Lesbók Morgunblaðsins - 16.06.1984, Blaðsíða 15

Mynd: Jón Axel
Hamson
Bergeron
Smásaga eftir
Kurt Vonnegut
að var árið 2081, og loksins bjuggu
allir við fullkomið jafnrétti. Þeir voru
ekki bara jafnir fyrir guði og mönnum,
þeir voru jafningjar á allan hátt. Eng-
inn var snjallari en annar. Enginn
öðrum fegurri, sterkari né snarari. Hið
mikla jafnrétti hafði verið tryggt með
stjórnarskrárviðaukum nr. 211, 212 og 213 og harð-
snúnu eftirliti haftastjóra Bandaríkjanna og fulltrúa
hans.
Þó var sumt í tilverunni ekki eins og það átti að vera.
T.d. fór enn í taugarnar á fólki, að það skyldi ekki vora
í apríl. Og það var í hráslaganum í apríl, sem hafta-
fulltrúarnir komu á heimili George og Hazel Bergeron
og fluttu á braut með sér 14 ára son þeirra, Harrison.
Vissulega var það átakanlegt, en George og Hazel
gátu ekki veitt því mikla umhugsun. Hazel, sem hafði
hversdagslega meðalgreind, gat ekki hugsað um neitt
nema í samhengislitlum brotum og George, sem var
greindari en í meðallagi, hafði í eyranu lítið útvarpsvið-
tæki til andlegrar hindrunar.
Lögum samkvæmt þurfti hann að hafa það á sér
öllum stundum. Það var stillt á loftskeytastöð ríkisins,
sem sendi frá sér skerandi hávaða á 20 sekúndna fresti,
svo fólk eins og George misnotaði ekki ósanngjarna
yfirburði heilans.
George og Hazel voru að horfa á sjónvarpið. Kinnar
Hazel voru tárvotar en í augnablikinu var hún búin að
gleyma hvers vegna.
Bjalla hamaðist í höfðinu á George. Eins og glæpa-
menn frá þjófabjöllu flúðu hugsanir hans stjórnlaust út
í buskann.
„Þetta var fallegur dans hjá þeim,“ sagði Hazel.
„Ha,“ sagði George.
„Dansinn — hann var fallegur," sagði Hazel.
„Jamm,“ sagði George. Hann reyndi að hugsa dálítið
um dansmeyjarnar. Þær voru ekki sérstaklega góðar.
Að minnsta kosti ekki betri en hverjar aðrar.
Þær voru grímuklæddar og pokar fylltir blýhöglum
héngu í axlarfetlum, svo enginn fyndi til minnimáttar-
kenndar gagnvart andlitsfegurð eða þokkafullum hreyf-
ingum. George var með óljósa hugmynd um, að kannski
ætti ekki að hefta dansara, en hávaði úr hlustarviðtæk-
inu leysti hana upp.
George hrökk við um leið og tvær dansmeyjar af átta.
Hazel sá viðbragðið, og þar sem hún hafði ekkert
hugsanahaft sjálf, þurfti hún að spyrja, hvernig hljóðið
hefði verið.
„Eins og flaska brotin með hamri," sagði George.
„Það gæti verið skemmtilegt að heyra öll þessi ólíku
hljóð,“ sagði Hazel dálítið öfundsjúk. „Það sem þeim
dettur í hug.“
„Jamm,“ sagði George.
„Veistu, hvað ég myndi gera, ef ég væri haftastjóri,"
sagði Hazel. Hún var reyndar nauðalík Diana Moon
Glampers, konunni, sem var haftastjóri. „Ef ég væri
Diana Moon Glampers," sagði Hazel, „mundi ég hafa
kirkjuklukkur á sunnudögum. Svona vegna trúarbragð-
anna.“
„Ég gæti hugsað, ef það væru bara kirkjuklukkur,"
sagði George.
„Ja — kannski, ef þær hefðu mjög hátt,“ sagði Hazel.
„Ég held ég yrði fínn haftastjóri."
„Jafngóður og hver annar,“ sagði George.
„Hver veit betur en ég, hvað er venjulegt?" sagði
Hazel.
„Einmitt," sagði George og tæpti á hugsun um Harri-
son, þennan óvenjulega son, í fangelsinu. Skothríð í
höfðinu batt enda á hana.
„Vá,“ sagði Hazel. „Var þetta ekki algert dúndur?"
Þvílíkt dúndur, að George tárfelldi rauðeygður, ná-
hvítur og skjálfandi. Tvær dansmeyjar af átta steinlágu
í sjónvarpssal og héldu um höfuðið.
„Þú ert allt í einu svo þreytulegur," sagði Hazel.
„Leggðu þig nú krúsindúllan mín. Þá geturðu hvílt farg-
pokann á púðunum." Fargpokinn var úr segldúk og í
honum 47 pund af blýhöglum. Hann var hlekkjaður með
hengilás um hálsinn á George. „Hvíldu nú pokann svo-
lítið,“ sagði hún. „Mér er sama þó við séum ekki jafn-
ingjar í smástund."
