Morgunblaðið - 18.02.1979, Side 13
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 1979
13
í gervi Ríkharðs 2. Með
honum Janeé Marv í hlut-
verki drottningar.
Derek Jacobi verður að líkindum frægasti
Hamlet um langar tíðir. Það er ekki öldungis
öruggt, að hann verði betri í hlutverki Hamlets
en beir Laurence Olivier, John Gielgud, Poul
Scofield eða Richard Burton — en hann verður
langtum frægari.
Sakir bess að hann hefur verið valinn til þess
að fara með hlutverkið í sjónvarpsgerð BBC,
sem hefur ráðizt í bað stórvirki að kvikmynda
öll leikrit Shakespeares.
Milljónir sjónvarpsáhorfenda um gervallan
heim munu sjá hann í hlutverki Hamlets og
síðan verður filman væntanlega á óteljandi
skólasöfnum og bókasöfnum og án efa sýnd að
staðaldri í skólum við kennslu í enskum
bókmenntum um mörg ókomin ár.
Derek Jacobi í viðtali við brezkan blaðam. John Philips:
„Kannski þykir mér vænst
um ieikhúsið af því að þar get
ég falið mig inni í hlutverkinu
Ekki er vafi á því að Jacobi
muni standa sig með sóma.
Sjálfur samsinnir hann því ró-
lega og án allrar uppgerðar
hlédrægni:
„Já, ég verð áreiðanlega
þekktari en hinir.“
Derek Jacobi er ákaflega yfir-
lætislaus maður í framkomu og
ósnortinn af frama sínum. A
síðustu þremur árum hefur sú
þróun orðið, að hann hefur
breytzt úr frábærum en lítt
þekktum leikara í frábæran og
mjög frægan leikara.
Tvö hlutverk gerðu útslagið.
Annað var afburða sviðsleikur
hans í hlutverki Hamlets hjá
Prospect Theatre Comp. og hitt
hnitmiðuð og ógleymanleg túlk-
un hans á Kládíusi í samnefnd-
um myndaflokki BBC sem hefur
notið mikillar hylli hvarvetna
sem Kládíus hefur verið sýndur.
Derek Jacobi er fæddur í
úthverfi Lundúnaborgar, Leyt-
onstone, fyrir þrjátíu og níu
árum. Faðir hans var verzlunar-
stjóri að atvinnu.
— Nei, ég er ekki gyðingaætt-
ar, segir hann. — Margir virðast
standa í þeirri meiningu og
halda að D. standi fyrir Davíð.
— Afi minn fluttist búferlum til
Englands frá Frankfurt í Þýzka-
landi. Hann kveðst hafa enskað
nafn sitt með því að taka aftan
af því tvö atkvæði, svo að vænt-
anlega hefur það verið Jacobski
eða eitthvað í þeim dúr.
— Mig langaði alltaf til að
verða leikari, þegar ég var
drengur. Laurence Olivier var
goðið á þeim tíma. Seinna bætt-
ust við Scofield og Burton. Þótt
kynlegt megi virðast hafði ég
aldrei Austur-Lundúna hreim-
inn sem einkenndi fólkið í hverf-
inu mínu og talsmáti minn fór í
taugarnar á skólasystkinum
mínum og kom mér iðulega í
bobba. A þessúm árum var
sætudrengjatízkan í algleymi og
ég hafði Tony Curtis-hár-
greiðslu.
Jacobi lék Hamlet í fyrsta
skipti, þegar hann var átján ára
í skólaleikriti í Cambridge, en
hann hafði fengið styrk til náms
þar og lagði stund á sögu. Hann
lauk prófi með ágætum árangri
og hélt frá Cambridge fullur af
áhuga og eldmóði á því að snúa
sér fyrir alvöru að leiklistinni.
Frumraun hans verður vænt-
anlega talin hjá Birmingham
Repertory Theatre árið 1960.
Hann hafði komizt að hjá því
leikhúsi, vegna þess að þáver-
andi leikhússtjóri þess sá hann
leika í skólasýningu í Cam-
bridge. Hann segir að þetta hafi
verið sín fyrsta lukka og ekki sú
síðasta, því að lánið hafi sjaldan
verið langt undan. Það var
heldur ekki fjarri honum, þegar
einn af samstarfsmönnum
Laurence Oliviers sem var í leit
að hæfileikafólki mælti með
honum. Hann fékk síðan hlut-
verk bróður Marteins í Heilagri
Jóhönnu, þar sem Joan Plow-
right lék aðalhlutverkið. Hann
lék svo hjá National Theatre á
árunum 1963—1971 og gat sér
góðan orðstír. Hann fékk mörg
stór hlutverk en lék í einum
fimmtán leikritum áður en að
því kom hann fengi aðalhlut-
verk, sem var í Fávitanum.
