Lesbók Morgunblaðsins - 11.09.1982, Blaðsíða 6

JOSIF
BRODSKIJ
BjarkiA.
Unnsteinsson
Ég er skáld
guð gaf mér skáldagáfuna
cg er gyðingur
forfeður mínir liggja
í kirkjugarðinum í Leningrad
verzlunarmenn, prófessorar
og byltingarsinnar
ég er skáld
a f guðs heilögu náð
snertið mig ekki
þér dómendur
ég skal fara í útlegð
í Arkhangelsk
í fimm löng ár og kannske
sný ég aldrei aldrei aftur.

TIL
MINNING-
ARUM
GARCIA
LORCA
Ég vil ekki sjá dauðann
ég vil ekki sjá blóð Ignacios
í sandinum
ekkienn
ég vil lifa
án þess að deyja
kannske kannske
rennur sólin ekki upp
yfir sandinum í morgunsáriö.
PERLU-
FESTIN
I
DÖGUN
Þröstur J. Karlsson
Eyjur
ein og ein
rísa úr sæ
og hverfa
marglitir fiskar
skjótast um
í þangheimum...
í festina þína fann ég
pcrlurnar allar
— þær hurfu í djúpið
ein og ein.
Svanur Elíasson
Tæmdur er i botn
bikar fortíðar
minnar.
Endurminningar
streymdu aftan að mér,
komu mér að óvörum.
Eftir tíu ára stríð,
sálar gegn líkama,
get ég loks
snúið mér við
og horfst í augu
við staðreyndir
lífs míns.
Þú felur þig ekki
bak við eigin skugga
til lengdar.
Dagsgeislar sólar
krefjast að þú
horfír á hann
brenna
í dögun.
Gamli bóndinn, ríkasti
maður þorpsins, lá mjög þungt
haldinn, við dauðans dyr. Og
drottinn tíundaði ágæti bónd-
ans og benti á hann sem for-
dæmi fyrir mannkynið allt:
„Lítið á John Gal. Hvað
haldið þið ykkur vera dauðleg-
ir menn? Þið eruð einskis
virði: En John Gal er sannar-
lega mikill maður. Jafnvel
héraðsdómarinn tekur í hönd-
ina á honum stöku sinnum.
Greifynjurnar í þorpinu heim-
sækja hann. Hann er ríkastur
ykkar allra. En samt gæti ég
lostið hann. Ég þarf ekki að
senda hungraðan úlf til að rífa
hann í sig, ekki þarf ég heldur
að rífa upp risa-eik til að
kremja hann. Pínulítil fluga
gerir útslagið." Það var ein-
mitt það sem skeði. Fluga
stakk hann í höndina, sem
fljótlega byrjaði að bólgna og
verða svört og rauð.
Presturinn og hefðarkonan í
kastalanum fengu hann til að
kalla á lækni. Hann hefði vilj-
að fá handlækni, en þau máttu
sín meira og skeyti var sent
eftir sérfræðingi frá Búda-
pest.
Prófessor Birli varð fyrir
valinu. Ein vitjun kostar þrjú
hundruð flórínur, en þeim
peningum er vel varið. „Vit-
leysa,“ sagði bóndinn, „þessi
smáfluga getur ekki hafa
orsakað skemmdir á mér fyrir
þrjú hundruð flórínur." Greif-
ynjan krafðist þess ákaft að fá
að borga lækninum sjálf.
Bragðið heppnaðist. John Gal
var stoltur bóndi. Skeytið var
sent. Ungur maður grannur
með gleraugu — lítill fyrir
mann að sjá — kom í vagnin-
um sem hafði verið sendur til
móts við hann á stöðina. Frú
Gal, hin unga eiginkona gamla
bóndans, tók á móti honum við
hliðið.
„Ert þú þessi frægi læknir
frá Búdapest?" spurði hún.
„Það er vissara að þú lítir
strax á manninn minn. Hann
gerir eins mikið veður út af
þessu flugubiti og hefði hann
verið bitinn af fíl.“
Þetta var alls ekki sannleik-
anum samkvæmt. John Gal
hafði aldrei sagt orð, ekki einu
sinni minnst á bitið nema að
hann væri spurður og jafnvel
þá var hann sérstaklega fáorð-
ur. Hann lá í rúmi sínu óhagg-
anlegur með stóískri ró. Höfuð
hans hvíldi á lambskinni og
pípa í munninum.
„Hvað er að gamli maður?"
spurði læknirinn. „Mér skilst
að þú hafir verið bitinn af
flugu.“
„Einmitt," svaraði bóndi
milli samanbitinna tannanna.
UM HOFUNDINN
Kalman Mikszath (1849—1922)
Mikszath er einn af fáum ungverskum rit-
höfundum sem þekktur er víða utan heima-
landsins. Hann var ákafur föðurlandsvinur
allt sitt líf og sannur málsvari I sjálfstæðisbar-
áttu Ungverja. I bókmenntum hans — sem
samanstanda mestmegnis af skáldsögum og
frásögnum — lýsir hann ást sinni á ungversku
þjóðinni. Smásögur hans eru meðal þeirra
bestu sem skrifaðar hafa verið á ungverska
tungu, lifandi myndir af föðurlandi hans.
„Græna flugan“ er sérstaklega skemmtileg og
vel uppbyggð athugun á bændasálarfræði.
„Hvaða tegund af flugu var
þetta?“
„Græn fluga,“ svaraði hann
stuttur í spuna.
„Þú bara spyrð hann lækn-
ir,“ greip konan frammí. „Ég
verð að fylgjast með því sem
ég var að gera. Það eru níu
brauðhleifar í ofninum."
„Gott og vel móðir,“ sagði
læknirinn annars hugar.
Með héndur á mjöðmum
sneri hún sér snöggt að honum
líkt og hún hefði verið stungin.
„Hvað segirðu, þú ert nógu
gamall til að geta verið faðir
minn,“ sagði hún hálfmóðguð
en daðurslega. „Þú virðist ekki
sjá of vel gegnum glerin á
augunum á þér.“
Hún sneri sér skyndilega
við svo að stífuð pilsin sveifl-
uðust í kringum hana þegar
hún gekk út, hnarreist með
ungæðislegum þokka og
krafti.
Læknirinn fylgdi henni eft-
ir með augunum. Hún var
djöfullega falleg, mikið yngri
en læknirinn og auðvitað mik-
ið yngri en eiginmaðurinn.
Hann langaði að muldra ein-
hverja afsökun, en hún var
horfin áður en hann kom upp
orði.
„Jæja, það er best að líta á
höndina. Finnurðu til?“
„Töluvert,“ var svarið.
Læknirinn skoðaði bólgna
höndina alvarlegur á svip.
„Þetta er slæmt. Þetta hlýt-
ur að hafa verið eitrað kvik-
indi.“
„Getur verið,“ sagði John án
minnstu geðshræringar.
„En ég gat séð að þetta var
engin venjuleg fluga.“
„Þessi fluga hefur verið í
hræi.“
John Gal bölvaði þessum
upplýsingum í hljóði.
„Það var lán að ég kom tím-
anlega. Enn getum við gert
eitthvað. A morgun hefði það
verið of seint. Þá hefðirðu ver-
ið steindauður."
„Það er undarlegt," sagði
bóndi og tróð í pípu sína með
þumalfingrinum.
„Blóðeitrun breiðist hratt
út. Við megum engan tíma