Lesbók Morgunblaðsins - 16.06.1984, Blaðsíða 8

Góra hafa orðið mörg undur í tengslum við
hana sem lifa í munnmælum manna á
meðal í Póllandi. Til dæmis mætti nefna
að þegar Svíar réðust með her manns inn í
Pólland árið 1655 var framrás þeirra
stöðvuð rétt utan við Jasna Góra og varð
ekki lengri. Það þökkuðu Pólverjar heil-
agri Maríu, því íbúarnir lögðust á bæn við
mynd „Svörtu Madonnunnar" og ákölluðu
hana sér til hjálpar. Fyrir þetta og margt
fleira hvílir mikil helgi yfir þessum stað.
Árið 1717 var myndin fyrst krýnd, en
það er sérstök helgiathöfn í kaþólskum sið
að kóróna er sett á helgimyndir. Sú athöfn
má ekki fara fram nema með sérstöku
leyfi páfans og forsendur eru þær að hægt
sé að sanna að undur og kraftaverk hafi
gerst í tengslum við myndina. Um sama
leyti var einnig farið að skrýða myndina
dýrum klæðum. — Þessi klæði — ef svo
má kalla — eru fest með sérstökum hætti
framan á myndina og hylja Maríu guðs-
móður og Jesúbarnið að mestu leyti nema
andlit og hendur. Slík skreyting á helgi-
myndum þekkist víða hjá kaþólskum.
Klæði „Svörtu Madonnunnar" eru 7 tals-
ins, mismunandi að gerð og lit og sett á
hana til skiptis við ýms tækifæri. Ein er sú
gerð sem eingöngu er búin til úr gift-
ingarhringjum sem fólk hefur gefið til
þessa.
Allar götur fram á þennan dag leitar
fólk í stríðum straumum til Jasna Góra til
að biðjast ásjár „Svörtu Madonnunnar" —
heilagrar Maríu — og ungir sem aldnir
trúa því að hún veiti þeim hjálp. „Svarta
Madonnan" er í huga pólsku þjóðarinnar
drottning Póllands.
Árið 1957 lét Wyszynski kardináli gera
eftirlíkingu af myndinni svo hægt væri að
senda hana víðs vegar um landið og fólki
gæfist tækifæri til að gera bæn sína fram-
an við hana. Miklar sögur fóru af þeirri
sjáluhjálp sem því fylgdi. En árið 1966
bannaöi stjórnin þessar sendingar svo eft-
irmyndin var kyrrsett í Jasna Góra þar
sem frummyndin var.
Árið 1972 var þó aftur leyft að eftir-
myndin væri flutt um landið og helgin sem
á henni hvílir og átrúnaðurinn fer stöðugt
vaxandi.
Um hina táknrænu
merkingu myndarinnar
f vitund Pólverja endurspeglar myndin
sál Pólverja. Gullni geislabaugurinn um
höfuð Maríu guðsmóður og Jesú fangar
fyrst augað en gull er litur guðs sam-
kvæmt kaþólskum sið. Því er guð líka í
myndinni.
Græni liturinn í baksýn er litur heilags
anda — táknar líf og von og að allt gerist
fyrir anda guðs.
Jesús er þó höfuðáhersluatriðið í mynd-
inni og hann gefur vísbendingu um hvað
úr henni eigi að lesa. í vinstri hönd heldur
hann á guðspjallabókinni en hægri hendi
lyftir hann eins og kennari og vísar til
móðurinnar. Með þessu vill hann segja: Ef
þið skiljið ekki það sem í guðspjöllunum
stendur, horfið þá á Maríu — lifandi guðs-
móður — og biðjið hana að hjálpa ykkur.
María er í skugga barnsins og úr svip
hennar má lesa: Gerið svo sem guð býður.
Um myndina í Hafnarfirði
f maí árið 1981 skrifuðu Karmelíta-
systur í klaustrinu í Elblak í Póllandi
Wyszynski kardínála og báðu um að syst-
urnar fengju eftirmynd af „Svörtu Mad-
onnunni" til þess að taka með sér ef ein-
hverjar þeirra færu úr landi í annað
klaustur. Þar sem systurnar í Elblak voru
orðnar of margar, 33 að tölu (venjan er að
21 systir séu saman í klaustri) var viðbúið
að einhverjar þeirra færu annað.
Kardínálinn varð við bón þeirra og þær
fengu myndina skömmu áður en hann dó.
Þessi mynd var síðasta gjöf kardínálans og
leggja systurnar táknræna merkingu í
það.
Meðan myndin var í klaustrinu í Elblak
kom fjöldi fólks til að biðjast fyrir fyrir
framan hana og margir grétu þegar hún
var tekin niður og flutt til fslands, en
ramminn af henni var skilinn eftir sem
nokkurs konar sárabót.
Og systurnar segja:
Við vonum að myndin af „Svörtu Mad-
onnunni" hér muni hjálpa okkur að kom-
ast í sálusamband við pólsku þjóðina sem
treystir „Svörtu Madonnunni" til að taka á
sínar herðar alla þá erfiðleika sem veröld-
in býður upp á. Við horfum í augu hennar
og örin í andlitinu og lítum á okkur og
okkar erfiðleika í ljósi þeirra.
Við treystum því að þeir sem biðja
Maríu guðsmóður um styrk, fái hann nú
eins og alltaf hefur orðið og við tökum
undir þau orð í sálminum um „Svörtu
Madonnuna" þar sem segir: Það er gott að
vera barnið þitt — hjá þér viljum við vera.
Altarískross klaustursins sem hollensku nunnurnar skildu eftir handa þeim pólsku.
Úr Lilju bróður
Eysteins — 88. vers
Frammi stattu, er fæddir Drottin,
fyrir skínandi barni þínu,
miskunn bið þú að mjúka finni
maðurinn hverr, en glæpir þverri;
bænarmál fyrir kristnum sálum,
Máría, Jesú móðir dýrust,
mundu að eigi skiljist ég undan.
Systir Benedikta kveikir á kertum.