Morgunblaðið - 02.02.1974, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. FEBRUAR 1974
Fa
iii ii
'AIAJR"
22*0*22*
RAUOARÁRSTÍG 31
BILALEIGA
CAR RENTAL
n 21190 21188
'&mx
OM-nHTAL-
Hverfisgötu 18
86060
Æ BÍLALEIGAN
felEYSIR
CAR RENTAL
24460
í HVERJUM BÍL
PIONCEŒR
ÚTVARP OG STEREO
KASSETTUTÆKI
MIKIÐ SKAL
TIL
l SAMVINNUBANKINN
“SKODA EYÐIR MINNA.
Shodr
' UtOM
AUÐBREKKU 44-46.
SÍMI 42600.
FERÐABILAR HF.
Bílaleiga. — Sími 81260.
Fimm manna Citroen G. S. stat-
ion. Fimm manna Citroen G S
8 — 22 manna Mercedes Benz
hópferðabílar (m bílstjórum).
Bókhaldsaðstoð
með tékka-
færslum
BÚNAÐAR-
BANKINN
nuGivsmcnR
£jf^0-»2248O
Einar
Ljósvetningagoði
í forystugrein Tfmans í
fyrradag er rætt um varnar-
málin út frá nýju sjónarhorni.
Þar er efasemdarmönnum um
stefnu rfkisstjórnarinnar bent
á, að ekki þurfi að hafa
áhyggjur af úrslitum varnar-
málanna, því að þar ráði igildi
sjálfs Þorgeirs Ljósvetninga-
goða ferðinni. AUir minnast
þess, hve vel Þorgeiri Ljósvetn-
ingagoða fyrsta tókst að leysa
úr deilum milli kristinna
manna og heiðinna, og Tfminn
telur, að Þorgeiri öðrum muni
ekki takast ver að Ieysa úr
varnarmálunum. Þö skal á það
bent, að Þorgeir lagðist einn
undir feld f sólarhring, en
Einar Ljósvetningagoði er nú
búinn að vera undir feldinum f
tæp þrjú ár og þar hafa dvali/.t
með honum tveir Magnúsar.
4 þúsundin að
ginningarfíflum
Nú hefur komið á daginn, að
Alþýðubandalagið hefur haft
„fjögur þúsundin" f Háskóla-
bfói á sunnudaginnvaraðginn
ingarfíflum. Alþýðuhandalagið
var einna ákafasti boðandi þess
fundar og þar flutti Magnús
Kjartansson hvatningarræðu.
Sfðan var fundurinn látinn
samþykkja herskáa baráttu-
ályktun, þar sem heimtað var,
að herinn yrði látinn hverfa
allur skilyrðislaust á kjörtíma-
bilinu og þannig staðið við
ákvæði stjórnarsáttmálans,
eins og það var orðað. „Fjögur
þúsundin'* á fundinum hafa
sjálfsagt álitið, að boðað væri
til þessa fundar til þess að
stappa stálinu f alla sanna her-
námsandstæðinga, og Alþýðu-
bandalagið gengi þar heilt til
verks, enda eyddi það miklu fé
1 auglýsingar fyrir fundinn, og
Magnús K jartansson talaði eins
og hann væri ekki orðinn neitt
júdasaður f hernámsmálinu,
sem þessu fólki er heilagt. —
En nú hefur komið upp úr
dúrnum, að markmið Alþýðu-
bandalagsins var allt annað.