Skömmu síðar ákvað hann að
breyta til og skoða sig eilítið um
í heiminum. — Það var rétt eins
og fóstur sem fer úr móðurkviði,
segir hann. — En ég komst þó
fljótlega á snoðir um það að
National Theatre var ekki nafli
alheimsins.
Erfitt var að fá vinnu, en þá
kom afdrifaríkur fundur hans
og Herbert Wise, forstjóra BBC.
Derek Jacobi fékk hlutverk í
myndaflokki hjá BBC og hefur
augsýnilega staðið sig með
ágætum, því að nú bauð Wise
honum að leika titilhlutverkið í
Kládíusi.
— Ég var ákaflega heppinn,
því að þetta var sannkallað
óskahlutverk. Handritið var frá-
bært svo að næstum allir hefðu
getað skilað glæsilegum leik.
— Það var eftirminnilegur
tími sem við unnum að þessu.
Ég var ögn óheppinn í byrjun,
því að ég fór tvívegis úr hálslið,
þegar ég var að reyna að ná
sannfærandi Kládíusarhnykkj-
um. Smám saman urðu þessir
kippir og skrykkir mér fullkom-
lega eðlilegir. Til þess að ná
heltinni voru mér gerðir sér-
smíðaðir skór. Víða brauzt út
hálfgildings Kládíusaræði, þar
sem flokkurinn var sýndur.
Einkum í Bandaríkjunum. Og
víða í New York héldu menn
kveðjusamsæti fyrir Kládíus
þegar síðasti þátturinn hafði
verið sýndur, segir hann og hlær
við.
Derek Jacobi bjóst ekki við að
tilboðin myndu streyma til hans
að loknum þessum myndaflokki.
Hann reyndist sannspár og það
kom honum ekki á óvart.
Eina tilboðið um sjónvarps-
hlutverk var að leika Charles
Darwin í flokki BBC um Ferðir
Charles Darwins. Hann var þá
að leika Hamlet í Prospect
Theatre og varð að hafna boð-
inu.
Þótt einkennilegt megi virðast
hefur Jacobi ekki fengist að að
ráði við kvikmyndaleik nema
smáhlutverk í Dagur Sjakalans
og Odessaskjölin, svo og í lélegri
mynd með Oliver Reed sem hét
Bláa blóðið og gekk ekki nema
viku í London að hans sögn.
Hann tekur undir þau orð að
sjónvarpið geri fólk frægt og
kvikmyndir geri það ríkt. Samt
kýs hann sjálfur starfið í leik-
húsi.
— Eg get verið allan daginn
við æfingar. Ég er ekki þannig
gerður að ég komi í leikhúsið
klukkutíma fyrir sýningu og
hraði mér heim jafnskjótt og
unnt er. Líf mitt snýst allt um
leikhúsið.
Jacobi er nýlega hættur að
leika hjá Prospect Theatre Ivan-
ov í samnefndu verki og honum
hugnaðist það virktavel. En
hann hefur alltaf óttast að
verða atvinnulaus. Þó að hann
vilji ekki viðurkenna það, kapn
þessi kvíði að vera ástæðan fyrir
því að hann hefur á ferli sínum
aðeins starfað hjá tveimur
leikhúsum. Nú er hann að íhuga
að taka sig upp á næsta ári og
kveðja Prospect í bili.
Þá langar hann til að fást við
sjónvarpsvinnu og fjölbreyttari
viðfangsefni en hann hefur unn-
ið fram til þessa og meðal
annars hefur hann hug á að fá
að spreyta sig á gamanleik.
Jacobi er búsettur í einbýlis-
húsi í Suður-London. Hann seg-
ist ekki fást við neitt skapandi
starf utan leikhússins.
— Ég get hvorki málað, teikn-
að, skrifað, sungið né leikið á
hljóðfæri.
Hann segist ekki vera mis-
lyndur og örgeðja eftir sýning-
ar.
— Ég geymi skap mitt fyrir
áhorfendur og þar fær það
útrás, segir hann.
Hann kveðst vera dálítið
feiminn og ekki alltaf öruggur
með sig á sviðinu. — Ég held að
ástæðan fyrir því hversu mjög
mér þykir vænt um leikhúsið sé
að þar get ég falið mig inni í
hlutverki...
Margir telja einsýnt að Jacobi
muni innan tíðar komast í hóp
aðlaða leikhússfólksins.
— Víst gæti það gerzt, ein-
hvern tíma innan næstu tuttugu
ára, segir hann blátt áfram. —
En ég sækist ekki eftir því. Ég
leik ekki vegna verðlauna og
viðurkenninga og það gera ekki
margir.
Derek Jakobi er óumdeilan-
lega í fremstu röð leikara á
Bretlandi. Hann vekur með
manni þá tilfinningu að hann
muni verða á toppnum eins lengi
og honum þóknast sjálfum.
(Lausl. þvtt og nokkuð stytt)
Með Jof r Plowright og Laurence Olivier í Þremur
systrum.