Lesbók Morgunblaðsins - 22.04.1951, Blaðsíða 8

LESBOK MORGUNBLAÐSINS
að hann liefði gert keisaraskurð sjö
sinnum á einni konu og hún væri
lifandi enn og öil börn hennar. í
júli 1949 var i níunda skifti gerður
keisaraskurður á 40 ára konu, sem
á heima í Ðorchester i Massachu*
sctts.
„Einn vegur öllum greiðir inn-
gang í heimsins rann,“ kvað skáld-
ið forðum. En þetta er ekki svo ein-
falt. Það er margt furðulegt í sam-
bandi við fæðingar, og margt eftir
að rannsaka þar. Eins viðvíkjandi
hæfileikum manna og kvenna til
þess að auka kyn sitt. Má jaínvel
segja að hænsaeigandinn sje bet-
ur að sjer í öllu því er við kemur
hænsum, heldur en mennirnir í því
er við kemur þeim sjálfum. Þess
vegna sagði dr. Howard C. Taylor,
prófessor við læknadeild háskól-
ans í Columbia fyrir nokkrum ár-
um: „Þrjátíu miljónum dollara er
árlcga varið til kynbóta jurta og
húsdýra, en ekki er neinum eyri
varið trl þess að reyna að bæta
inannkymð.“-_.
í í i
r
t
UPPGUFLN
cr al!s staðar, af fjöllum, vötnum,
trjám, dýi um og mönnum o. s. frv. Svo
ör cr þessi uppgufun, að frægur vís-
indamaður hefur talið að upp af meðal-
stóru trje gufi 15 litrar af vatni á sól-
arhring, og af einum manni um cinn
liti i. Hann tók sjer einnig fyrir hendur
í!ð athuga hvc mikið mundi gufa upp
af Miðjarðarhafinu á eimun sólskins
sumardcgi, og komst að þeirri niður-
J-ioðu að það mundi varla vera minna
en 23.0U0 tniiljónir tonna. Það er ósköp
rkiljanlegt að hann Ijct þar staðar num-
ið, og fór ekki að reikna hve mikið
mundi alls gufa upp af jörðinni á ein-
um sólarhring.
U
Fyrsta sýning á
leikritiuu
Heilög Jóhanna
Eftir dr. Jón Steíánsson
ÞETTA fræga leikrit var leikið i fyrsta
sinn i London 26. mars 1924. Jeg var
viðstaddur. Bernard Shaw hnfði sjálfur
sagt leikendunum á mörgum æfingum,
hvernig hann vildi láta lcika. Hann
var lengi að veljn konu til að lcika
kyenhetjuna, Jeanne D’Arc. Þegar hann
fann Sybil Thorndike, varð hann Ijctt-
brýnn. en hafði verið brúnaþungur um
hrið. Sybil var þá 44 að aldri og var
orðin fræg fyrir að leika ýmsar kven-
hetjur Shakespeares, Portia i Kaup-
niaðurinn í Feneyum, Lady Macbeth í
Macbeth, og Rosalind í „As You Like
it.“ Hún er sterk og stæðilcg, eins og
Jeanne, sem vann harða útivinnu, á að
vera. Rödd hennar er þýð og hljóm-
fögur. Skap hennar og lundcrni er stór-
brotið. Hún sjer hugsjónir, en lætur
sjer ekki nægja að sjá þær. Hún vill
ryðja þeim til rúms, eins og Jeannc
D'Arc. Það cr cins og hún lvfti öllu,
sem gerist á leiksviðinu upp i æðra
veldi, þegar hún er á bvj. Shaw vnrð
af munni: Hún sjcr íleiri hliðar á Saint
Joan en jeg. jvijer er ánægja að hun
taki af mjer ráðin.
Jeg varð mjög hrifinn af leik Sybil í
Saint Joan. Jcg sá hana leika scx sinn-
um, enda gaf Shaw mjer ókevpis að-
gang. í hvert sinn fanst mjer hún vera
að vaxa og vcrða enn mikilfenglcgri.
Hún fcllir i samfclda hcild skap Guö-
rúnar Ósvjfursdóttur og forlagatrú
Medeu hinnar grisku. Hið óbifandi
traust hennar á vitrunum sinum veitir
henni drottinsvald i hvcrjum þætti. svo
hún drotnar, livort hun er i bardaga,
við konungshirð cða fyrir dómstóli.
Það er sannast að segja, að allir voru
jafnhrifnir af henni og jeg. Gekk sú
saga, að Shaw hofði sagt við hana:
,.1’etta leikrit verðtir aldiri cins vel
lejitið Ot nú nieð^n heimuf’inn
ur.‘ Karlfauskurtíar. hefur sjalíur ’.srra
-----XJ.'. -
sem hann bjcst vií si hö&ni. Menn
nninu því vilja vita meira um þessa
ágætiskonu.
Hún er dóttir kanúka við dómkirkj-
una í Rochester, og var hún. 1929, gerð
hciðursborgari i þeim ba1. Enska stjórn-
in hefur sæmt hana æðstu kvon-orðu
í Englandi, Dame of thc British Empife.
Hún hefur ritað eina bók: Religion
and the Stage, Trú og leikhús. Bæði
hjá Grikkjum og tim alla Evrópu á
miðöldunum var leikið i musterum og
kirkjum. Uppruni leiklistarinnar er trú,
svo óbifanleg, að alt, gott og vont. fag-
urt og Ijótt cr fyrir hana samfeldur
vefur, ofinn af örlagaþráðum Guðs. —
Æðsta mark lciklistar er að sýna
hvcrnig þessi barátta hagar sjer. Djöf-
ullinn og púkar hans verða oft að at-
hlægi í gömlu leikritunuin. Það cr
hægra að vinna sigur á hinu illa á þann
hátt en nicð reiði og bræði. Á öllum
öldum er þetta margreynt.
Sybil giftist Sir Lewis Casson, leik-
bússtjóra, 1908. Eiga þau tvo syni og
tvær dætur. Eldri dóttir hennar hcfur
stoínað „The Children Teatre“, Barna-
leikhúsið í London. Þar lcika leikendur
fyrir innan tvítugt leikiit fyrir börn
og fullorðna. Er langtum hægra að
þjálfa og æfa börn til að léika en full-
orðna. Börn eru sólgin i að leika, á
leiksviði cða í leikjum sjálfta sin. Jeg
fór i Barnaleikhúsið, og fanst mjer
þau leika alt betur en fullorðnir. Bæar-
stjórn Lundúna styrkir þessa merki-
legu tilraun, sem blómgast og dafnur
og á sjer framtið.
í forngriskum leikritum eftir Aisky-
los, Sofokles og Evripides setur Sybil
lielgiblæ á leiksviðið. sem erfitt er að
ná á 20. öld. í öllum vandamálum er
leitað til hennar og aldrei hefur hún
vcrið úrræðalaus. — Kvcnþingmaður
i þingi Breta ságði i ræðu, að cf hún
íengiLt ti! að ttjórna Bretaveldi. mundi
liiin csra 135 tstur nokkur Vjvi.
niaður. siilíri sr illa. vi^ slikar
cigúr.'