George handlék pokann. „Hann pirrar mig ekkert,"
sagði hann. „Ég er hættur að taka eftir honum. Hann er
eins og hluti af sjálfum mér.“
„Þú hefur verið svo þreyttur og útkeyrður upp á
síðkastið," sagði Hazel. „Ef við gerðum bara smágat á
pokann og tækjum út fáeinar blýkúlur — bara fáeinar."
„Tveggja ára fangelsi og tvö þúsund dala sekt fyrir
hverja kúlu, sem ég tæki út,“ sagði George. „Léleg býti
það.“
„Ef þú tækir bara örfáar, þegar þú kemur úr vinn-
unni á kvöldin," sagði Hazel. „Eg meina — það er ekki
eins og þú standir í samkeppni hérna. Þú bara situr
einhvers staðar."
„Ef ég reyndi að komast upp með það mundu aðrir
reyna það líka,“ sagði George. „Og allt í einu væri aftur
skollin á skálmöld. Allir á móti öllum í bullandi sam-
keppni. Þú yrðir varla hrifin af því.“
„Ég mundi ekki þola það,“ sagði Hazel.
„Þarna sérðu," sagði George. „Hvað heldurðu að verði
um þjóðfélagið, þegar fólk hættir að virða lögin?"
Þó Hazel hefði mistekist að svara spurningunni,
hefði George ekki getað hjálpað henni. Eimpípa blés
hraustlega í höfðinu.
„Sennilega myndi það leysast upp,“ sagði Hazel.
„Hvað?“ sagði George tómlega.
„Þjóðfélagið," sagði Hazel. „Varstu ekki að enda við
að segja það?“
„Má vera,“ sagði George..
Þá var gert hlé á sjónvarpsdagskránni vegna áríð-
andi fréttatilkynningar, en þar sem þulurinn, eins og
allir þulir, var alvarlega málhaltur, var efni tilkynn-
ingarinnar ekki ljóst í fyrstu. Þulurinn reyndi af mikl-
um æsingi í meira en hálfa mínútu að böggla út úr sér
„Herrar mínir og frúr.“
Loks gafst hann upp og rétti dansmey blaðið.
„Gerir ekkert til,“ sagði Hazel um þulinn. „Hann
reyndi. Það er aðalatriðið. Hann reyndi sitt besta með
guðs hjálp. Hann ætti að fá launahækkun fyrir að
leggja svona hart að sér.“
„Herrar mínir og frúr,“ las ballerínan af blaðinu.
Hún hlaut að vera mjög falleg, því gríman, sem hún var
með, var óvenju andstyggileg og hún var augljóslega
sterkasti og þokkafyllsti dansarinn, því fargpokarnir
voru á stærð við það, sem 200 punda beljakar báru.
Rödd hennar var undurþýð og hlýleg. Rödd, sem var
afar ósanngjarnt að kona beitti, enda baðst hún strax
afsökunar og reyndi að hljóma fullkomlega ósamkeppn-
isfær.
„Harrison Bergeron, fjórtán ára,“ gelti hún rámt,
„sem hefur verið í haldi grunaður um samsæri gegn
ríkisstjórninni, braust út úr fangelsi fyrir skömmu.
Hann er mikill að burðum og greindur með afbrigðum,
— er ekki nægilega heftur og álitinn stórhættulegur
umhverfi sínu.“
Ljósmynd lögreglunnar af Harrison Bergeron birtist
á skjánum, fyrst á haus, síðan á hlið, aftur á haus og
loks rétt. A myndinni sást Harrison í allri sinni stærð
upp við vegg, sem á voru strikaðir þumlungar og fet.
Hann var nákvæmlega sjö fet á hæð.
Annars var útlit hans járnhlunkar og skran. Þyngri
höft bar ekki nokkur maður. Hann hafði vaxið upp úr
höftunum hraðar en haftafulltrúarnir gátu hugsað upp
ný. I stað smáviðtækis í eyra, var hann með gríðarstór
hlustunartæki á báðum. Gleraugun voru með þykkum,
bylgjuðum glerjum, sem gerðu hann hálf-blindan og
ollu honum hræðilegum höfuðverk.
Brotajárn hékk um allan líkamann. Venjulega var
visst samræmi — snyrtilegt skipulag á höftum, sem
sterku fólki var úthlutað, en Harrison var eins og gang-
andi ruslahaugur. Hann burðaðist með 300 pund í gegn-
um lífið. Til að bjarga andlitinu létu haftafulltrúarnir
hann ganga með rauða gúmmíkúlu sem nef, nauðrakað-
ar augnabrúnir og aðra hverja tönn sverta.
„Ef þið verðið vör við þennan dreng," las ballerínan,
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS 16. JÚNl 1984 15