Lesbók Morgunblaðsins - 28.06.1970, Blaðsíða 7

uiímiar S>«fcuroi&o« ot lexanuer iVíajllÆ — eöa mikli — brjótast af
hetjuskap út í vélbátinn.
af að spjalla við mig, að hún
skyldi reyna að gleyma því.
Auðvitað borgaði ég henni
þennan dollar í viðbót og
strengdi þess heit, að hvernig
\svo sem ferðaryk, rakt loft og
saltur sjór færi með hárið á
■ mér, skyldi ég ekki fara oftar
í lagningu í þessari ferð.
Hún hafði sagt, að karlmenn
irnir væru sjentilmenn. Eg fór
að efast um það, þegar stúlka
ein. sem ég hitti á hótelinu, frá
Skandinaviu. sagði mér frá
reynslu sinn’. IJngur og ítur-
vaxinn burðarmaður hafði
hjálpað henni með töskuna
hennar upp. Þegar að herberg-
inu kom, tók hann til máls og
ræddi vel og lengi og hún sem
er afbragðs enskumanneskja,
skildi ekki bofs, enda ekki fyr-
ir hvítan mann að skiija mál-
lízku Bahamabúa. Svo rann þó
upp fyrir henni ljós: Hann var
að spyrja, hvort hún væri ein
í herbergi, hvort henni væri
kannski þægð í að hann kæmi
upp til hennar seinna í kvöld
og ætti með henni eina stund.
Hún rak hann öfugan út.
Sjentilmennska kannski. En
allavega fór ég alveg á mis við
svona kostaboð.
ii leliö hét Magi r Inn og er sniöui við liæfi islcnzkra blaöa-
manna og banflarískra milijónamæringa.

Björn Jónsson í Bæ
DANSSIÐIR
í SKAGAFIRÐI
fyrir og eftir aldamót
Á langri leið' liittir maður á
stundum einkennilegt fólk. All
ir aðrir liafa sinar minningar
frá liðnum árum sem geta orð-
ið fróðlegar löngu seinna ef
menn bara athuga að skrifa nið
ur eftir þessu fólki atburði
löngu liðinna ára.
Ég kynntist litlu Lilju á mín-
um unglingsárum, liún var
dvergur að stærð og harla forn
eskjuleg að mér fannst, líkami
og andlit skorpið af elli og
hendurnar minntu mig á Grýlu
gömlu, en þó gátum við krakk-
arnir þegið hjá lienni kandís-
mola, því að gamla konan var
indælis sál og vildi öllum gott
gera. Áður f.vrr hafði Lilja bú-
ið með manni sem kallaður var
Jón liái. Ekki sá ég hatvn en
mér var sagt að Lilja liefði get-
að gengið upprétt milli fóta
hans; það hefir sannarlega ver
ið einkennileg samloka. Ég man
alltaf þegar það kom í minn
hlut ásamt öðrum manni að
kistuleggja Lilju; hún bjó í litl
um moldarkofa en dyr voru
svo lágar að við urðum að vera
á fjórum fótum sem kallað er,
er við tókum hana út úr gren-
inu.
1929 liripaði ég upp eftir
Lilju sem þá var orðin gömul
kona, ýmsar minningar frá því
að hún var ung vinnustúlka hjá
verzlunarstjórum í Grafarósi og
Hofsósi; þar á meðal sagði hún
mér frá danssiðum og danssam-
konium á árunum frá 1860—
1880. Á þeim árum voru verzl-
unarstjórar og þeirra fólk eitt
mesta fyrirfólk héraða og ungu
fólki talinn vegur af að komast
í þjónustu þess. Þó raunar væri
margt fróðlegt sem Lilja litla
sagði mér um heimilishætti
þessa fólks þá ætla ég í þetta
sinn aðeins að geta um skemmt-
anir þess og dans.
Hús verzlunarstjóranna voru
á þessum tímum tvimælalaust
beztu íbúðir þeirra tíma. Þar
var vitanlega eins og víðar upp
vaxandi ungt fólk sem hafði
gaman af að skemmta sér alveg
eins og nú. Heimboð voru aðal-
lega gerð að vetri til og þá var
það nokkuð þröngur hringur
fólks sem þess naut, eldra fólk-
ið settist gjaman að spilum, en
unga fólkið tók sér dansspor,
stundum víkivaka eða hring-
dansa, stundum slæddist eldra
fólkið með í landsé eða aðra út
lenda dansa er Lilja kannaðist
ekki við. Sérstaklega mundi
hún eftir tveim ungum mönnum
sem dönsuðu af mikilli list.
Annar var danskur og hét
Hólm; gat hann dansað með
parabakka á höfði og þar á
fulla kaffibolla án þess að nið-
ur færi. Einnig mundi hún Gísla
P. Sigmundsson frá Ljótsstöð-
um sem þá var nýkominn frá
Danmörku. Var hann mikill
dans- og gleðimaður og því eftir
sóttur í öll samkvæmi er liald-
in voru. í lieimahúsum voru
danssiðir mjög settlegir; einn
hringur í stofunni sem ekki
mátti rjúfa og voru þar við
lögð viðurlög ef útaf var brugð
ið. Eitt sinn sagðist Lilja hafa
lent í dansi með þessu unga
fúlki, þá liefir sjálfsagt verið
grín og glaðværð því að þegar
Lilju og danslierra hennar mis-
tókst í liringdansi þá voru þau
færð úr og látin dansa á nær-
buxum einum, vitanlega öllum
til hinnar mestu gleðL
Oftast var haldið með báðum
höndum á öxlum dansherra og
dömu, ef daman var miklu
minni. Vals var alltaf dans-
aður mjög settlega og sá dans-
aði bezt sem hossaðist minnst,
en galpaðe og marsúrki voru
hraðir en þó aldrei brugð-
ið út af venju um einn hring
á gólfi. Eftir einum dansi man
Lilja sérstaklega, þá sungu all-
ir og dönsuðu eftir viðlagi.
(Búðar í lofti hún Gunna upp
gekk). Annars var oft að allir
sungu og dönsuðu eftir við-
lagi, oftast var þó dansað eftir
langspili, sem margir kunnu á
eða janfvel fiðlu, en þær voru
í fárra eign og voru þeir menn
eftirsóttir á samkomur sem eitt
hvað kunnu á þær. Og þá voru
það hinar almennu danssamkom
ur, sem allir máttu sækja. Var
þá rýmt til í pakkhúsum verzl-
ananna. bekkir settir með veggj
um fyrir kvenfólk tii að' sitja
á en karlmenn stóðu í hornum,
Þessar samkomur stóðu myrkra
á milli en voru þó mikið svip-
aðar og ef dansað var í heíma-
húsum; meira gaman var þó að
sækja þes?ar skemmtanir, sagði
Lilja, meira fiör og ekki eins
settlegir danssiðir. engar veit-
ingar voru þar, ekki mikið um
vin að hún man. Vangadans-
ar þekktust ekki á þeim tímum
Fiiaimlh. á bls, 15
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7