Morgunblaðið - 18.02.1979, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 1979
29
sem er kennt barni að lesa og
skrifa. Við vitum þó öll að bæði
heimilin og þjóðfélagið gera
miklar kröfur til skólans sem
uppeldisstofnunar. Það ætti því
að vera keppikefli hverrar
þjóðar að búa vel að æskunni og
leggja traustan grunn. Þess
vegna þarf að efla kennara-
menntunina."
„Ég vildi óska þess að athygli
sú, sem beinst hefur að
Kennaraháskólanum að undan-
förnu verði til þess að opna uagu
fólks og auka skilninginn á gildi
góðrar kennaramenntunar."
„Veita veröur KHÍ lífvæn-
leg vaxtarskilyröi"
„Að mínu mati sýnir sú mikla
aðsókn, sem verið hefur að
Kennaraháskólanum undanfar-
in ár, að mikill áhugi fyrir
kennarastarfinu er ríkjandi
meðal ungs fólks. Þetta er góðs
viti, en hvað verður ef stofnun-
inni verða ekki veitt lífvænleg
vaxtarskilyrði í framtíðinni?
íslensk kennarastétt hefur alla
tíð starfað við erfið skilyrði og
er leitt til þess að vita að
einmitt á barnaári skuli nú
gengið harðar fram í því en oft
áður að spara krónurnar til
þeirra mála er snúa að velferð
og uppeldi barna."
A.K.
„Búmannsháttur
að barma sér“
Er séra Ingólfur var inntur
eftir því hvernig búið væri að
kennaramenntun í landinu sagði
hann:
„Það er alveg ljóst að
Kennaraháskólinn hefur lengi
átt í verulegum erfiðleikum og
mætt miklu skilningsleysi
þeirra stjórnvalda, sem hafa
úrslitaáhrif um málefni skólans,
og þá á ég sérstaklega við
fjármálahliðina. Mikil óvissa
ríkir líka um framtíð skólans,
þar sem hann starfar eiginlega
samkvæmt bráðabirgðalögum
og kemur það mjög niður á ailri
starfsemi hans. Hins vegar má
alltaf deila um það hvaða að-
ferðum skuli beitt til að bæta
þetta ástand."
„Oft hefur verið sagt að það
væri búmannsháttur að barma
sér, a.m.k. á meðan sæmilega
gengur í búskapnum. Þegar ég
leiði hugann að þeim aðgerðum,
sem nemendur hafa beitt að
undanförnu, til að vekja athygli
á málefnum skólans, detta mér í
hug orð ungs bónda, sem ég
ræddi við fyrir stuttu og spurði
ég hann hvernig búskapurinn
gengi, hvort hann þyrfti ekkert
að barma sér. Þessu svaraði
hann á þá leið að nú væri
ástandið svo slæmt, að hann
hefði ekki efni á því að barma
sér, þá fengi hann engin lán.“
„Að mínu mati getur það
verið mjög tvíeggjað að auglýsa
vesöld sína, þegar svona hart er
í ári. En auðvitað verður eitt-
hvað að gera til að vekja skiln-
ing almennings og valdhafa á
nauðsyn góðrar kennaramennt-
unar.“
A.K.
„Danska er
ekki skyldu-
grein í KHÍ”
Rætt við Ásthildi Erlingsdóttur lektor í dönsku
„í DANMÖRKU tekur
kennaranámið fjögur ár.“
sagði Ásthildur Erlingsdóttir
er blm. ræddi við hana um
dönskunámið í Kennaraháskól-
anum. Ásthildur hefur verið
skipaður lektor við skólann frá
því í maí 1973, en kenndi áður
við gamla Kennaraskólann.
„Danskan er ekki skyldugrein
hér í skólanum, og er það óæski-
legt, þar sem hún er skyldugrein
frá fjórða bekk í grunnskóla. Ég
segi óæskilegt vegna þess að
reyndin er sú að bekkjar-
kennara er oft gert að kenna
dönsku í 4., 5. og 6. bekk án
tillits til þess hvort hann hefur
sérhæft sig í málinu eða ekki, en
einmitt varðandi þessa aldurs-
flokka ríður hvað mest á að
kennarinn hafi gott vald á að
tala dönsku, þar sem mikil
áherslubreyting hefur orðið í
dönskukennslunni á undanförn-
um árum í grunnskóla. Nú er
aðaláhersla í svonefndum fyrri
áfanga námsins þ.e. 4., 5. og 6.
bekk, lögð á að gera nemendur
hæfa í að tala málið og skilja
mælt mál, en áðúr var áherslan
fremur á lestri og þýðingum."
