Lesbók Morgunblaðsins - 23.10.1977, Blaðsíða 9

Bærinn á Núpum og
hamraborgin, sem
hann dregur nafn sitt
af.
Búskapur á Núpum
Árið 1951 tóku þau Þórdís og Sig-
mundur maður hennar við búskap á
Núpum. Landareignin er stór en mikið
af henni er þakið hraunum. Á þeirra
búskaparárum stækkaði túnið mikið,
jörðin ber nú gott meðal bú. Þau
bjuggu aðallega fjárbúskap en þó hef-
ur alltaf verið seld mjólk síðan mjólkur-
sala hófst. íbúðarhúsið var byggt á
árunum 1954—6. Sigmundur byggði
það sjálfur og eingöngu I hjáverkum
með búskapnum og var það því lengur
í smiðum.
Sigmundur Helgason lést árið 1 974.
Siðan hefur Þórdís haldið ein áfram
búskapnum en hefur orðið að minnka
bústofninn mikið og telur að nú sé það
enginn búskapur, sem vert sé að nefna
þvi nafni.
Stendur betur að vígi
við bústörfin
á veturna en sumrin
Þórdís verður nú sjálf að sjá um
bústörfin hverju sem viðrar. Hún segir
að gegningar á vetrum gangi vel en öll
gripahús eru á sama stað og stutt að
fara, aðeins þvert yfir hlaðið. Innan-
gengt er á milli þeirra nema hesthúss-
ins en Þórdís hefur einn hest. Vatn og
rafmagn er i öllum húsum. Þau
byggðu rafstöð í Núpalæknum 1948
og hefur hún snúist siðan. Nú er komið
samveiturafmagn en enn er hitað upp
með heimarafmagninu.
Á sumrin er Þórdísi meiri vandi á
höndum.
— Með heyskapinn er ég háð hjálp
góðra manna. Eg hef einn votheys-
Þórdfs Ólafsdóttir
ásamt kaupamannin-
um, Birni Viðari
Björnssyni og Trygg.
TgrHifinwiiwmigMMaagaBamw
turn og í hann get ég heyjað (að
mestu) með hjálp kaupamannanna
minna, segir Þórdís, en kaupamennirn-
ir eru unglingar sem eru hjá henni yfir
sumartímann. En þegar þarf að vinna
þurrheyið er ég sérstaklega illa sett. Þá
verð ég að bíða eftir að nágrannarnir
Ijúki við að heyja það mesta hjá sér og
geti komið því við að hjálpa mér við
heyskapinn. Þeir hafa í rauninni aldrei
tíma til þess en taka bara tímann frá
sínum eigin bústörfum. Oft hef ég
verið heppin með þurrk einmitt um það
leyti en auðvitað er því ekki alltaf að
treysta. Af þessum sökum er ekkert
farið að slá hér, en í vor var túnið mjög
seinsporttið svo það kemur sér ekkert
illa.
Þórdís segir að nú þyki ekki hægt að
slá með öðru en sláttuþyrlu en hana á
hún ekki. Sláttutætara á hún í félags-
eign með öðrum og með honum má slá
I vothey; þó slær hún ekki sjálf. Traktor
á hún en segist alltaf hafa verið mesti
klaufi að fara með hann og snerti hann
ekki nema í nauðsyn
Smalamennska
og sauðburður
— Fyrir mig er heyskapur og smala-
mennska býsna stór atriði i búskapn-
um, segir Þórdís. Engan afrétt þarf að
smala hér í Hverfinu en á bæjunum
milli Brunnár og Brúaár gengur féð
mikið saman og smaláð er sameigin-
lega að verulegu leyti. Allt sem lengst
er til fjalla er félagssmölun en hver
verður að smala sitt heimaland. Það
verð ég að gera eins og aðrir. Um
sauðburðinn hef ég fengið mann til að
hjálpa mér og eins til að rýja féð en það
er enn gert á vorin ef til þess næst með
ekki alltof mikilli fyrirhöfn. Fjárbeit er
hér frekar góð og ekki snjóþungt.