Markmið þess var einfaldlega
að blása upp tilfinningafund,
þar sem hörð og ósveigjanleg
stefna Alþýðubandalagsins
kæmi fram. Meðan „fjögur
þúsundin" væru f sæluvímu
yfir fundinum, sannfærð um
tryggð Alþýðubandalagsins við
hinn heilaga málstað, væri
hægt, strax daginn eftir, að
læða fram samþykkt mið-
stjórnar Alþýðubandalagsins,
þar sem látið er af kjörtíma-
bilsskilyrðinu; þar sem
Alþýðuhandalagið viðurkennir
í fyrsta sinn, að NATO þurfi að
hafa hér aðstöðu og þar sem
Einari Agústssyni er gefið
undir fótinn með að hafa hér
„hreyfanlegar" flugsveitir og
fylgilið þeirra — en slíkt þýðir
í raun flugsveitir, sem dvelja
hér f ákveðinn tíma og fara svo
og aðrar taka við. Þessa stefnu-
breytingu, sem í sjálfu sér er
fagnaðarefni, að til hefur
komið, átti að fela f trúar-
hitanum frá Háskólabíós-
fundinum kvöldið áður. Þetta
varð að gerast strax daginn
eftir fundinn mikla, þvf að
hætt var við, að allt yrði
vitlaust, ef slfk ályktun kæmi
fram, þegar vfman færi
að renna af „fjögur
þúsundunum". En ekki létu
allir blekkjast, því að strax
eftir stefnubreytingarályktun
Alþýðubandalagsins auglýstu
vinstri stúdentar í háskólanum
eftir fundi með liðsmönnum
sfnum og fundarefnið var
þetta: Tillögur Einars og hinar
nýju tillögur Alþýðubanda-
lagsins, og yfir auglýsinga-
spjöldin var skrifað stórum
stöfum: „Eru nú allir að
svfkja?" Vinstri stúdentar hafa
hingað til verið með alhörðustu
stuðningsmönnum Alþýðu-
bandalagsins f aðstöðunni til
varnarl iðans, en nú er bersýni-
legt, að þeir líta á hina af-
dráttarlausu stefnubreytingu
Alþýðubandalagsins sem svik
við „hei lagan málstað hernáms-
andstæðinga". Svo Þjóðviljinn
getur hætt að tönnlast á, að
Morgunblaðið sé eini aðilinn,
sem verði var við stefnubreyt-
ingu Alþýðubandalagsins, en
hins vegar kann að vera rétt, að
ekki fagni allir þeirri stefnu-
breytingu jafn innilega og
Morgunblaðið.
Marinó L. Stefánsson kennari:
Skólanesti
Börn og unglingar, sem
dvelja lengi dags í skóla, þurfa
að fá þar einhverja næringu.
Barnsmaginn tæmist fljótt.
Svengdin segir til sín. Líðanin
verður lakari og skapið eftir
því, eftirtektin sljórri og náms-
afköst lélegri.
Hvernig er þetta svo með
nestið? — Jú, flestir ráðamenn
skólanna, að minnsta kosti
barnaskóla, ætlast til þess, að
nemendur hafi eitthvert nepti
með sér. Óskað er eftir smurðu
brauði og mjólk og tekið fram,
að ekki eigi að hafa gosdrykki
eða sætabrauð. Margar mæður
sjá vel um skólanesti barna
sinna, og sumir skólastjórar og
kennarar hafa glöggar gætur á
þessu. En heimilin eru misjöfn,
og eftirlitið i skólunum gleym-
ist stundum. Þess vegna koma
alltaf einhverjir nemendur
nestislausir, sem þyrftu að hafa
það. Aðrir eru með óheppilegt
nesti, jafnvel gosdrykki og
sætabrauð. Allalgengt er, að
barn, sem á að byrja í skóla
eftir að búðir eru opnaðar,
hefur verið nestað með peninga
að heiman og kaupir sér eitt-
hvað í búð, t. d. maltflösku eða
ávöxt, sem reyndar er ekki það
versta, þó að maltflaska sé auð-
vitað miklu dýrari en jafnmikið
af mjólk. Stundum fylgir þá í
kaupunum tyggigúmmí eða
sælgæti. Nemendunum er sums
staðar bannað að fara í búðir i
frímínútum, en við marga skóla
hagar svo til, að búð eða sjoppa
er í nánd, og sé þar opið en
eftirlitið í skólanum slakt,
brjóta alltaf einhverjir boðorð-
in.
Sumir gagnfræðaskólar hafa
mjólk til sölu og jafnvel eitt-
hvert brauð. Það er mikil bót.
En til þess að þeir nemendur,
sem ekki koma með nesti að
heiman, noti sér þessa fyrir-
greiðslu, verður skólastjórn og
kennarar að beita áhrifum
sínum í þá átt. Fyrir nokkrum
árum sögðu mér tveir nem-
endur, sem voru í gagnfræða-
skóla i Reykjavík, að samfelld
kennsla væri þar flesta daga
fimm stundir, en enginn nem-
andi kæmi með nesti að heim-
an, enda þótt reglur skólans
mæltu fyrir um, að svo skyldi
gert. í lengstu frímínútum
gerðu skólastjóri og kennarar
ráð fyrir, að einhvers væri
neytt, en skiptu sér ekkert af
því, þótt enginn hefði mat með
sér og allir væru látnir fara út.
