Morgunblaðið - 09.01.2000, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 9. JANÚAR 2000 31
er eftirminnileg sjón, tuttugu ára
gamall Cadillac, sem þeir keyptu frá
Texas í Bandaríkjunum fyrir um
þremur árum. Um líkt leyti hætti
fyrirtækið að framleiða líkkistur hér
á landi, þai' sem sá þáttur starfsem-
innar reyndist óhagkvæmur. „Við
byrjuðum á að bjóða út smíðina en of
dýrt reyndist að gera þetta hérlend-
is. Þá leituðum við til Danmerkur og
fundum þar fyrirtæki sem afi Davíðs,
Eyvindur, hafði aflað sér kunnáttu
frá í upphafi aldarinnar þegar hann
var að þróa það kistuform sem við
notum enn þann dag í dag, hið svo
kallaða Eyvindarlag. Ég sýndi þeim
myndir af kistunum okkar og þá
sögðu þeir, „bíddu hægur, þetta er
gamla lagið okkar“. Það lag ein-
kennist af þykkum botni og háu loki
sem er fellt inn í kistuna, en flestar
kistur í dag eru með yfirfelldu loki og
þunnum botni. Eina viðbótin við
gamla Eyvindarlagið er handfangið
eða stöngin sitt hvorum megin við,
sem gert er til að auðvelda líkburð-
inn. Við flytjum inn um 100 kistur í
einu í 80 feta gámi og bólstrum þær
og klæðum hér á landi. Þetta er „del-
úx“-útgáfa, að mati Dana,“ segir
Ólafur Örn.
A hverju ári annast íyrirtækið á
milli 100 og 200 útfarir og snar þátt-
ur í því starfi er þjónusta vegna er-
lendra ferðamanna sem falla frá ann-
að hvort hérlendis eða deyja um borð
í skemmtiferðaskipum sem koma í ís-
lenska höfn. Þessi þáttur ferðaþjón-
ustu hérlendis fer ekki hátt af eðli-
legum ástæðum, en til marks um
umfangið er að sumarið 1998 tók fyr-
irtækið á móti um 30 erlendum
ferðamönnum sem látist höfðu og
önnuðust allan nauðsynlegan undii--
búning fyrir hinstu ferð þeirra heim
á leið. Kostnaður við jarðarför er af-
ar mismunandi eftir óskum fólks um
kistur, skreytingar, tónlistarflutning
og annað sem tilheyrir jarðarförinni,
en segja má að hann geti verið á bil-
inu 75 þúsund krónur upp í um 250
þúsund krónur. Dýrasta kista sem
Útfararstofa Oswalds hefur á boð-
stólum er um 150 kfló tóm og kostar
200 þúsund krónur en ódýrasta gerð
kostar um 30 þúsund krónur. Davíð
segir ekki óalgengt að eldra fólk fylgi
þeim forna sið að skilja eftir sig
sparifé sem sérstaklega er eyrna-
merkt útförinni, en færri af yngri
kynslóðinni sýni slíka fyrirhyggju.
Fyrsti kvenútfararstjórinn
hérlendis
Nánast frá upphafi útfararþjón-
ustu hérlendis og raunar erlendis
líka hafa karlmenn einokað starfið og
því vekur óneitanlega athygli að
finna konu í röðum forsvarsmanna
Útfararstofu Oswalds, sem eins og
áður var getið, er fyrsti íslenski
kvenútfararstjórinn hérlendis. Inger
segir að hún hafi byrjað að aðstoða
Davíð og Ólaf Örn á álagstímum með
að sauma líkklæði og sinna öðrum
verkum sem til féllu, en síðan varð
þróunin hægt og rólega í þá veru að
hún varð fullgildur útfararstjóri. „Ég
sauma enn, snyrti og kistulegg, auk
þess að sjá um þá miklu forvinnu sem
þarf að inna af hendi áður en að
sjálfri jarðarförinni kemur, en hef
fikrað mig inn í sjálfar jarðarfarirnar
í auknum mæli. Þetta er gamalt
karlafag og oftsinnis hefur það vakið
forvitni fólks þegar ég birtist i starfi
útfararstjórans. Ég man að í einni
fyrstu jarðarförinni sem ég starfaði
við átti ég að stýra þeim sem stóðu
heiðursvörð og þá spurðu þeir um út-
fararstjórann og héldu áfram að
bíða. Ég sagði „herrar mínir, hann er
hér fyrir framan ykkur“, og það var
ekki laust við að kæmi á menn. Fyrir
utan nokkrar gamlar konur sem vilja
ekki sjá kvenpresta eða kvenútfarar-
stjóra hafa konur tekið þessu starfi
mínu einstaklega vel og í nokkram
tilvikum hafa aðstandendur látinna
kvenna beðið sérstaklega um mig,“
segir Inger.
Þegar útfararstjórarnir eru spurð-
ir um hvaða eðliskosti þeir telji brýn-
asta í starfinu, reynast þeir á einu
máli um að staðgóð almenn menntun
gagnist mjög, þjónustulund, prúð-
mennska og falleg framkoma. Auk
þess verði útfararstjóri að kunna
tökin á mannlegum samskiptum.
