Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1980, Blaðsíða 5

um stund yfir svefnhylki stjarnbúans,
svo slokknaöi hún.
Morguninn eftir haföi álfakóngurinn
búist sínu besta skarti. Bláum kirtli með
gullbryddingum og samlitum brókum,
þröngum sem náöu niður á kálfa og
hvítum ullarhosum upp að hné. Yfir sér
haföi hann hvíta skikkju, læsta saman
meö silfurhlaöi og haföi kona hans
spúnniö vefinn og ofiö úr fínasta þeli.
Hann bukkaöi á fariö meö staf sínum
þar sem hann taldi dyrnar vera og aö
lítilli stundu liöinni birtist stjarnbúinn á
öðrum stað í hjúp sínum. Og allir
hirömennirnir hrópuðu af kurteisi: Heyr!
Heyr!
Nú ætlaði álfakóngurinn aö sýna
gestinum mannabyggðir eins og um
haföi veriö talaö. Þegar fyrrnefndur
hafði losaö sig viö hjúp sinn og stóö fyrir
framan hann lét kóngur einn hirðmanna
sinna bera honum sýrublöndu í drykkj-
arkönnu og vildi gera gestinum svo vel
sem sjálfum sér; hann hóf engan dag
svo aö hann fengi sér ekki vænan teyg
af þessum miöi.
Stjarnbúinn saup af miöinum. Veöriö
var gott og þó ekki sólskin þennan
morgun heldur háskýjaö; þegar hirö-
maöur haföi tekið viö könnunni bauö
stjarnbúinn kónginum aö stíga inn í
farið. Kóngurinn sendi konu sinni, sem
stóö við bústað þeirra, fingurkoss og
sefaði tortryggnivott sem nú kom í svip
hirömanna og nokkrir höföu jafnvel látiö
í Ijósi meö lágæru muldri. Síöan sagöi
hann sér ekkert aö vanbúnaöi og myndi
fara að fyrirmælum gestsins í einu og
öllu eins og tilhlýöilegt var.
Einnig hann var sem snöggvast
umlukinn glærum hjúp og hlaut aö
dvelja um stund í sótthreinsunarklefa
farsins, svo haföi geimbúinn boðiö
honum til sætis í hægindastól á miðju
gólfi í stærsta rými þess og kveikt á
margvíslegum tækjum umhverfis hann
meö yfirlagningu handa sinna og meðan
hann var aö þessu þótti konunginum
hann fljóta í sætinu og orkuþykkni, sem
bærust aö honum i bylgjum, vekja meö
sér þægilega öryggisaökenningu.
Stjarnbúinn spuröi kónginn hvort færi
vel um hann og þegar konungur haföi
sagt svo vera lét hann þjón sinn,
vélknúinn, hnöttóttan, færa honum
kringlulaga hlut, bauö honum að horfa
ofan um op á honum miðjum. Kóngur-
inn hélt á kringlunni milli handa sinna og
rýndi í gatið, hann sá víðar lendur,
grösugar, bæi og vegi, og skildi aö þetta
var loftmynd því að hann haföi farið í
gandreiðir í ungdæmi sínu. Hann sá
kaupstað og baö stjórnandann aö doka
viö.
Kringlan flaut í gegnum loftið milli
þeirra og þeir rýndu í hana til skiptis,
farþeginn reyndi aö lýsa fyrir stjórnand-
anum vegsummerkjum um menn sem
hann sá, þessi kvikintji sem líkjast
járnsmiöum á hlaupum eru farartæki
þeirra, sagöi hann, og þarna hafa þeir
gert þeim fært aö komast af öörum
árbakkanum yfir á hinn meö brú; híbýli
þeirra eru úr tilbúnu grjóti og það er
fljótandi og í mótum meöan þeir eru aö
koma á það lögun, á þaö og flest annaö
bera þelr liti til aö létta þá hlekki sem
skapgerö þeirra er þeim. Þeir hafa skipti
á verðmætum sem þeir telja vera og
búa til og mikið af tíma þeirra fer í aö
sannfæra hvern annan um mikilvægi
þeirra verðmæta sem hver um sig telur
sig eiga.
Stjarnbúinn sagöi: Ég sé mikiö gras-
lendi og í fjarska fjallgaröa. Einnig skóg.
En hvergi neitt í líkingu viö menningar-
leg ummerki.
Konungurinn hélt áfram enn um
stund aö lýsa háttum manna. Svo setti
stjarnbúinn kringluna í skál á stöpli fyrir
framan þá sem líktist skírnarfonti og
kveikti á stórum skjá, á honum birtist
mynd úr kringlunni sem líktist korti.
Hann fékk farþega sinn til aö beina aö
henni þráðmjóu Ijósi og teikna meö því
á kortið vegsummerki sem hann sá en
hinn ekki — kóngurinn haföi aöra
Ijóskvísl úr sama tæki til að viska burt
feilstrik sín, og eftir nokkrar tilraunir
varö hann ánægöur með myndina. Hér
er vegur, hér er þorp, sagöi hann. Hér
hús, hvítt meö rauðu þaki. Hann benti á
Ijósnæmar sameindir kortsins með
þriðja geislanum frá ritanum. —
Þeir eru útlagar eins og þiö, sagöi
hann. Uppfullir meö tækni, liggja í
feröalögum og er erilsamt við vonlausa
leit sína aö upphafinu. Lögmáliö lætur
ekki aö sér hæða. Hér var einu sinni
álfaborg, bætti hann viö og benti á
kortiö; í þessum hnjúk. En viö fluttum. Á
þeim tíma ársins sem við megum það. Á
nýársnótt. Þaö var ekki lengur stundleg-
ur friöur fyrir bílaumferð og viölíka
átroöningi. Þeir geta ekki aö sér gert. í
fyrndinni hafnaöi náttúran þeim og
síðan hafa þeir veriö aö reyna aö temja
hana og gera sér undirgefna.
