Lesbók Morgunblaðsins - 23.08.1980, Blaðsíða 15

I MÓÐUR-
MYNDIN
Yfir þúsund sinnum hefur Lucie Freud
setið fyrir hjá syni sínum, málaranum
Lucian Freud
Sumir stórmeistarar í myndlist hafa leitazt við að vinna með
margháttaði i og ólíkri tækni. I því sambandi er nærtækt að minna á verk
Picassos, sem stundum eru útfærð með olíulit, sundum í grafík og
stundum úr samsettum hlutum, sem Picasso hirti upp af götu sinni.
Sumir leita víða fanga; nota jöfnum höndum fyrirmyndir úr náttúrunni,
þar á meðal af fólki, ellegar einungis form og línur, sem ekki standa fyrir
neitt annað.
Öllu sjaldgæfari er sú sérhæfing, að myndlistarmaður noti sífellt sama
viðfangsefnið. Þó er það til og dæmi þar um er Lucian Freud, sem ber það
fræga nafn Sigmundar Freud, þess er höfundur er að þekktum
kenningum í nútíma sálfræði. Raunar er málarinn Lucian sonur Ernst
| Freud, sem var arkitekt og yngsti sonur Sigmundar Freud. En það er
móðir Lucian, sem hefur orðið syni sínum myndefni í þeim mæli, að síðan
1972, hefur hann málað af henni meira en 1000 portret og allskonar
myndir. Þau mæðginin búa í London, þar sem Ernst starfaði sem
arkitekt, en síðan Lucian „uppgötvaði" móður sína í þessum skilningi,
hefur fyrirsetan verið henni svo að segja næg atvinna. Næstum á hverjum
morgni nær Lucian í gömlu konuna, fer með hana út í morgunverð og
| síðan má hún gjöra svo vel og sitja fyrir í fjóra tíma á dag. Lucie hefur
1 verið hress og hraust; hún er svipmikil, en telst naumast fríðleiksmann-
eskja. Lucian hefur einu sinni haldið stóra sýningu í London, þar sem ekki
var annað að sjá en myndir af móður hans. Lucian þykir frábaer máiari á
því þrönga sviði, sem hann hefur valið að sérhæfa sig í. Þykir þetta
nokkuð „raritet“ og því eru þessar myndir Lucians eftirsóttar. Og trúlega
| hefur hann gert móður sína ódauðlega, — annað mál er svo, hvað
'i maðurinn getur gert, þegar gamla konan fellur frá.
GS.

I
Eins og aö lif a í
unaöslegum draumi
Þetta var eins og aö lifa í unaös-
legum draumi. í draumnum, sem hún
haföi alið í brjósti sér heima, þegar
hún gekk í lörfum og stjúpsystur
hennar hrópuðu og kölluðu skammir
til hennar. Draumi um allsnægtir og
dásemdir, draumi um hann, sem sæi
fegurö hennar og hæfi hana til æöstu
tignar. Sá draumur haföi rætzt.
En allir vakna af draumi og nú var
draumur Öskubusku á enda. Hún
vaknaöi af honum morgun nokkurn
fyrir framan spegilinn. Þar var hrukka,
sem hún gat ekki leynt, þrátt fyrir alla
sína æfingu og reynslu. Um leiö velti
hún því fyrir sér, hvenær maður
hennar heföi stigiö sínum gljáfægöa
skó inn í rósrauðu íbúðina hennar.
Hún komst aö þeirri niðurstööu, aö
þaö heföi verið um Jónsmessuleytiö
og nú var komið fram í október.
Þaö var frí í skólanum. Hún heyrði
háreystina í börnunum í leikherberginu
í hinum enda hallarinnar. Þaö var langt
um liöið frá því, að hún hafði stigiö
sínum fæti þar inn, en enn lengra frá
því aö börnin hættu aö leita til hennar
meö spurningar og bíða eftir svari.
Öskubuska geröi dálítiö óheyrilegt.
Hún hætti viö aö mála sig, fór í
dúfubláa sloppinn sinn og settist í litla
sófann til aö hugsa.
Hún var ekki vön aö hugsa, svo þaö
gekk hálfilla, en heimsk var Ösku-
buska ekki. Eftir hálftíma umhugsun
komst hún aö þeirri niöurstöðu, aö
staöa hennar væri í hættu og alls ekki
jafnörugg og traust og hún hafði
haldið. Hún haföi byggt alla ævina á
fegurö sinni, sem tekin var að fölna.