Fé leitar ekki langt frá að vetrinum og þá
smölum við Tryggur þvi heim á kvöld-
in. Á vorin er það haft innan girðingar.
Aðdrættir
ekkert vandamál
Þórdís hefur ekki bíl til umráða og
hefur ekki lært að aka bil, en hún er í
engum vandræðum að komast ' öar
sinnar þegar á þarf á halda. Hún fær
oft far með Guðjóni bróður sínum, sem
býr á Blómsturvöllum eða með öðrum
nágrönnum. Nú eru gömlu mjólkurbíl-
ar hættir að flytja mjólkina og fólk
getur ekki lengur pantað vörur með
þeim, en síðan tankbílarnir komu i
þeirra stað hagar sveitafólk erindum
sínum öðruvísi. Hingað í sveitina eru
vörur keyrðar út frá Kaupfélagi Skapt-
fellinga á Kirkjubæjarklaustri, sé um
þungavöru að ræða, segir Þórdís. Sjálf
fer hún þangað til innkaupa viku- til
hálfsmánaðarlega. Hún er þá samferða
einhverjum nágrönnum en frá flestum
heimilum er ekki farið sjaldnar í inn-
kaupaferðir. Stöku sinnum fer Þórdís
til Reykjavíkur að heimsækja skyldfólk
og vini þar. Lengst er hún burtu i
vikutímá og verður þá að fá einhvern
til að líta eftir skepnunum og bústörf-
unum.
Einveran ekki
þrúgandi tilfinning
Þórdís er alein hér á bænum á
veturna. Er einveran ekki þrúgandi
tilfinning?
Landslag er viða hrjúft
en fagurt í Fljótshverfi.
Myndin er tekin í
fjallshlíðinni vestsn við
túnið á Núpum.
— Ég hef verið hér ein á veturna
s ian maðurinn minn dó nema fyrsta
■■ eturinn, en finn ekki til að einveran
leggist þungt á mig, segir Þórdis. Ég er
alltaf nóg að gera og mér leiðist aldrei.
Það fer auðvitað ekki allur minn tími i
búverkin og heimilisstöcfin, sem betur
fer. Ég les mikið og á talsvert af bókum
og fæ þær lika lánaðar á bæjunum i
kring og nokkuð á bókasafninu á
Klaustri. Ég get ekki hlustað á' útvarp
eins og ég vildi vegna þess hvað
skilyrðin eru slæm og oft heyrist illa.
En sjónvarpið bætir það upp að
nokkru. Ég sit oft hér í stofunni á
kvöldin og gef sjónvarpinu auga og
vinn handavinnu um leið. Svo hef ég
hann Trygg minn. Hann er dálitið
tortrygginn við ókunnuga en er örugg-
ur heimilisvinur. Á sínum yngri árum
var hann dágóður fjárhundur en er nú
orðinn feitur og gamall, þó kemur
hann alltaf með mér þegar ég fer að
T-mala, segir Þórdis..
— Hér koma lika gestir öðru hvoru,
fjölskyldufólk og nágrannar lita hing-
að. Á sumrin kemur fólk lengra að og
er þá hjá mér í nokkra daga. Unglingar
sem hafa verið hjá okkur á sumrin og
komnir eru með fjöldkyldu koma og
tjalda þá stundum í túninu og hjálpa
mér við heyskap.
Málverk
eftir Kjarval
Blóm, handavinna og málverk prýða
stofuna hjá Þórdisi. Málverkin bera
svipmót af meistara Kjarval, er annað
af Núpum, málað 1944 — 5 en hitt er
af Lómagnúpi, málað á svipuðum
tima.
— Það er rétt, þau eru eftir hann,
segir Þórdis. Hann var hér tvö sumur
að mála. Annað sumarið var hann hér
hjá okkur en hitt sumarið var hann i
tjaldi fram við Brunná. Þá hafði hann
Framhald á bls. 13
©
amBn