Lesbók Morgunblaðsins - 19.02.1956, Blaðsíða 13
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
113
Jarðeðlis rannsdknirn
Þær geta orðið upphaf af stórsiígum
frcmíörum í vísindum
Sólgos, sem náði 450.000 km. út fyrir
yfirborff sólar, en sést hafa gos er náðu
rúmlega 1.500.000 km. út fyrir sólina.
Myndin er tekin þannig, aff hlíf er höfð
til aff skyggja á sóllna og sést affeins
„krónan" og gosiff upp úr henni og er
engu likara en að nokkuff af þvi siitni
frá og sendlst út í geiminn.
JÐ margumtalaða alþjóðlega jarð-
eðlis rannsóknaár hefst fvrir al-
vöru 1. júlí 1957 og lýkur ekki fyrr
en í árslok 1958. Það stendur því
í 18 mánuði. En undirbúningur þess
er þegar hafinn, svo að allt sé til
þegar rannsóknirnar hefjast fyrir
alvöru. Má bar meðal annars nefna
þann undirbúning, er fer fram á
Suðurskautslandinu. Fjörutíu þjóð-
ir taka bátt i þessum rannsóknum,
og bækistöðvum fvrir vísindamenn
verður komið upp víðs vegar á
hnettinum.
Þetta er ekki í fyrsta skipti að
aibióðasamtök eru um rannsóknir.
Slfkar rannsóknir fóru fram in svo-
nefndu „pólár“ 1882—83 og 1932—
1933. En að þessu sinni taka miklu
fleiri bjóðir höndum saman og
rannsóknarefnin eru mörgum sinn-
um fíölbættari. Verða nú og notuð
nv vfsindatæki f mörgum greinum,
sem ekki hefur verið völ á áður, og
má þar á meðal nefna gervitungl-
in. sem Bandaríkiamenn ætla þá
að senda unn í háloftin, og fara
umhverfís jörðina 15 sinnum á sól-
arhring.
En hvað er það þá, sem á að
rannsaka? Það er nú býsna margt.
Meðal annars verður reynt að
greiða úr ýmsu, sem allur almenn-
ingur hyggur að þegar sé fengin
full vitneekja um. Menn halda t. d.
að fyrir löngu sé fengin full vit-
neskja um, hve langt er á milli
New York og London. Menn halda
að „meðaltíminn“, sem stjörnu-
fræðingar hafa re;knað út, hljóti
að vera háréttur. Menn eru ekki
í miklum vafa um að aðdráttar-
Hér er mynd af sólblettum. Þaff er ein-
kennilegrt, aff meff snúningi sólar færast
þeir tii oe fara umhverfis hana á hér
um bil 27 döffum. SÓIblettirnir eru
mestlr á 11 ára fresti. Þelr náffu há-
marki 26. júli 1946, og- ná því aftur há-
marki á jarffefflifraeffaárinu. Þessir
blettir, sem hér sjást & sdllnni ná yfir
hér um bil 230.000 km svseffi. A noffrt
myndlnni eru þeir sýndlr Sttekkafflr.
og gæti Jðrffin hæglega komizt fyrlr í
einum „gig“ þar.