Lesbók Morgunblaðsins - 27.02.1977, Blaðsíða 7

um bve ömurlegt þetta nætu
flug væri. Nú væru allir hátt
aðir f rúmin sfn heima. Þau
töluðu um gjaideyrisvandræði,
svartamarkaðsbrask, stjórn-
mál, flugtfmaf jölda og ástamái
starfssystkina þeirra. Þau voru
eins og foreldrar, sem hafa
komið börnum sfnum í rúmið
og setjast að þvf búnu inn f
stofu og ræða uppeldisvanda-
mái þau, sem komið hafa upp
þann daginn.
Farþegarnir voru óðum að
festa svefninn og höfðu teygt
frá sér fæturna. Sá, sem sat
næst eldhúsdyrunum hafði
teygt annan fótinn skólausan
inn um gættina til þeirra. Það
minnti þau á, að þau ættu
kannski Ifka sjálf að reyna að
teygja úr sér og sofna. Brytinn
fór orðalaust að blása upp
vindsæng, og hún sótti teppi
og kodda. Það var ákveðið, að
hún skyldi leggja sig fyrst.
Hún lá f einn og hálfan tíma
á olfugeymunum á vinsæng-
inni og hlustaði á háværan dyn
hreyflanna rétt við eyrað á sér
og hugsaði um fólkið heima og
taldi tfmana, þangað til það
ætti að vakna aftur f hljóðlát-
um sofandi húsum, þar sem
aðeins heyrðist lágt suð f
vatnsleiðslum f veggjum, þeg-
ar fbúarnir voru að láta renna
f baðvaskana eða fylla katlana
fyrir morgunkaffið.
En f flugvél varð ekki sofið,
ekki hljótt, engin hvfld. Flug-
vélin æddi óþreytandi gegnum
náttmyrkrið eins og dýr rekið
áfram af einhverri ómeðvit-
aðri hvöt. Hún æðir gegnum
allar hindranir, regn, hagl,
þrumuský. Eldingar lýsa upp
nóttina svo að bjart verður
sem um hábjartan dag. Flug-
vélin hristist og skekst og titr-
ingur vægjanna virðist gefa til
kynna algjöra uppgjöf, eins og
flugvélin vildi segja: „Tætið
mig bara f sundur, ég get hvort
eð er ekki meir.“
Flugfreyjan heyrð: ekki
svar þrumanna, en eldingarn-
ar dönsuðu allt f kring og birt-
an var heiftarlega rauðgul og
nóttin fjólublá. En hvötin rek-
ur vélina áfram, áfram. Það er
leitt að erfiða svona mikið og
gera sér alls enga grein fyrir
ástæðunni, en geta glaðst yfir
þvf, þegar takmarkinu er náð.
Fuglarnir hugsa ekki: „Nú
held ég yfir hafið og byggi mér
þar hreiður og lifi þar stutt en
fagurt sumar". Þeir halda að-
eins af stað, margir f hóp og
takmark allra er hið sama, en
ómeðvitað. En þessi fugl held-
ur yfir hafið einn sfns liðs og
erfiðar og erfiðar og takmark-
ið er ómeðvitað. En við vitum,
hver ræður þinni för og við
vitum, hver ræður þfnu tak-
marki, vesalingur. Þeir sitja f
kollinum á þér og leika sér að
þvf að láta þig erfiða og gleðj-
ast sjálfir, þcgar ákvörðunar-
stað er náð, og þú stendur
skilningslaus og hrfmuð á
jörðinni.
Hún hlaut að hafa sofnað,
það fann hún, er brytinn ýtti
við henni. Hann var syfjulegur
og flýtti sér svo mjög f bólið
hennar, að hann hafði nærri
gleymt að taka ofan húfuna.
Hún læddist aftur f farþega-
rýmið og reyndi að stikla yfir
fætur, sem teygðir voru út á
gangveginn. Hún leitaði f haf-
urtaski sfnu að tannburstan-
um, svo burstaði tennurnar og
snyrti sig eftir svefninn. svo
tylfti hún sér á aftasta sætið og
fét loga Ijósglætu hjá sér og
beið eftir því að tíminn liði,
svo að hún gæti vakið brytann.
Farþegarnir virtust allir sofa
og runnu saman við myrkriC.
Hún rýndi með velþóknun út f
það um stund.