Leið flestra nemenda lægi þá
eðlilega beint í búðir í grennd
til að seðja suitinn, oftast á
gosdrykkjum, pylsum, kexi,
vínarbrauði eða sælgæti. Ég
hef nú ekki leitað mér upplýs-
inga um hvort sama venja er
enn í þessum skóla, né heldur
hvort svipað á sér stað í öðrum
gagnfræðaskólum. En það er
vægast sagt óheppilegt að visa
nemendum þannig út i sjopp-
urnar, því að þar kaupa þeir
lélega, óholla og dyra fæðu.
Segja má, að þeir geti komið
með nesti að heiman. En þegar
sá siður er nú einu sinni kom-
inn á að hafa ekkert nesti, er
þess varla að vænta, að einn og
einn taki sig út úr. Heimilið
getur ekki heldur fengið barnið
til að hafa með sér af því aðrir
gera það ekki. Enginn vill vera
sérstakur eða verða til athlæg-
is. Nauðugur viljugur fylgir
hann fjöldanum.
Rétt er að geta þess, að ein-
hverjar verzlanir munu vera
famar að loka fyrir skólafólki,
sem áður þyrptist þangað í fri-
mínútum.
Morgunverður nemenda
heima er misjafn. Sumir eru
lystarlausir snemma morguns,
nývaknaðir, og borða því litið.
Aðrir hafa ekki tíma til að
borða, af því þeir vakna of
seint, vantar kannski svefn.
Margar mæður láta börnin
hugsa um sig sjálf, eru sofandi
eða að flýta sér í vinnu. Þá
grípur barnið e. t. v. það, sem
því þykir bezt, án tillits til holk
ustu eða næringargildis. Nokk-
uð öðru máli gegnir um nem-
endur, sem eru aðallega í skól-
anura síðdegis. Þó að skólatimi
yngri barna sé suma daga að-
eins 3 stundir, og af þeim sök-
um virðist ekki nauðsynlegt, að
þau hafi nesti með sér, er þó
margs að gæta, og yfirleitt
fannst mér þeim líða betur, ef
þau fengu eitthvað að borða eða
drekka, mjólk, brauðbita eða
ávöxt. Og brauðið ætti að vera
heilhveitibrauð eða rúgbrauð,
af því það er hollara en hvíta
hveitibrauðið, sem fólk notar
illu heilli allt of mikið. Mér
tókst nær alltaf, með góðri sam-
vinnu við foreldra, aðfá börnin
til að koma með hollt nesti, og
hygg ég, að með samtökum geti
aðrir það einnig.
Á meðan ekki eru matgjafir í
skólum hér, verður að treysta á
nestið að heiman. I grannlönd-
um okkar fá nemendur skyldu-
stigsins í stóru skólunum ein-
hverja næringu gefins, sums
staðar 1/4 1 af mjólk, og koma
þá börnin með brauð að heim-
an. Annars staðar er epli eða t.
d. appelsína til viðbótar mjólk-
inni. I sænskum skólum eru
allvíða matsalir og eldhús, og er
framreiddur heitur réttur.
Hver kennari kemur með bekk-
inn sinn í matsalinn. Þetta er
dýrt, en daglegur skólatimi er
lengri þar en hér og ekki unnt
að senda börnin heim til að
borða.
Nú eru ný fræðslulög í upp-
siglingu hér á landi, og má full-
víst telja, að daglegur (sam-
felldur) skólatími lengist frá
því, sem nú er. Stefnir þess
vegna allt að því, að hér, a. m. k.
í Reykjavík, verði að hefja ein-
hverjar matgjafir í skólunum,
og ættu forráðamenn fræðslu-
ráða að fara að hyggja að þessu.
En á meðan svo er ekki þurfa
heimilin og kennararnir að
taka höndum saman um, að
börnin hafi með sér gott og
hollt nesti i skólann.
Hvað á félagsheimilið að heita?
