Lesbók Morgunblaðsins - 19.12.1988, Blaðsíða 27

Hinn 3. desembersl. var opnuðyfirlitssýning á verkum frú Hönnu Davíðsson íHafn-
arborg, menningar- og listasafni Hafnarfjarðar, í tilefniþess aðþá voruliðin 100 ár
frá fæðingu myndlistarkonunnar. Sýningunni lauk 11. desember.
Þessiyfirlitssýning var einstæð aðþvíleyti aðþar komu verk Hönnu fyrir almennings-
sjónirí fyrsta sinn, utan örfárra mynda sem voru sýndaríglugga Morgunblaðshússins
á síðari hluta sjötta áratugarins. Verkin, sem á sýningunni voru, eru öll í einkaeign.
Hanna Davíðsson stundaði myndlistarnám íKaupmannahöfn á fyrsta tug aldarinnar,
en þardvaldi hún um fimm ára skeið. Hún ermeðal fyrstu kvenna, afíslenskum uppr-
una, sem lögðu slíkt nám fyrir sigþar. Eftir hana liggja aðallega andlitsmyndir og
blómamyndir unnar með blandaðri tækni. Hanna er líklega þekktust fyrir að hafa
myndskreytt skírnarfont ogpredikunarstól Fríkirkjunnar íHafnarfirði, en til Hafnarfjarð-
ar fluttist hún árið 1912, er hún gekk að eiga ÓlafV. Davíðsson, útgerðarmann. Hún
bjó þar nær óslitið til dauðadags.
Hanna Davíðsson, sjálfsmynd.
Maríumynd eftir Hönnu. Myndin er
máluð á silki.
Hljóðlát lista-
kona í Firóinum
ALD ARMINNIN G
Hönnu Davíðsson,
f. 1888 d. 1966, sem var
meðal hinna fyrstu
íslenzkra kvenna til að
nema myndlist við
Akademíið í
Kaupmannahöfn. En
þótt hún stundaði
listsköpun alla ævina,
var hún svo hógvær, að
aldrei hélt hún sýningu á
verkum sínum og það
var fyrst nú á
afmælisdegi hennar 3.
des. sl. að efnt var til
sýningar á verkum
Hönnu í Hafnarborg í
Hafnarfirði.
Eftir ASTHILDI
ERLINGSÐÓTTUR
tilefni þess að öld er liðin frá því að amma mín,
Hanna, fæddist, langar mig til að minnast hennar.
Frá okkar fyrstu kynnum, þegar ég kom heim frá
Danmörku 7 ára að aldri, var ég heilluð af henni,
þessari sérstæðu og gáfuðu konu. Ég heimsótti
hana oftsinnis meðan hennar naut við. Allt-
af var jafn gaman að spjalla við hana um
alla heima og geima og hlusta á hana segja
frá því sem á daga hennar hafði drifið þeg-
ar hún var ung, því hún var gædd góðri
frásagnargáfu og mikill ævintýraljómi lék
um frásagnir hennar. Hún sagði mér frá
bemskuheimili sínu og_ þegar faðir hennar ■
kom heim úr ferð frá Ítalíu með spilverkið
fína, sem síðan prýddi heimilið, og reiðhjól
handa þeim systmm, munir sem hann fyrst-
ur manna kom með til landsins. Þess má
geta hér til gamans að nú er hljómflutnings-
tækið góða frá 19. öld á Bessastöðum. Hún
greindi frá mörgu, sem vert og skemmtlegt
væri að minnast, en hér gefst ekki tóm til
annars en að fara nokkmm orðum um ævi
hennar og starf.
Hanna var yngri dóttir hjónanna Louise
Zimsen, föðursystur Knuds Zimsens, verk-
fræðings og síðar borgarstjóra, og Guð-
brandar Finnbogasonar, sonar Teits Finn-
bogasonar, fyrsta dýralæknis á Islandi.