Lágvaxinn, þrekinn
amerfkani kom aftur f, pfrði f
Ijósið og nuddaði augun. „Nú,
það er the sleeping beauty",
sagði hann og brosti glettinn.
„Veiztu annars, hvað ég sagði
við hina strákana? Eg sagði
þeim, að það væri vel 50 doll-
ara virði að fara fram f eldhús-
ið'og sjá þig sofa“. Hann hló
dátt. Hún hló lfka, en fannst
ónotalegt að vita, að einhver
hafði verið að horfa á hana á
fletinu f eldhúsinu. Amerfkan-
inn gekk bráðlega aftur til
sætis sfns og samlagaðist
myrkrinu.
Það er einmanalegt til
lengdar að sitja eins og smali
yfir hjörð f myrkri. Maður
finnur ekki til nálægðar
neinnar lifandi veru vegna
hins stöðuga vélaniðar, en
maður veit, að loftið er þrung-
ið andardrætti og kannske eru
augu starandi á mann úti f
myrkrinu. Tjöldin fyrir fata-
hcnginu sveiflast til og henni
finnst, að cinhver sé að gægj-
ast á hana gegnum þau.
Allt f einu stóð hjá henni
maður. Hann kom eins og
hann hefði stokkið inn I Ijós-
svið litla lampans. Hún hætti
við að láta sér bregða.
„Það er gott að rétta svolftið
úr fótunum", sagði hann vin-
gjarnlega og talaði lágt til að
vekja ekki hina sofandi hjörð.
„Við erum að koma úr mánað-
arheimsókn frá Danmörku
konan mfn og ég“, hélt hann
áfram. Hann sagði þetta á
. ensku, en með sterkum dönsk-
um hreim.
„Þið eruð dönsk er það
ekki?“ spurði hún.
„Já, en nú erum við búin að
fá amerfskan rfkisborgarrétt,
þar sem við búum f
Kaliforníu".
„Var ekki gaman að koma
heim á fornar slóðir“, spurði
hún og hugleiddi, að þessi
maður hefði að minnsta kosti
eytt 50 árum æfi sinnar f Dan-
mörku.
„Gaman og gaman ekki.
Frændfólk okkar á varla spjar-
irnar utan á sig. Við fórum
með hálfan skipsfarm af not-
uðum fötum og þakklætið átti
sér engin takmörk. Eg átti vfn
og tóbaksverzlun, en á strfðsár-
unum var allt skammtað, mað-
ur hafði ekkert til að selja og
engan til að kaupa“.
„Lfður ykkur þá betur f
Kalffornfu?"
„Betur? Það er annar heim-
ur. Hugsið þér yður, sonur
minn er verkamaður og hann á
tvö sjónvarpstæki á heimili
sfnu, ég á tvo bfla og sólin skfn
á hverjum degi.“
„Það hlýtur að vera dásam-
legt“. Ilún gát ekki varizt
þeirri hugsun, að það væri
undarlegt að skipta um föður-
land á fullorðinsárum, byrja
nýtt lff, tala framandi tungu.
Var hægt að lifa án þess að
geta tjáð sig til jafns við annað
fólk? Að vera illa talandi inn-
an um innfædda var eins og
haltur maður reyndi sprett-
hlaup við heilfættan. Ilann
stóð þögull um stund, hálf-
brosandi eins og hann væri að
hugleiða alla þá hamingju sem
hann nyti. Svo settist hann og
kveikti á leslampanum fyrir
ofan sætið sitt.
Fólkið fór smám saman að
rumska og kveikja ljós. Margir
þeir er gengu framhjá flug-
„Veðrið virtist
alltaf vera að
smáversna.
Vélin lét
nokkuð illa,
tók nokkrar
dýfur, skókst
til hliðanna.
Farþegar
spenntu
öryggisbeltin
og flugfreyjan
settist aftur á
hart aftasta
sætið og
spennti sitt
öryggisbelti.
Tíminn leið
hægar en
nokkru sinni.
/
Uti fyrir var
niðamyrkur,
þau óðu ský,
sem hristu og
skóku vélina
og farþegana”.
freyjunni á leið sinni á salern-
ið, létu einhver vingjarnleg
orð falla. Þunglamaleg kona
kom kjagandi og hélt sér hvar,
sem hún festi hönd á til að
missa ekki jafnvægið. Ilún leit
brosandi til flugfreyjunnar.
