eru í árdalnum. Meðfram Vesturlandsvegi sést athafnasvæði í brekkunni.
Arinbjörn
Vilhjálmsson
Skipulag
Höfundur er arkitekt, varafulltrúi meirihlutans
í skipulags- og byggingarnefnd Reykjavíkur og
sat í rýnihópi um rammaskipulag í Úlfarsfelli.
Ú l f a r s f e l l
Borgarhluti
með bæjarbrag
VATNSKARAFLA
og glös frá Rosen-
dahl, dönsk fram-
leiðsla úr gleri.
Karaflan kostar
2.480 kr. en
vatnsglösin 6 í
pakka kosta 2.390
kr. Fæst í Epal.
Vatns-
karafla
Morgunblaðið/Árni Sæberg