Lesbók Morgunblaðsins - 22.08.1981, Blaðsíða 5

Heimilisfaðir og fyrirvinna:
Sunnudagar!
Fátt veit ég yndislegra en aö sitja í
mjúkum hægindastól meö skemmtilega og
fræöandi bók í hendinni, koll undir skönk-
unum og teppi ofaná þeim. Undir slíkum
kringumstæöum líöur mér sem í ylmjúkum
faömi móður minnar forðum daga. Eöa aö
minnsta kosti minnir mig, aö faömur
hennar hafi veriö ylmjúkur. Hvað sem því
líður, tekst mér aö sofa værum svefni og
vakna endurnærður viö frískleg hróp kon-
unnar um aö sunnudagssteikin sé tilbúin.
Ekki er til betri lystauki en þessi frísklegu
köll hennar. Munnvatnskirtlarnir taka til
óspilltra málanna, garnirnar hefja fagnaö-
aróö sinn til konu minnar og matargerð-
arsnilldar hennar og sjálfur sprett ég á
fætur, glaðvaknaöur undir eins og sest í
húsbóndasætið mitt og bíö þolinmóöur, en
ákveöinn, eftir því aö konan skeri fyrir mig
vænan bita af steikinni.
Svona líöa þeir, sunnudagarnir, hver á
fætur öörum. Sannkallaöir dásemdardag-
ar. Og ekkert fær raskað þeirri rósemd
öryggis, sem þessi óbifanlega skipan mála
hefur í för meö sér.
Nema þegar konan fær tiltektarkast,
sem er frómt frá sagt æriö hvimleiö
undantekning á reglunni. Tiltektarköstin
fær konan mín álíka reglubundið og
höfuöverkjarköst, enda er þetta af svipuð-
um toga spunnið. Enginn veit nákvæmlega
hvenær þau dynja yfir, hve langt tímabil
líöur á milli kasta, né heldur hve illskeytt
Júlítréð
hrífur ekki á konuna mína.
— Þér hefur náttúrulega aldrei dottiö í
hug aö þaö þyrfti aö hrista motturnar? Eða
hvaö?!
— Jújújú, elskan mín, segi ég.
Ég segi „elskan mín“ ef ske kynni aö þaö
yröi til aö slá á óróann í huga hennar. En
allt kemur fyrir ekki.
— Þér hefur náttúrulega aldrei dottið í
hug aö þú gætir hrist úr mottunum? Og
þaö hefur alls ekki hvarflaö aö þér, aö
heimiliö lítur út eins og svínastía! Maður á
þínum aldri!
Á mínum aldri! Gat nú skeö, aö hún
þyrfti aö koma aldri mínum aö í þessari
umræöu. Eins og sé ekki nóg samt. En ég
er maöur sáttfús, og segi aö heimiliö líti alls
ekki út eins og svínastía. Þvert á móti,
enda sé hún hin ágætasta fyrirmyndar-
húsmóöir og vinni öll sn verk af stakri
prýöi. Hún eigi svo sannarlega skilið hæstu
einkunn.
Þetta hrífur ekki á konuna mína. Hvernig
sem á því stendur, hefur hún aldrei veriö
sérlega ginnkeypt fyrir einlægum gullhömr-
Ég ætlaði aö reyna aö malda í móinn og
segja konunni minni, aö ég heföi einmitt
ákveöiö aö giftast henni á sínum tíma fyrir
þaö hvaö hún var myndarleg í húsverkun-
um. En hún var fyrri til aö opna munninn.
Sem von er. Ég er ekki þjálfaður oröbylja-
maður, svo konan sætir færis þegar hún
getur aö tala hraðar en ég bara til að
komast oftar aö. Þaö finnst mér svo
óréttlátt.
— Og ekki nóg meö þaö! Þú lofar aö
hjálpa til, ekki vantar þaö! Lofar og lofar
hátíölega upp á drengskap og æru! En
hvaö? Stendurðu viö öll fínu loforðin? Nei,
ekki eitt einasta! Þú stendur ekki viö nein
loforö!
Hér komst ég loksins aö til aö bera hönd
fyrir höfuö mér.