„Andlát og undirbúningur útfarar
eru ofboðslega viðkvæmar stundir
og ekkert má fara úrskeiðis. Minnstu
mistök geta orðið að stórmálum.
Sorg fólks getur birst í mörgum
myndum, sumir eru bitrir og heiftúð-
ugir út í allt og alla, aðrir eru mjög
þakklátir og elskulegir og enn aðrir
byrgja tilfinningar sínar algjörlega
inni og er fyrirmunað að tjá sig varð-
andi það sem snertir andlátið. Við
höfum verið farsælir að því leyti að
viðskiptavinir okkar hafa upp til
hópa verið mjög þakklátir og þægi-
legir og leita til okkar æ ofan í æ þeg-
ar dauðsfall ber að höndum í fjöl-
skyldunni,“ segir Ólafur Örn.
Misjafnlega þungbærar
athafnir
Því er ekki að neita að yfir starfi
útfararstjórans hvílir ákveðin laun-
helgi í hugum flestra, jafnvel óhugn-
aður, og aðspurður kveðst Davíð
löngum hafa greint ríkulega foi’vitni
hjá fólki varðandi starfið. „Sumir
spyrja um margt sem snertir starfið,
aðrir þora varla að stinga nefinu inn
fyrir dyrnar. Kistumar og það sem
tengist þessari þjónustu hefur lengst
af verið í hálfgerðum felum, ekki síst
hér í þéttbýlinu, því úti á landi hefur
fólk oft á tíðum þurft að hafa meira af
undirbúningi útfai’ar að segja og
framkvæma jafnvel þau verk sem við
sinnum. Við höfum reynt að leyfa
fólki að sjá hvernig þessi starfsemi
gengur fyrir sig og ég held að mér sé
óhætt að segja að við séum fyrsta
fyrirtæki af þessu tagi hérlendis með
útstillingarglugga sem snýr út að
götu, til að sýna hvað við fáumst við,“
segir Davíð.
Aðspurður hvemig þeim finnst að
starfa í svo miklu návígi við dauðann,
á þröskuldi hins heimsins ef svo má
segja, kveðst Ólafur Örn telja að við-
horfið ráðist talsvert af aldri og hög-
um hins látna. „Þegar um er að ræða
svokallaðar kveðjustundir, þ.e. fólk
er að deyja eftir langt ævistarf, em
aðstandendur yfirleitt sáttari við
dauðann og þær athafnir eru ekki
mjög þungbærar. Síðan gerist líka
hið skelfilega, að ungt fólk eða börn
deyja, og þá erum við jafn smá gagn-
vart dauðanum og aðrir og þurfum
að snúa okkur út í horn með tárin í
augunum. Við eram aðeins mennsk
og getum ekki brynjað okkur enda-
laust gegn þessum hlutum fremur en
aðrir,“ segir hann. Inger tekur í
sama streng en segir þó algengt að
útfararstjórar geti þjálfað sig upp í
að hlusta ekki of grannt þegar lík-
ræður era fluttar eða mjög
hjartnæm tónlist. „Sumar athafnir
era þó erfiðari en aðrar og maður er
ekki alltaf glaður þegar heim er kom-
ið. Starfið er hins vegar að jafnaði
mjög ljúft og gefandi, þó svo að það
geti verið erfitt," segir hún.
Vélmennskan er það versta
Forsvarsmenn Útfararstofu Osw-
alds líta framtíðina björtum augum
og segjast gera ráð fyrir að sú sér-
Sunnstaða sem fyrirtækið hefur
markað sér muni tryggja því braut-
argengi langt inn í nýja öld og jafnvel
lengur. Einhverra breytinga megi
vænta á útfararsiðum, t.d. telja þeir
að fólki verði leyft að dreifa ösku hins
látna úti í náttúranni eins og heimilt
er víða erlendis, en óskir þar að lút-
andi hafa færst í vöxt hin seinustu ár.
„Við ætlum að vera persónulég
áfram, vanda okkur í hvívetna og
halda okkar skerfi á markaðinum.
Við höfum þó í huga að það er betra
að haíá færri jarðarfarir og gera þær
vel, heldur en að annast of margar og
gera þetta að færibandavinnu. Vél-
mennskan er það versta sem getur
komið fyiir í þessu starfi,“ segir Dav-
íð. Og á sama hátt og dauðinn gerir
ekki mannamun, líta útfararstjór-
arnir heimspekilegum augum á fagið
sem þeir hafa kosið sér og viðskipta-
vinina. Ólafur Öm á seinasta orðið:
„Það era allir jafn háttsettir hjá okk-
ur og við sýnum öllum sama sóma.
Ekkert er ódauðlegt, ekki einu sinni
siðir, og við munum því kappkosta að
fylgjast með þróuninni, um leið og
við reynum að varðveita hefðina."
Snyrtistofa Hönno Kristínar
Snyrtiskólinn hefst I. mars
Allar meðferðir á 50% afslættí hjá nemum
Microlift - húöstinning
Húðslípun
Afsláttarkort
Upplýsin$ar i sima 561 86 77. Latigavegi 40
f Tilboð
6.000 kr. - 10.000 kr.
► augu
r brúnir
Filmo .mdittsbað tíl
uppbyggitigar og djupn.rt ing.ir