„Danskan er því einungis
kennd hér sem valgrein og er
hún eins og aðrar valgreinar
sjötti hluti alls námsins.
Kennslan hefst á vorönn fyrsta
árs og dreifist á fimm annir. Sá
tími sem ætlaður er dönskunni
er mjög knappur, vegna þess að
væntanlegir dönskukennarar
þurfa mjög mikla þjálfun í
málinu, einkum hvað snertir að
tala málið, þar sem þeir hafa
flestir lært málið áður við allt
aðrar forsendur. Venjulega er
tekið lokapróf í dönsku eftir eins
til tveggja ára nám á fram-
haldsskólastigi, þannig að liðin
eru a.m.k. tvö og hálft ár frá því
nemendur voru í dönskunámi,
þangað til þeir koma í dönskuna
hér. Þarna myndast því gat, sem j
er dönskunni mjög í óhag og er I
mikill vandi að koma fyrir því I
dönskunámi, sem æskilegt er, á
þessum stutta tíma. Ég vék að
því hér áðan, að það gæti haft
mjög óheppilegar afleiðingar að
danskan er ekki skyldugrein
hér, en ein meginástæðan fyrir
því er einmitt hversu mikinn
tíma nám í erlendu máli tekur
og þar sem sá tími sem ætlaður
er skyldugreinunum í náminu
hérna þykir of naumur, gæti
hlutur dönskunnar í kjarna að-
eins orðið örstutt námskeið. Mín
skoðun er sú að slík lausn komi
alls ekki til greina, hún gæti
meira að segja ef til vill leitt til
þess að litið yrði svo á, að
nýútskrifuðum kennurum væri
þar með ekkert að vanbúnaði í
dönskukennslu."
„Einn stóran kost hefur það
þó í för með sér að danskan er
valgrein og hann er sá að ein-
ungis þeir nemendur sem hafa
ósvikinn áhuga á greininni velja
hana.“
„Þyrfum að hafa
hér málaver“
„Vissulega er það margt sem
betur mætti fara hérna hvað
dönskukennsluna snertir og
mætti fyrst nefna að æskilegt
væri að hafa hér málaver. Við
höfum á undanförnum árum
fengið aðstöðu í málaveri Nor-
ræna hússins og hefur Peter
Rasmussen lektor í dönsku við
Háskóla íslands séð um kennsl-
una þar. Þessu fylgja þó margir
ókostir því oft hafa nemendur
aðeins stundarfjórðung til að
komast á milli og erfitt er að
finna tíma í málaverinu, sem
öllum hentar. Það sem þó bjarg-
ar þessu við er að alla tíð hefur
verið mjög góð samvinna milli
þeirra aðila sem að þessu
standa."
„Að mínu mati myndi kennsla
í málaveri nýtast mun betur ef
það væri fyrir hendi hér í
skólanum, þannig að nemendur
gætu farið í málaverið eftir
þörfum og þjálfað þau atriði,
Sem þá fýsir hverju sinni.“
„Ennfremur höfum við lengi
þráð að hafa hér sérkennslu-
stofu, þar sem hægt væri að
hafa allt á sama stað, svo sem
námsgögn, bókakost og kennslu-
tæki, en í erlendri tungumála-
kennslu skiptir fjölbreytni í
kennsluháttum mjög miklu
máli.“
Námsdvöl í Danmörku
„Það er þó mikill kostur að
eftir þriðja misseri í dönskunni
gefst nemendum tækifæri til að
fara í þriggja vikna námsdvöl til
Danmerkur. Á undanförnum
árum hafa nemendur í dönsku
við HÍ og KHÍ átt þess kost að
sækja námskeið sem haldið er
sérstaklega fyrir þá í Árósahá-
skóla auk þess sem þeir fara í1
ýmsar kynnisferðir um Dan-
mörku. Prófessor Chr. Wester-
gárd-Nielsen við Árósaháskóla
hefur frá upphafi haft allan veg
og vanda af Danmerkurdvöl
nemenda og hefur hann unnið
mikið og ósérhlífið starf til þess
að dvölin mætti verða nemend-
um bæði fróðleg og skemmtileg.