— Þetta eru nú ýkjur, ástin mín, sagði
ég eins blíölega og mér var unnt. Nefndu
mér bara eitt dæmi um loforð, sem ég hef
ekki staðið viö. Nefndu bara eitt svikið
loforö, og ég skal spretta á fætur á
Eftir
Alfreö
Böövar
ísaksson
þau veröa. Þó er ein regla, sem konan mín
hvikar aldrei frá. Tiltektarköstin koma
aöeins á sunnudögum. Því er nú ver, segi
ég, þó ég reyni auðvitaö aö taka þeim af
þeirri hugprýöi og karlmennsku sem ein-
kenna skal húsbónda heimilisins og fyrir-
vinnu.
Þegar konan mín fær tiltektarkast hróp-
ar hún ekki frísklega, aö sunnudagssteikin
sé til. Þá læðist hún aö mér aö óvörum, þar
sem ég lúri í stólnum meö skemmtilegu og
fræöandi bókina í kjöltunni og teppiö yfir
fótum mér og hnussar, svo heyrist yfir til
nágrannanna:
— Þú heldur náttúrulega, aö motturnar
hristi sig sjálfar úti á svölum? Eöa hvað??
Þegar konan mín segir „Eöa hvað“, veit
ég aö hún hefur fengiö tiltektarkast.
Illskeytt tiltektarkast. Ég reyni vitaskuld aö
stilla mig gagnvart þessari fólskulegu árás,
enda rómaöur geöspektarmaöur, og segi
aö slík fásinna hafi auövitað aldrei hvarflaö
aö mér. En slík yfirlýsing frómrar sálar
um mínum og hrósyröum í hennar garö.
Hún bregst viö þeim á álíka hátt og
eldurinn viö olíunni.
— Þér finnst náttúrulega alls ekkert
skítugt hérna í kringum þig! Þá skal ég,
sko, upplýsa þig um þaö hér og nú, aö
heimilið er að kafna í ryki.
Ég svipaöist um eftir henni Soffíu, dóttur
minni, og Eiríki litla, augasteininum hans
pabba síns, en þau höföu greinilega haft vit
á því að foröa sér út þegar móöir þeirra
skipti um ham. Ég heyröi í Eiríki litla leika
sér meö vinum sínum úti í garði. O, þú
áhyggjulausa æska. Konan mín hélt áfram
eins og ekkert heföi í skorist.
— Svona er þaö! Þú sefur hér og
boröar og finnst ágætt aö ég stjani í
kringum þig allan guöslangan daginn, þvoi
af þér, eldi ofan í þig, þrífi í kringum þig, en
þér dettur aldrei í hug aö rétta fram
hjálparhönd. Alfreö Böövar, þú mátt
skammast þín ofaní tær!
stundinni og taka að mér alla tiltekt eins og
hún leggur sig!
Þetta kann aö viröast vogaö, en ég vissi
sem var, aö hún gæti aldrei nefnt eitt dæmi
þess að ég heföi ekki staðiö viö orö mín.
Ég var nú ekki í skátunum í þá daga fyrir
ekki neitt.
— Hvað er langt síöan þú lofaöir aö
fara meö jólatréð í ruslatunnunalllll
Æ. Jólatréö.
Konan þagnaöi og horföi á mig jökul-
köldu augnaráöi. Ég varö alls ekki orölaus,
þvert á móti, en mér fannst rétt aö hugsa
málið dágóöa stund.
— Elskan mín, sagði ég aö endingu.
Svo datt mér ekki í hug aö segja neitt
meira. Ég hugsaði máliö aöeins lengur.
Jökulkalda augnaráöiö beindist enn aö
mér. Þaö er afar óþægilegt aö hugsa undir
slíkum kringumstæöum.
— Elskan mín, sagöi ég aftur. Þá datt
mér snjallræöi í hug, sem veröa skyldi
mannoröi mínu, sæmd og æru til bjargar
gagnvart illskeyttum og ómaklegum árás-
um konu minnar gegn mér.
— Þetta er reginmisskilningur hjá þér.
Reginmisskilningur! Þaö er alls ekki rétt aö
ég hafi gleymt aö fara meö jólatréð í
tunnuna. Þvert á móti man ég þaö á
hverjum degi. í hvert sinn sem ég lít út á
svalir og sé jólatréö, man ég eftir því aö
þaö á aö fara út í tunnu. En, engillinn minn,
í hvert skipti, sem ég sé jólatréð fyrir mér í
Ijótum, svörtum ruslapoka ofan í þessari
óyndislegu ruslatunnu, þá finn ég hvernig
einsog brestur strengur í brjósti mínu.