„Hvernig llzt yður á, að svona
gömul kerling eins og ég sé að
flandra milli heimsálfa, ha,
ha, ha. Skyldi ég komast alla
leið til Oregon?"
Flugfreyjan hafði setið svo
lengi I sömu stellingum, að
hún var eins og stirðnuð og
þurfti að taka á til að standa
upp.
Brytinn lá enn á oliugeym-
unum, fæturnir stóðu aftur af,
og hann virtist ( fasta svefni.
Allt i einu opnaði hann augun
og spratt fram úr eins og hann
væri að vakna af værum og
löngum svefni við Ijúfa haf-
golu inn um opinn gluggann.
Hún horfði á hann hissa. Sjálf
hefði hún bara fengið hjart-
slátt af því að spretta svona
upp.
„Það er naumast þú ert
hress eftir blundinn.“
„Ég er svo gamall, að ég þarf
ekki að sofa svo mikið“, sagði
hann og brosti.
„Vfst ertu gamall, og þú ért
aðeins öfundsverður af þvf f
þessu starfi, þar sem svefn er
af skornum skammti“.
„Tja, ég er sko gamali, gam-
all, gamall húðarklár", raulaði
hann.
Flugmaðurinn var vfst glað-
ur að fá heitan tesopa, en
sýndi enga svipbreytingu og
sagði Iftið. Til þess var hann
búinn að sitja of lengi þögull f
miklum hita og rýna á hina
ýmsu mæla f borðinu hjá sér.
Þegar hún tók við bollanum
aftur, færðist Iff f hann og
hann sagði: „Vektu flugstjór-
ann fyrir mig“. Stuttu sfðar
hóf hann sig upp f eldhúskoj-
una dró tjaldið fyrir. Sfðan var
engin hreyfing.
Flugfreyjan kveikti loftljós-
ið f farþegarýminu, gekk um
og tilkynnti, að aðeins væru 2
tfmar til næsta áfangastaðar
og nú kæmi morgunverðurinn.
Hún og brytinn töluðu Iftið
saman, meðan á framreiðsl-
unni stóð. Tfminn leið fljótt,
snúningarnir voru margir
fram og aftur um vélina. Vin-
gjarnlegur gamall maður tók
um handlegginn á henni og
sagði:
„Ósköp er að vita, að þú skul-
ir þurfa að ganga alla leið frá
tslandi til Amerfku." En
henni var engin vorkunn, hún
hafði þegar lagt sig.
Er sá síðasti hafði aftur
fengið kaffi f bollann sinn, var
tfmi til kominn að láta hvern
hafa sfna yfirhöfn og undirbúa
lendingu.
— Veðrið virtist alltaf vera
að smáversna. Vélin lét nokk-
uð illa, tók nokkrar dýfur,
skókst til hliðanna. Farþegar
spenntu öryggisbeltin og flug-
freyjan settist aftur á hart aft-
asta sætið og spennti sitt ör-
yggisbelti, brytinn var frammi
f stjórnklefa. Tfminn leið hæg-
ar en nokkru sinni. Úti fyrir
var niðamyrkur, þau óðu ský,
sem hristu og skóku vélina og
farþegana. Loftveikin fór að
segja til sfn og hún heyrði
skrjáfa f poka, kona grúfði sig
áfram. Hún hljóp til með ann-
an poka og fleygði þeim, sem
konan hafði notað inn á salern-
ið. Fleiri komu á eftir. Það
skrjáfaði að lokum án afláts f
pokum. Hún reyndi að hirða
þá hjá þeim, sem sátu aftar-
lega. Henni var um og ó að
ganga mikið um, hún varð að
spyrna hnjánum f sætin og
halda sér f stólbökin. Flugvél-
in ýmist skoppaði upp, svo að
hún átti fullt f fangi mcð að
detta ekki ofan í kjöltu þeirra,
sem hún var að stumra yfir,
eða þá hún datt og hún var að
þvf komin að missa fótfestuna.
Loks gafst hún upp og settist
og spennti aftur beltið sitt.
Vélin hlaut að fara að lenda.
Hvað var þetta eiginlega búið
að ganga lengi svona? Eftir
hver ju voru þau að bfða?
Höfuðið datt ofan f bringu
aftur og aftur og hún sveiflað-
ist til og frá. Ilún reyndi að
fylgjast með farþegunum og sá
höfuð þeirra dingla viljalaust
til og frá. Pokar voru alls stað-
ar á lofti, sumir grúfðu sig yfir
þá, aðrir hölluðu sér aftur með
lokuð augu og föla yanga og
létu pokana hallast upp að sér.
