Lesbók Morgunblaðsins - 14.01.1984, Blaðsíða 3

F
LESBOK
[m] @ H] [o] [u] [n) [b] [l] [a] [D [s] [II ® [8]
Otgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavlk. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthlas Jo-
hannessen, Styrmir Gunnarsson. Ritstjórnar-
tulltr.: Glsli Sigurðsson. Auglýsingar: Baldvin
Jónsson. Ritstjórn: Aðalstræti 6. Slmi 10100.
Húsin
Tómlætið
í fari íslendinga kom
mér á óvart í fyrstu og
ég hélt að það stafaði af
andúð, — segir Marion
Jóhannsson, sem um
árabil hefur stundað
ráðgjöf í sálrænum efn-
um, bæði í Bandaríkjun-
um og á íslandi.
Fotslðumyndin: Rytmiskar ttgúnjr eflir Juan Miró, 1934
Listin
hjá Katalóníumanninum Juan
Miró var alveg sér á parti og
lífsstarf hans spannaði sjö ára-
tugi, þegar hann lézt nú um jól-
in, níræður, en þessi sjálfsmynd
er frá 1919.
drabbast niður, ef við hættum
að nenna að bera það sómasam-
lega fram. Þannig fór fyrir
Norðmönnum og um það fjallar
m.a. ferðafrásögn Matthíasar
Johannessen frá Noregi, en
henni fylgja þýðingar á nokkr-
um ljóðum eftir norsk skáld.
NORSK UÓÐ
STEIN MEHREN
Staður
Bak við grímu gamals húss
brosir við okkur mildur svipur fátæktarinnar.
Þar henda Hólsfjöll veginum af sér.
Ský af mýi
að baki, í mýrinni djúpt
ljósin sem drógu okkur að landinu.
Dúkléttar breiður af dögg
í geislum milli víðigreina, fuglar
í loftspegli líða hægt í ljósið
og morgunninn breiðir úr sér, blár eins og lerki
úr sömu myrku auðn og Alltíeinu.
Hér hefur ætt minnar ástar ráfað í þúsund ár.
OLAV H. HAUGE
Ég dreg frá
Ég dreg frá áður en ég leggst til hvílu,
vil sjá lifandi myrkrið þegar ég vakna
og skóginn og himininn. Veit um gröf
sem hefur engan glugga móti stjörnunum.
Nú hefur Veiðimaðurinn færzt til vesturs, aldrei kyr
hann er ekki kominn lengra en ég.
Kirsuberjatréð fyrir utan er bert og svart.
Morgunmáninn ristir í svimandi bláa
himinklukkuna með harðri nögl.
ROLFJACOBSEN
Landslag með gröfum
Þær éta skógana.
Sex skurðgröfur komu og átu af skógunum mínum.
Guð sé oss næstur, hvernig þær líta út. Höfuð
án augna og augun á bakinu.
Þær sveiflast með kjafta á löngum krönum
og eru með fífla í munnvikunum.
Éta og skyrpa út úr sér, skyrpa og éta
því þær eru barkalausar, hafa aðeins sterkan
kjaft og garnagaulandi maga.
Eru þær eins konar helvíti?
Fyrir vaðfugla. Fyrir alltof klóka
pelíkana ?
Þær eru með blinduð augu og hlekkjaða fætur.
Þær eiga að vinna öldum saman og tyggja bláklukkurnar,
breyta þeim í malbik. Ský af feitum menguðum útblæstri.
Án barka, án raddbanda eru þær án kveinstafa.
Matthías Johannessen þýddi. Hann íslenzkaöi einnig Ijóö-
in sem fylgja grein hans, Viltu vera mem? (Norsk Ijóö í leiðinni.
að ríkti mikil gleði hjá
fjölmiðlum og prestum
Hallgrímskirkju skömmu
fyrir nýliðin jól. Silfur-
gripir sem stolið hafði
verið úr kirkjunni fund-
ust og voru komnir á
sinn stað í tæka tíð fyrir
jólin. Þegar fréttamaður sjónvarps ræddi
við presta kirkjunnar af þessu tilefni, var
hægt að skilja orð þeirra svo, að nú gætu
þeir tekið jólagleði sína á ný. Guðsþjónust-
an á aðfangadagskvöld yrði ekki haldin í
skugga silfurstuldsins.
Umfjöllunin um kirkjuna, sem var silf-
urlaus í nokkra daga, vekur upp áleitnar
spurningar. Augljóslega er enginn hrifinn
a.f því að láta stela frá sér, — allra síst
óbætanlegum kjörgripum. Einnig geta
gripir, sem gefnir eru og unnir með sér-
stöku hugarfari og mótaðir til þess að
vekja háleita hugsun, haft gildi, sem ekki
verður metið til fjár. Engu að síður er
undarlegt, að heyra nútíma lærisveina
Meistarans, sem flutti merkustu ræðu
allra tíma uppi á fjalli, undir berum
himni, tengja jólagleðina við endurheimta
silfurmuni.
Ef marka má fjölmiðlaumfjöllun, kom
stolna kirkjusilfrið miklu róti á hugi
manna. Spurt var, hvort ekkert væri heil-
agt lengur. Þetta virtist þykja svo ótrú-
legt, að það væri nánast handan við
hneykslan og reiði.