Ég fann aö þessi ræöa mín virtist ætla
aö hafa tilætluö áhrif. Konan var sest á stól
meö hendur í skauti og horföi í gaupnir sér.
Hún var greinilega mjög snortin. Ég hélt
áfram og dró andann djúpt áöur en ég tók
til máls.
— Jólatréð er nefnilega tákn. Þaö er
tákn gleöihátíöar og friðar. í hvert skipti
sem gervallt mannkyn lítur jólatréö augum,
þó ekki sé nema í gosdrykkjarauglýsingu,
hrærast góöar hugsanir og göfugar í
hugum fólks. Og þá skipta árstíðir engu
máli! Þaö er sama hvort er vetur, sumar,
vor eöa haust. Um leiö og sérhver maöur
horfir á jólatréö, hiö sanna symból jólanna,
veröur hann barnslega einlægur. Hann
man allar kyrrlátu stundirnar sem barn í
fangi móður sinnar, hann man allar gleði-
stundir æskuáranna. Hann verður svo
góöur í sér. Og ég ... Þegar ég sé jólatréö,
jólatréð okkar, hérna úti á altaninu, þá verö
ég líka svo góöur í mér.
Ég tók eftir því aö konan draup höföi. Ég
tvíefldist.
— Manstu, fyrst eftir þrettándann, þeg-
ar drifhvít mjöllin hvíldi enn á greinum
trésins og götuljósin stöfuöu birtu sinni á
þessa rómantísku mynd í stofúglugganum.
Manstu, þegar fór aö vora, og greinarnar
komu aftur í Ijós undan snjónum, og
sólargeislarnir léku sér í því sem eftir var af
barrnálunum. Og er ekki sem Ijúf endur-
minning jólahátíðarinnar, jólaljósanna,
jólagjafanna og jólalambalærisins leiki um
tréö, þar sem þaö trónir á svölunum okkar
í geislum hádegissólarinnar? Og þessa
Ijúfu endurminningu hugans vilt þú að ég
fari með út í ruslatunnu!
Ég var oröinn klökkur af því aö flytja
þessa ræöu mína, enda mun óhætt aö
segja, aö ég hafi meint hvert orö í einlægni.
Þaö er reginmisskilningur, eins og konan
mín hefur síöar haldið fram í hópi vin-
kvenna sinna, aö ég hafi einungis verið aö
reyna aö koma mér undan húsverkunum.
En konan mín hefur nú alltaf átt í
umtalsverðum erfiöleikum meö aö skilja til
fulls hina karlmannlegu göfgi, svo þaö var
ekki nema von, aö hún skyldi horfa á mig
eftir ræöuna og hvæsa meö samanbitinn
munninn:
— Alfreö Böövar! Þaö er miöur júlí! Ef
jólatréð verður ekki komiö í svartan
ruslapoka út í ruslatunnu fyrir kvöldmat, þá
geri ég eitthvað voöalegtl!
Hún hrópaöi seinustu oröin óþarflega
hátt fannst mér. En ég lét gott heita. Eg
veit nefnilega, hvenær er réttast aö láta
allar vitsmunalegar rökræöur niður falla
fyrir ofurveldi tilfinninganna.
Ég fór út á svalir og tróö þessu jólatré í
svartan ruslapoka, sem ég setti síðan ofan
í tunnu. Konan mín fylgdist grunsamlega
vandlega meö hverri hreyfingu minni meö
teppabankarann í hendi. Mér fannst aö
vísu, aö hún heföi vel getaö fengist viö
eitthvaö þarflegra. Til dæmis aö tilreiða
sunnudagsmatinn fyrir mig. En þegar ég
minntist á þaö viö hana, urraöi hún
grimmdarlega, aö mér væri nær aö hugsa
um júlítréð!
Júlítréð! Aö heyra þetta! Konur hafa,
sko, engan húmor.
Og þaö fékk ég enn betur aö reyna um
kvöldiö, þegar viö fórum að sofa. Ég var
auðvitað matarlaus og lúinn eftir aö hafa
bjástraö meö þetta jólatré, en konunni
minni stóö nákvæmlega á sama um það. í
staö þess aö bjóöa mér góða nótt eins og
hún gerir venjulega, með kossi, glotti hún
til mín með hendi á mjööm og sagði
ilikvittnislega:
— GLEÐILEG JÓLI!
Konur hafa, sko, alls engan húmor!
5