Árangurinn hefur heldur ekki
leynt sér, svo ég tali nú ekki um
hversu ánægðir nemendur hafa
verið með þessar ferðir."
„Mjög erfitt hefur verið að fá
styrki til þessara ferða frá
íslenska ríkinu, en Danir hafa
greitt dvöl og námskostnað, auk
þeirra kynnisferða, sem farnar
eru á meðan á dvölinni stendur.
Menntamálaráðuneyti hefur
lagt nemendum nokkurt lið og
hlaupið undir bagga varðandi
hluta af ferðakostnaðinum til
Danmerkur. En hafa verður í
huga að nemendur fara varhluta
af sumarvinnu þann tíma sem
þeir eru utan.“
„Mér finnst afar mikilvægt að
slíkar ferðir verði fastur þáttur
í náminu og helst ætti að lengjaj
dvalartímann, þar sem slík
námsdvöl er dönskunni mjög
mikils virði.“
„Danska er hvergi í heiminum
kennd sem erlent tungumál á
sama grundvelli og hér, en af
þvi leiðir að úrval kennslugagna
er takmarkað. Hér í skólanum
verðum við nær eingöngu að
styðjast við bókakost og náms-
gögn ætluð móðurmálskennslu í
Danmörku og það segir sig
sjálft, að þau henta okkur ekki
alltaf, þar sem ekki eru sömu
áherslur í kennslu móðurmáls
og í kennslu erlends tungumáls."
„Kennaraháskólinn er
fjöregg Þjóðarinnar"
„Að mínu mati er alveg óskilj-
anlegt það tómlæti, sem ríkir
meðal almennings um máleni
Kennaraháskólans. Kennarahá-
skólinn er í rauninni fjöregg
þjóðarinnar, vegna þess að því
betur sem búið er að kennara-
menntuninni, þeim mun meiri
von er til að sá grundvöllur, sem
lagður er í skóla í bernsku
reynist æskunni gott veganesti,
óháð hverju hún hyggst taka sér
fyrir hendur að loknu skyldu-
námi. Sérstaklega er þetta tóm-
læti furðúlegt ef haft er í huga
að stór hluti þjóðarinnar eru
foreldrar, sem eiga börn í skóla.
Einnig virðist sá misskilningur
vera mjög ríkjandi að því yngri
sem nemendur eru, þeim mun
minni menntun þurfi kennarinn
að hafa. Langmesta ábyrgðin
hvílir á þeim kennurum sem
kenna í fyrstu bekkjunum, því
þeir leggja undirstöðuna undir
síðara nám. Ef einhver mismun-
ur ætti að vera á menntun
kennara þyrfti fyrst og fremst
að hafa vel menntaða kennara
hjá yngstu börnunum, en hingað
til hefur þessu alltaf verið öfugt
farið, því miður."
„Allri menntun landsmanna
stafar hætta af því fjársvelti,
sem skólinn hefur þurft að búa
við frá upphafi, Það er vitað mál
að ef illa er staðið að byrjenda-
kennslu getur það haft varanleg
áhrif á nemendur og dregið úr
getu þeirra, en það er varla það
sem við viljum. Það er því
stórhættulegt að spara svona
mikið við þennan skóla, því að
það gerir öllu skólastarfinu
mjög erfitt um vik, og kemur í
raun, þegar öllu er á botninn
hvolft, verst niður á nemendum
í grunnskóla."
„Þegar slík breyting á skóla-
stigum á sér stað, eins og þegar
gamla kennaraskólanum var
breytt í skóla á háskólastigi er
alveg eðlilegt að gera ráð fyrir
vissum aðlögunartíma, til þess
að hægt sé að fóta sig og mynda
ákveðna stefnu. Hins vegar, eins
og ég vék að hér áðan, hefur það
verið mjög til trafala, hversu
litlu fjármagni hefur verið veitt
til skólans á undanförnum ár-
um.“
A.K.