Mælifelli, 28. jan,-
Félagsheimilisbyggingu i
Lýtingsstaðahreppi hefur skil-
að vel áfram á sl. ári og er nú
komin á lokastig. Fram-
kvæmdir hófust 1965, en á
næstliðnum áramótum hafði
verið varið til byggingarinnar
nær 7 millj. króna. Er félags-
heimilið reist við Steinsstaða-
skóla, enda skólahúsnæði a.n.l.,
salurinn öðrum þræði íþrótta-
salur, búningsklefar vegna
hans og sundlaugar á staðnum í
húsinu o.s.frv. Við Steinsstaða-
laug er einn elzti sundkennslu-
staður á landinu og því vel við
hæfi, að vönduð og stór sund-
laug verði gerð hjá félags-
heimilinu. Aðstöðu við núver-
andi laug er orðið ábótavant í
ýmsu tilliti. — Jafnhliða því, að
byggingu félagsheimilisins
ljúki, er áformað að skipu-
leggja alla skólalóðina, en þörf
þess brýn vegna breyttra að-
stæðna og nýbygginga. Vatnið á
skólasetrinu er um 60° heitt og
álitið, að það muni nægjanlegt,
þótt byggð þéttist þar til muna,
en ætla má, að þorp rísi á þess-
um stað i framtiðinni.
Ákveðið hefur verið að efna
til samkeppni um nafn hins
nýja félagsheimilis og er skila-
frestur til 1. júní n.k. Guðrún L.
Ásgeirsdóttir stöðvarstjóri á
Mælifelli veitir tillögum við-
töku og skulu þær merktar dul-
nefni s.s. tíðkanlegt er.
Félagslíf er töluvert hér um
sveitir nú eins og vant er á
þessum árstima. Þorrablót og
árshátíðir í sveitum og skólum
Og spilakvöld víða. Bridgemenn
koma vikulega saman og halda
mót og keppnir. Karlakórinn
Heimir byrjar æfingar aftur og
kirkjukórarnir halda vöku
sinni sem bezt má vera. Tíð
hefur veríð mild og góð sfðan
fyrir áramót og samgöngur
greiðar. Svellalög eru þó ærin,
en snjór sára lítill.
Fréttabréf
frá Mælifelli
Nýlega var þess getið í Mbl.,
að Mælifellskirkju barst skirn-
arfontur að gjöf um sl. jól. Er
hann gefinn til minningar um
hjónin Þörunni Baldvinsdóttur
og Guðmund Stefánsson, sem
bjuggu í þessari sveit framan af
öldinni. Auk barna þeirra,
Stefánu kaupkonu íReykjavfk,
Sveins fyrrv. Kaupfélagsstjóra,
Unnar húsmóður áSauðárkróki
og Hervins húsasmíðameistara
i Reykjavík, á hér hlut að hálf-
bróðir þeirra systkina, Jónas
Jóhannsson, en hann bjó lengst
á Akureyri, sfðast um árabil
bóksali þar sem mörgum mun
kunnugt.
Þá hefur forstjóri syðra sent
kirkjunni kr. 10 þúsund til
minningar um sira Sigurbjörn
Á. Gíslason, en hann var Skag-
firðingur, fæddur í Glæsibæ í
Víkurtorfu 1. jan. 1876. Gjöfin
er ætluð til greiðslu á raf-
magnsreikningi kirkjunnar
fyrir sl. ár, en gefandi hafði séð
það á prenti nýverið, að tekjur
kirkjunnar voru aðeins rúmar
20 þúsund kr. það ár. Er ekki
kyn, að mönnum blöskri hin
veika fjárhagsstaða kirknanna í
litlu sveitasóknunum og okrið á
rafmagninu. Mikill veraldar-
auður getur reynzt kirkjunni
hættulegur sem fyrr á öldum,
en allsleysi gerir starf hennar
vonlaust. Eða vill annars nokk-
ur sækja ólýsta kirkju, frost-
kalda með flagnaða málningu,
orgelslausa og hriktandi, þegar
vindurinn blæs? Þeir, sem
kynnu að álíta slíkar aðstæður
samrýmast boðskap kirkjunnar
betur en björt, hlý og fegurð
hús, ættu þá að koma — þeir
þurfa ekki að leita staðarins
lengi' Sfra Ágúst.