Hana svimaði, en hún sveifl-
aðist út til hliða, upp og niður.
Við og við fór titringur um
vélina. Hvað ætlaði þetta að
taka langan tfma, eftir hverju
biðu þau? Svo gat hún ekki
hugsað um það eða neitt.
henni var svo heitt og maginn
virtist glerharður. Alveg gler-
harður, það var sárt. Hún fór
úr jakkanum og reyndi að
halla sér aftur f sætinu og vera
máttlaus, en maginn var þung-
ur eins og steinn. Hún hugsaði
ekkert meir, hvorki um far-
þcgana né sjálfa sig, starði
bara fram fyrir sig sijóum aug-
um, sem hún eins og þorði
ekki að loka. Skyndilega höll-
uðust þau til vinstri, þungur
hnykkur kom á vélina. Hún
hugsaði: Við erum lent svona
illa, að vængurinn hefur rekizt
f jörð. Brot úr sekúndu leið,
mótorarnir drundu mcð annar-
legum, ærandi hávaða; þau
klifruðu upp hærra og hærra,
sffellt hærra.
Hún hreyfði hvorki legg né
lið en hlustaði; enn hækkuðu
þau flugið, en loks fengu mót-
orarnir sinn venjulega suðtón
og þau máttu leysa af sér ör-
yggisbeltin. Hún gekk gegnum
farþegarýmið og fann á sér
spurningaraugu, en hún gaf
ekki kost á sér til viðtals.
Brytinn, vinur hennar, stóð f
eldhúsinu, það var lokað fram
f st jórnklcfann.
„Hvað var þetta eiginlega,
þessi hnykkur“, spurði hún.
„Við vorum bara að brjóta fs
af okkur", svaraði hann rólega
og horfði rannsakandi á hana.
Hún gat ekki rengt þetta frek-
ar, en muldraði eitthvað um að
hún hefði aldrei trúað, að af
þvf hlytist svona mikið högg.
„O, sei, sei jú, það gat vel
verið". Hann sagði Ifka, að veð-
urskilyrði væru slæm þarna og
þau mundu halda til næsta
flugvallar, þar sem þau lentu
eftir klukkutfma eða svo.
Maginn komst smám saman
f rétt horf og flugfreyjan svar-
aði spurningum sleginna far-
þcganna með: „Við vorum
bara að brjóta af okkur fs, það
er ekkert hættulegt". Við vor-
um bara að brjóta af okkur fs,
við lendum á næsta velli vegna
veðurs. Ekkert hættulegt".
— Þeir, sem tóku á móti
þeim heilsuðu vingjarnlega og
vildu allt fyrir þau gera. Hún
hjálpaði farþegum f frakkana.
Þegar sá sfðasti var farinn nið-
ur landganginn, leit hún út og
sá hnapp af fólki, sem safnast
hafði saman utan við flugvél-
ina. Hún stökk niður stigann
og sá það, hvað fólkið starði á.
Skrúfublöð annars hreyfilsins
vinstra mcgin voru undin upp
og trjágreinar stóðu inn f
hreyfilinn og bærðust f morg-
ungolunni. Hún starði á þetta f
blágrárri skfmunni og trúði
ekki eigin augum. Ilún heyrði
fólk segja allt f kring: „We hit
á tree, we hit að treetop": Við
rákumst á tré, við rákumst á
trjátopp.
Innra með henni gerðist eitt-
hvað, eins og einhver tæki ein-
hverja ákvörðun. Engin mátti
sjá á henni svipbrigði og með
sjálfri sér byrjaði hún að raula
lagið um spörfulginn i trénu:
Sparrow in the treetop,
sparrow in the treetop. Laglfn-
urnar hljómuðu ... aftur og
aftur f höfðinu á henni. Sumir
farþeganna gengu að trjá-
greinunum og slitu sér smá-
grein til minja. Einn gekk til
hennar, hampaði framan f
hana greinarbút og sagði
kuldalega: ,,Æltarðu enn að
fullyrða, að við höfum verið af
brjóta af okkur fs?“
„Já“, stundi hún upp alveg
ringluð, og hún heyrði ein-
hvern spyrja mæðulega:
Skyldi ég komast alla leið til
Oregon?“.