Eimreiðin - 01.05.1905, Síða 59

139
höldum þeim? — herra kandídat!« — kallaði kolasali nokkur
hlæjandi.
»Enganveginn! ekkert getur verið fráleitara, en að kolalaus
veslingur, sem kemur til að fylla pokann sinn úr heilu kolafjalli, —
að hann eigi þá að verða rifinn sundur af villidýrum. Pví fer svo
fjarri, að nokkurt skynsamlegt jafnaðarhlutfall sé á milli jafnlítil-
fjörlegrar yfirsjónar og jafnvoðalegrar hegningar*.
»Mættum við ekki fá að heyra, hvernig þér ætluðuð að fara
að vernda kolafjallið yðar, ef þér ættuð slíkt fjall ?«
»Eg mundi gera öflugan skíðgarð, og væri ég mjög þjóf-
hræddur, mundi ég hafa mannvörð, sem segði kurteislega, en þó
einbeittlega við þá, sem kæmu með pokann: þú verður að af-
saka! — en hann húsbóndi minn er mjög aðgætinn. Pér fáið
ekkert í pokann yðar; þér verðið að hafa yður á brott sem
skjótast«.
Gegnum almennu hlátursköllin, sem dundu eftir þessa síðustu
fjarstæðu heyrðist alvarleg klerksrödd neðan úr kvennahópnum:
»Mér virðist dálítið vanta í þessar umræður — atriði, sem ég
mundi vilja kalla siðferðisatriðið. Er því ekki svo háttað, að við
allir, sem hérna sitjum, höfum í hjörtum vorum ákveðna og ljósa til-
finning fyrir því, hve viðbjóðslegur glæpur það sé, sem við köll-
um þjófnað?«
Pessu var alment og einlæglega samsint.
Og skyldi það ekki enn frekar vekja hjá oss viðbjóð, að heyra
úr glæp, sem bæði í guðs og manna lögum er með berum orð-
um talinn einhver hinn versti, að heyra úr honum gerða lítilfjör-
lega og smávegis yfirsjón? Skyldi slíkt ekki geta orðið í hæsta máta
siðspillandi og hættulegt fyrir þjóðfélagið ?«
»Leyfið mér líka«, svaraði hinn óþreytandi kandídat Hansen
undir eins, »að sýna fram á eitt siðferðisatriði. Er því ekki svo
háttað, að ótalmargir, sem ekki sitja hérna, hafa í hjörtum sínum
ákveðna og ljósa tilfinning fyrir þvi, hve viðbjóðslegur glæpur það sé,
sem þeir kalla auðæfi? Og skyldi það ekki enn frekar hljóta að
vekja viðbjóð hjá þeim, sem sjálfir eiga ekki annað af kolum en
tóman poka, þegar þeir sjá mann, sem leyfir sér að eiga 2—300
þúsund tunnur, slá ólmum dýrum lausum til að gæta kolafjalls-
ins síns, og ganga til rekkju eftir að hafa ritað á hliðið: Varð-
hundunum er slegið lausum, þegar rökkva tekur. Skyldi slíkt