Faðir Hönnu var konsúll og einnig faktor
við Fischersverslun, sem var ein helsta versl-
un í Reykjavík á ofanverðri 19. öld. Hún
stóð þar sem verslunin Geysir er nú við
Aðalstræti 2. Yfir versluninni var heimili
fjölskyldunnar. Þar fæddist Hanna og hlaut
nafnið Johanne Finnbogason. Við andlát
Guðbrandar 1899, gaf systir hans, Arndís
Fischer, ekkjunni 80 þúsund krónur, sem á
þeim tíma var gífurlega há upphæð, og
tryggði mæðgunum þar með áhyggjulaust
og ríkmannlegt líf. Louise var á sínum tíma
talin ein efnaðasta kona landsins. Hún lét
reisa myndarlegt norskt timburhús við
Stýrimannascíg 15, sem stendur enn. Þá
náði lóð hússins langt upp á Landakots-
túnið, en þar var gríðarlega hátt mastur,
sem Hanna klifraði upp í hvenær sem færi
gafst, móður sinni til nokkurrar skapraun-
ar! Hanna naut þess að geta skyggnst um,
horft til allra átta, ekki síst út á hafið sem
alla tíð heillaði hana. Bóklegan lærdóm sinn
hlutu þær systur í Landakotsskóla, m.a. hjá
pastor Klemp og systrunum.
Árið 1905 fluttust mæðgurnar þrjár til
Danmerkur. Þar bjuggu þær nokkkurn tíma
í Óðinsvéum og síðan í Kaupmannahöfn um
5 ára skeið. Ekkert var til sparað að þær
systur fengju notið þeirrar menntunar er
hugur þeirra stóð til. Vorið 1910 fluttist
Guðrún, systir Hönnu, ásamt manni sínum
Sigurði E. Hlíðar, síðar yfirdýralækni, til
íslands. Ýmislegt bendir til þess að Hanna
og móðir hennar hafi komið nokkru síðar
til landsins.
Á meðan Hanna dvaldist ytra rættist
langþráður draumur hennar; hún fór að
læra að mála. Nokkra tilsögn hafði hún
fengið í teikningu áður en hún hélt utan.
Ekki er að fullu ljóst hvernig námi hennar
var háttað, en eitt er víst, að hluti þess fór
fram á Akademíunni, því hún minntist oft
ýmissa atvika þaðan. Fáeinar mynda hennar
frá þessum tíma eru í eigu fjölskyldunnar,
m.a. nokkur olíumálverk, þar á meðal sjálfs-
mynd sú, sem birtist hér með greininni, auk
uppstillinga og ýmissa teikninga. Að
minnsta kosti einu sinni á þessu tímabili fór
hún til íslands að sumarlagi. Um það vitnar
andlitsteikning, dagsett 27. júlí 1908,
Reykjavík.
Ekki er vitað með vissu hvað Hanna að-
hafðist eftir heimkomuna fram til þess að
Málverk eftir Hönnu á skírnarfonti í
Fríkirkjunni í Hafnarfírði.
hún giftist Ólafi árið 1912, utan þess að
hún var í hússtjórnarnámi í Kvennaskólan-
um í Reykjavík og bjó þá á heimavistinni.
Sagt er að hún hafi á þessum árum vakið
athygli hvar sem hún fór. Hún var allt að
því með austurlenskt yfirbragð; í senn sér-
kennileg og glæsileg stúlka, há og grönn,
íturvaxin og mjög dökk yfirlitum. Hárið var
tekið saman í hnakkanum og svo hrafn-
svart, að á það sló blásvartri slikju. Ólafi,
sem sagðist oft hafa veitt henni athygli á
götum bæjarins, kynntist Hanna á heimili
frænku sinnar, Cathincu, sem var systir
Knuds Zimsens, og gift Jóhannesi Sigfús-
syni, kennara við Menntaskólann í Reykja-
vík; þau voru kjörforeldrar Ólafs. Eitt sinn
gerðist þar atvik, sem er mjög táknrænt
fyrir, hversu ríkt listamannseðlið var
Hönnu. Cathinca, sem seldi skólapiltum
mat, bað eitt sinn Hönnu að sjá um hádegis-
verðinn fyrir sig, því hún þyrfti nauðsynlega
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 19. DESEMBER 1988 27