Minna var fengist um ógæfu þeirra sem
verknaðinn frömdu og ógæfu annarra sem
eins er komið fyrir og hefðu þess vegna
alveg eins getað stolið þessu silfri. Sá hóp-
ur fer stækkandi hér á landi sem vegna
langvarandi eiturlyfjaneyslu gerir ekki
nokkurn greinarmun á kirkjusilfri og öðru
silfri, ef það nýtist sem gjaidmiðill til
kaupa á eiturlyfjum. Af sömu ástæðu mun
ofbeldi, sem þegar er orðið mjög áberandi,
fara hraðvaxandi ef fram fer sem horfir.
Enginn getur vitað hvenær verður á hann
ráðist úti á götu án minnsta tilefnis.
í mörg ár hefur nafnlaus fjöldi fólks
hérlendis verið á valdi eiturlyfja. Það hef-
ur horfið til útlanda, verið inni á geðdeild-
um eða endurhæfingarstöðum. Sumir
stytta sér aldur á hljóðlegan hátt, án þess
að við, sem erum innan hins borgaralega
ramma, heyrum eða sjáum það eða annað,
sem er utan rammans. Aðrir hafa fiktað í
hassi eða „kóki“ og telja sig geta hætt þeg-
ar þeim sýnist. Þeir taka ekki eftir hvað
árin eru orðin mörg og hvernig einkenni
langvarandi neyslu þessara efna eru farin
að einkenna skaphöfn þeirra og atferli.
Þessi hljóðláti fjöldi verður ekki mikið
lengur hljóðlátur. Við munum sitja uppi
með afleiðingar langvarandi eiturlyfja-
neyslu, af því við vorum sofandi meðan
hún náði fótfestu. í litlu þjóðfélagi eins og
okkar varðar þetta alla. Það er ekki einka-
mál neins að eyðileggja sjálfan sig, þegar
hann um leið verður hættulegur umhverfi
sínu.
Þau mannlegu verðmæti sem þarna fara
forgörðum eru margfalt mikilvægari en
nokkurt silfur, — jafnvel kirkjusilfur. Sú
ógæfa, sem þarna er á ferðinni, er svo
mikil og alvarleg, að jafnvel rofin kirkju-
helgi stenst þar ekki samjöfnuð. Enda er
maðurinn sjálfur kirkja og hin raunveru-
legu helgispjöll því þau að fara svo hörmu-
lega með það líf sem honum er gefið.
- • -
Fyrir jólin lét kirkjan þau boð út ganga,
að nú skyldu haldin friðarjól. Svona boð-
skapur gerir þá dálítið ráðvillta, sem alltaf
hafa haldið að jólin væru beinlínis hátíð
friðarins.
Sama má segja um þátttöku kirkjunnar
manna í umræðum um hinar ýmsu friðar-
hreyfingar. Ef kirkjan sjálf er ekki í eðli
sínu friðflytjandi, og því stærsta og öflug-
asta friðarhreyfing í heimi, hef ég alla ævi
misskilið hana. Hún á að vekja hugar-
ástand sem tryggir frið og kærleika milli
manna og viðhalda því. Viðfangsefni hinna
•veraldlegu friðarhreyfinga sem mest eru í
umræðunni og kirkjan blandar sér að ein-
hverju leyti í, eru aftur á móti afleiðingar
þess, að friðarhreyfing kirkjunnar hefur
ekki fest þær rætur í hjörtum manna sem
hún átti að gera. Hlutverk hennar í lífi
hvers og eins og ytra skipulag er vissulega
virðulegt og í föstum skorðum. Kristinn
siðaboðskapur er líka mannbætandi og
helgikenndin sem grípur menn stundum
þegar þeir sitja í kirkjunni sinni verður að
andlegri innstæðu. En raunverulegt hlut-
verk kirkjunnar hlýtur að vera dýpra.
- • -
Fyrir nokkru kom fram, að á alþjóðlegu
kirkjuþingi voru samþykktar ályktanir
sem miðuðust við að styggja ekki valds-
menn fyrir austan tjald, en þar er kirkjan
fótum troðin og kristnir menn ofsóttir.
Fulltrúi kirkjunnar okkar svaraði spurn-
ingu um þetta í sjónvarpsviðtali á þá leið,
að þetta væri nú ekki eins slæmt og af
væri látið þarna fyrir austan. Menn fengju
að iðka sína trú innan einhvers ramma. En
ef samþykktir kirkjunnar á þessum vett-
vangi væru ögrandi fyrir viðkomandi lönd,
þá fengju fulltrúar frá þeim ekki að koma
oftar á þessi þing.
Þarna lætur kirkjan þá sem ofsækja
hana ákveða áherslur í eigin málflutningi.
Ekki hefur mér tekist að samræma
þessa breytni kenningum og breytni upp-
hafsmanns kristinnar kirkju. Líf hans og
starf einkenndist ekki af því að hann
beygði hegðun sína og sannfæringu undir
vilja einhverra valdsmanna til að komast
hjá óþægindum.
En það breytist nú líka ýmislegt á tvö
þúsund árum, — ekki síst gildismatið.
Spurningin er hvað við höfum lært á öllum
þessum tíma og hvort við erum nær þeim
sannleika sem á að gera okkur frjálsa.
JÓNÍNA MICHAELSDÓTTIR
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 14. JANÚAR 1984 3