Morgunblaðið - 02.02.1974, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. FEBRtJAR 1974
7
Gerald Ford
í skugga Nixons
Er hann maður til að taka að
sér forsetaembættið? Hvar sem
Gerald Ford varaforseti kemur er
þetta spurningin, sem menn velta
fyrir sér. Þótt rúmir tveir mánuðir
séu liðnir frá því hann tók við
embætti sem „númer tvö", er
enn jafn erfitt að ímynda sér
hann sem númer eitt.
Það var frá upphafi Ijóst, að
samstarfið við Nixon forseta ylli
Ford margs konar erfiðleikum.
Annars vegar væntu ýmsir framá-
menn Repúblikanaflokksins þess
af honum, að hann gæti með
timanum skotið flokknum undan
ábyrgð á Watergate-málinu, og
endurlífgað hann fyrir næstu for-
setakosningar. Hins vegar væntir
forsetinn þess, að Ford sýni sér
algjöran trúnað og verði sverð og
skjöldur forsetaembættisins,
bæði gagnvart þjóð og þingi.
Forsetinn og þingið voru sam-
mála um eitt atriði: að Ford —
sem mjög vinsæll fyrrum þing-
maður — væri fær um að bæta
mjög samskiptin þeirra á milli.
Spurningin er hins vegar, hvort
hann leggur aðaláherzluna á að
útskýra sjónarmið þingsins fyrir
forsetanum, eða forsetans fyrir
þinginu.
Fyrsta verkefni Fords eftir
embættistökuna var áð treysta
sambandið við forsetann, ekki
sizt vegna þess að um það leyti
voru tveir helztu ráðgjafar
Nixons, þeir Melvin Laird og
Bryce Harlow, að láta af embætt-
um sínum. Hefur Ford nú þegar
tekizt að ná betra sambandi við
Nixon en ráðgjöfunum tókst. Að
eigin sögn ræðir hann við for-
setann að minnsta kosti einu
sinni á dag og á mun auðveldar
með að ná fundum hans en fyrir-
rennarinn, Spiro Agnew.
Þessi nánu tengsl Fords við
forsetann virðast dýru verði
keypt. Hann hefur ekki aðeins
sýnt forsetanum algjöran trúnað,
heldur einnig haldið uppi vörnum
fyrir hann út á við, jafnvel i
einkamálum.
Á fyrsta blaðamannafundi
sínum eftir embættistökuna not-
aði Ford tækifærið til að taka
fyrir skattamál forsetans og út-
skýra iið fyrir lið hvers vegna
forsetinn greiddi svo lága skatta
árin 1969 til 1973, og i hvert
skipti, sem vandræði hafa steðjað
að forsetanum. hefur Ford tekið
upp hanzkann fyrir hann.
Varaforsetinn þótti ganga
nokkuð langt i ræðu, sem hann
hélt um miðjan janúar, en þar
ásakaði hann „áhrifamikil þving-
unarsamtök" í landinu fyrir að
„standa fyrir harðri áróðursher-
ferð" gegn forsetanum, og átti
hann þar meðal annars við verka-
lýðssamtökin AFL-CIO. Bætti
hann þvi við, að „einstaka rót-
tækir aðilar" væru ákveðnir i að
gera sem mest úr Watergate-
málinu.
Daginn eftir var upplýst. að
Ford hafði ekki sjálfur samið
ræðu sina, heldur ráðunautar
þeir, sem semja ræður forsetans.
Heldur var ræðunni valinn
óheppilegur timi, þvi að tveimur
klukkustundum eftir að Ford
flutti hana var birt álit sérfræð-
inga um, að rúmlega 18 minútna
þögn og suð á einni segulbands-
spólunni i Watergate-málinu staf-
aði hvorki af bilun né óhappi,
heldur hefði samtalið, sem þar
átti að vera, vísvitandi verið
þurrkað út. Ekki voru það „ein-
staka róttækir aðilar", sem stóðu
að þessari niðurstöðu, heldur
John Sirica yfirdómari, sem er
repúblikani. Ræða Fords hefur ef
til vill komið Nixon vel, en hún
varð ekki til að bæta aðstöðu
hans sjálfs.
Ford hefur haldið áfram að
verja forsetann á hverju. sem
gengur. Viku eftir að sérfræð-
ingaáliti um segulbandið var birt
sagði hann: „Ég veit, að forsetinn
átti þar enga sök." Hann stað-
hæfði við fréttamenn, að Hvita
húsið hefði gögn, er gætu hreins-
að Nixon af öllum áburði og sann-
að, að John Dean fyrrum ráðgjafi
forsetans hefði farið með ósann-
indi, er hann ásakaði forsetann i
vitnisburði sínum. Aðspurður,
hvort hann hefði kynnt sér þessi
gögn, kvaðst Ford ekki hafa haft
tíma til þess.