Þeir flugu til stærsta byggöarkjarna
manna í landinu. Þar sá stjarnbúinn
eyjar, nes, holt og gróin hraun og fátt af
því sem álfakóngurinn lýsti fyrir honum;
neti af götum og húsum, farartækjum
sem fleyttu kerlingar um loft og lög fyrir
tilstilli skyndilegra rúmmálsbreytinga,
viö upphitun, pressaðs gróöurs sem
settur var á þessi tæki í fljótandi
ástandi. Stjarnbúinn hlustaöi af athygli.
Hann reyndi aö finna hliðstæö ferli viö
skynjun sína meö framtíðarsjá — tæki
sem þó einskorðaðist viö mögulegar
breytingar hvers efnasambands á því
augnabliki sem mælt var — og varö
engu nær.
A bakaleiðinni til heimkynna álfa-
kóngsins bar hann saman menn og áifa.
Okkur álfum er jaröarandinn sem and-
rúmsloftiö, sagði hann drýgindalega.
Upplýsingar efnisheimsins lesum viö því
sem bók. Sjálfstýring sú er stefnir aö
auknum vitsmunum og fullkomnun og í
öllum efnishræringum býr ríkir á hverju
þróunarstigi yfir öllum hinum fyrri og
þau henni meðfærileg. Fyrir milligöngu
jaröarandans getum viö álfar því haft
áhrif á öll efnisferli. Viö þroskum vilja
okkar sem um leiö er alls efnis. Og
þurfum því ekki að smíöa tæki, þvílík
sem ykkar; allt efni er tæki. Þegar við
þurfum á tæknilegri uppbót að halda
hagræðum viö efnisferlum sem næst
okkur liggja, bætum upp vilja þeirra
meö hinum fullkomnari sjálfra okkar svo
að þjóni tímabundnu markmiði. í mínu
skýri er álfur sem getur breytt skó í skip
og flogiö milli staöa á snýtuklútnum
sínum. Engin orkukreppa þar. En slíkar
kúnstir teljum við yfirleitt óæskilegar;
afturhvarf viljans til frumstæöari stiga er
ekki samkvæmt lögmálinu og því stefnir
viökomandi lífi sínu í voða, á ef til vill
ekki afturkvæmt heldur ílendist sem
afbrigöi frá lögmálsbundinni hegðun
efnisins. Þess utan heyrir ófriösemd
okkar heimi ekki til.
Menn hafa frjálsan vilja, hélt álfa-
kóngurmn áfram og brosti nú kalt.
Dauölegir hljóta þeir meö mikilli fyrir-
höfn aö læra um eðli hlutanna og
andinn, sem í öllu er, er rakalaus og
ósnertanlegur því viti sem þeir hlutu viö
dóminn. Viö hlutum ósýnileikann aö
vernd fyrir mönnum; því einkenni sem er
þeirra: skikkaöir til linnulauss ófriöar viö
náttúruna, hvern annan og sjálfa sig
hver og einn. Þess einnig aö afla sér
meö harmkvælum fæöu og húsaskjóls,
þekkingar og þroska. Og er allt í senn
áskapaö öörum lífverum. Manninn
dreymir linnulaust um hamingju en
slíkrar fyllingar getur hann ekki notið
ööruvísi en í ímyndun sinni, þægður af
blekkingum. Hann er harmsöguleg líf-
vera. Meö leyfi aö segja, lauk álfakóng-
urinn máli sínu, er útlit hans hiö sama
og þitt, jafnvel svo að hann hefur tvær
nasir eins og þú en ekki eina eins og viö
álfar.
Stjarnbúinn baö álfakónginn gefa sér
merki þegar þeir væru yfir þjóövegi sem
síðarnefndur kallaöi svo, — þegar hann
taldi sig vera þaö nákvæmlega setti
hann leiöarrita af staö. Síöan flugu þeir
til sumarhíbýla konungs. Stjarnbúinn
þakkaöi honum skiimerkilega leiösögn
og upplýsingar.
Þeir kvöddust með virktum. Prinsess-
urnar, sem þegar voru komnar á
vettvang ásamt hirðmönnum er farið
lenti, fengu stjarnbúann til að setja
merki í minningabækur sínar, og þegar
drottningin kom út, í skósíðum kirtli
bláum, hélt hún á mórauðum trefli sem
hún baö stjarnbúann gefa konu sinni en
eiga sjálfur ella.
Dálítið kul var af norðri. Konungur leit
áminnandi til hirðmanna sinna og þeir
veifuöu ásamt honum og fjölskyldu
hans. Hvítt Ijós dapraöi þeim sýn sem
snöggvast og sívalningurinn var horfinn.
Konungurinn varpaöi öndinni léttilega
og um breitt andlit hans lék nú bros.
Hirömennirnir losuðu um andlitsdrætti
sína og einnig þeir brostu.
Álfur hestasveinn haföi náö saman
hestum konungs og beiö nú meðan
konungur kallaöi fyrir sig ritara sinn og
er þeir tveir höföu sest á sitt hvora
þúfuna las konungur honum fyrir, meö-
an honum enn var í fersku minni, þaö
sem í tíðindum var úr flugferð hans og
Frh. á bls. 23.