Spurningin var aöeins, hvaö eftir væri.
Þaö fór hrollur um hana, er hún
minntist þess, að eiginmaður hennar
var aöeins þrem árum eldri en hún.
Glæsilegur, unglegur maöur. Aöeins
41 árs og í þeirri stööu, sem freistaði
hverrar stúlku. Ja, hún haföi svo sem
tekiö eftir því, aö hann átti það til að
ganga helzt til langt í boöum. Hann
haföi mestan áhuga á ungum stúlkum,
grönnum eins og tág meö agnarlitla
fætur. Hún var með líkþorn, af því að
hún haföi sett heiöur sinn aö veöi fyrir
skóm nr. 35V4. Því dansaöi hún ekki
lengur jafnlétt og lipurlega og þreyttist
fyrr en á dansleiknum, þegar hún
kynntist manninum sínum.
Hann haföi alltaf dáö fegurö. Var
hugsanlegt, aö einhver þessara
stelpna gæti dregiö hann á tálar? Eöa
haföi þaö skeö? Hún mundi eftir því,
þegar hún grandskoðaöi málið, aö
hann haföi verið heldur mikiö aö
heiman síöustu mánuöi. Á fundum og
ráöstefnum og þess háttar.
Aumingja Oskubuska var sannfærö
í sinni sök. Hún braut kjökrandi
rósrautt rúmteppiö saman og sat
helmingi lengur fyrir framan spegilinn
en venjulega.
Hún reifst við manninn sinn um
kvöldiö. Þaö kom nú annars sjaldan
fyrir, því aö Öskubuska var vön aö
samsinna öllu, sem hann sagöi. En hún
gat ekki gleymt nautheimsku, Ijós-
hæröu hnyörunni, sem hann haföi
dansað svo mikiö viö síðast, þegar
þau héldu veizlu. Hún spuröi, yfir-
heyröi, gaf til kynna, nöldraöi og
kvartaði þangaö til hann reiddist og
sagöi henni aö þegja. Þá fór hún aö
gráta. Maðurinn hennar rétti henni
vasaklút, sagöi henni aö leggja sig og
fékk sér í glas.
Hrukkan var á sínum staö morgun-
inn eftir og Öskubuska tók upp
apríkósulita kjölturakkann og strauk
honum, meöan hún hugleiddi málið.
Hún gat ekkert gert, ef hann átti
ástkonu. Hún varö aö sætta sig viö
þaö og láta eins og ekkert heföi í
skorizt. Fyrst og fremst mátti hún ekki
þreyta hann. Hún varö að einbeita sér
aö því aö varöveita hjónabandiö og
tryggja sína góöu stööu. En hvernig fór
fólk aö því?
Öskubuska reyndi í huganum aö
hafa upp á einhverjum góöum vini,
sem gæti sagt henni, hvaö hún ætti aö
gera, en fann ekki neinn. Hún hafði
hætt aö þekkja alla vini sína, systur og
fjölskyldu, þegar hún varö prinsessa.
Já, hún hafði gift sig og ekki hugsað
framar um þau. Hún talaöi bara viö
vini mannsins síns og konur þeirra.
Mennirnir voru ágætir, en hún haföi
aldrei vingazt viö konurnar. Kannski
héldu þær, aö hún væri heimsk.
Kannski vegna þess, aö hún leyfði
þeim aö halda það og lifði í sínum
eigin draumaheimi.
Aumingja Öskubusku fannst hún
ein veröa aö berjast við öll heimsins
vandamál og hún vorkenndi sjálfri sér
svo mikiö, þegar rakkinn sleikti á
henni handarbakiö, aö hún brast í
grát.
Um kvöldið reifst hún aftur við
manninn sinn, bara meira. Hún kom
meö alls kyns ákærur, sem hún vissi
sjálf aö jööruöu við aö vera ósæmi-
legar. Hún hafði svo hátt, aö silkimjúk
röddin varö að hvæsi og ýlfri og hún
öskraði skammaryröi frá fyrra lífi.
Hann leit fyrirlitningaraugum á hana
og þegar hún brast í grát, snerist hann
á hæl og sagði, aö þaö klæddi hana
alls ekki aö grenja. Öskubuska tók
þessa illmennsku nærri sér. Hún
neyddist satt aö segja til að fá sér þó
nokkur glös af sterku, áöur en hún gat
sofnað.
Um morguninn sást hrukkan enn
betur, og hún sá fleiri slíkar, sem ekki