Þessi afstaða Fords ætti engum
að koma á óvart, þegar ferill hans
í fulltrúadeild þingsins er hafður í
huga, en þar hefur hann verið
leiðtogi repúblikana um langt
skeið og jafnan sýnt Nixon mik-
inn trúnað. Vandi hans nú er hins
vegar sá, að þvi meiri trúnað sem
hann sýnir forsetanum. þeim
mun óheppilegri verður hann j
margra augum sem hugsanlegur
forseti Bandaríkjanna. Hann hef-
ur enn ekki safnað um sig hópi
áhrifamikilla ráðgjafa, hvort sem
það stafar af kurteisi gagnvart
forsetanum eða framtaksleysi, en
þetta og svo hitt, að hann skuli
notast við ræðusemjendur for-
setans, bendir til þess, að hann
sé enn ósjálfstæðari en jafnvel
Agnew Væri hann venjulegur
embættismaður i þessari að-
stöðu, mætti reikna með þvi að
yrði Nixon vikið úr embætti, hlyti
Ford sömu örlög. Stjórnarskráin
er hins vegar ótviræð: varafor-
setinn skal taka við.
Að sjálfsögðu er það rétt, að
erfiðleikar Fords eiga sér rætur
að rekja til hefðbundinna hafta á
embætti varaforsetans, sem hafa
svo mjög hrjáð marga fyrirrenn-
ara Fords. Varaforsetinn situr
ekki i neinum valdastóli, hefur
ekkert formlegt starfssvið annað
en það, sem forsetinn skammtar
honum, og hann lifir í skugga
meistarans. Sögulega séð er þó
núverandi varaforseti í mjög sér-
stæðri aðstöðu. Hann hefur þegar
skipað embætti manns, sem lá
undir opinberri ákæru fyrir af-
brot, og á ef til vill eftir að leysa
annan af hólmi undir svipuðum
kringumstæðum. Það er þvi mjög
nauðsynlegt, að' varaforsetinn
taki nú á sig rögg og sýni leið-
togahæfileika. En er Ford fær um
það?
LlTIÐ verzlunarpláss við Laugaveg (við Hlemmtorg) til leigu strax. Upplýsingar i síma 21815 TILSÖLU ER Benz vörubifreið 32 7 árg. 1 963 I bifreiðinni er vél úr Benz 1413. Upplýsingar í sima 99-581 5
HAFNARFJÖRÐUR —. BARNAGÆZLA Barngóð kona eða stúlka óskast til að ánnast barn á fyrsta ári eftir hádegi 1—2 daga i viku eftir samkomulagi. Upplýsingar í sima 51484 TIL LEIGU 4ra herb. ibúð í Árbæjarhverfi Laus strax. Tilboð ásamt fjöl- skyldustærð sendist augl.d Mbl merkt: ,,31 78".
MIG VANTAR AUKAVINNU Hef þekkingu og reynslu í alm. bókhaldi og rekstri smærri fyrir- tækja. Uppl. svarað í síma 27787. iesiii
ptoirgiisswMw onGLEcn
Frá 1 febrúarersímanúmerokkar
Steinvör h/f.,
Gamla Hamarshúsinu,
IMorðurstig 7,
(Inngangur frá Tryggvagötu)
RÍKISSPÍTALARNIR
lausar stöður
Tvær stöður aðstoðarlækna eru lausar til um-
sóknar við Kleppsspítalann og veitast frá 1. marz
n.k.
Stöðurnar veitast til sex mánaða með möguleika
til framlengingar i allt að tólf mánuði.
Umsóknir er greini aldur, námsferil og fyrri störf,
ber að senda til stjórnarnefndar ríkisspítalanna,
Eiríksgötu 5, fyrir 20. febrúar n.k.
Reykjavik, 30. janúar 1 974.
SKRIFSTOFA RÍKISSPÍTALANNA
EIRÍKSGÖTU 5, SÍMI 11765
VIÐFORULL
VANDLÁTUR
GISTING
Hótel Loftleiðir er stærsta hótel landsins. Þar eru herbergi og
íbúðir. Meðal margvfsiegrar þjónustu sem miðast við ströng-
ustu kröfur bjóðum véryður afnot af sundlaug og gufubaðstofu,
auk snyrti-, hárgreiðsiu- og rakarastofu. Hvert sem ferðinni er
heitið, getið þér fengið leigðan bfl hjá bflaleigu Loftleiða (sfmi
21190 og 21188).
Hótel Loftleiðir er eina hótelið í Reykjavfk með veitingabúð
sem er opin frá kl. 05, til kl. 20., alla daga.
Valið er vandalaust, þvf vfsum vér yður að Hótel Loftleiðum,
sfminn er 22322.
[HOTEL loftleiðir;